Türkiye’de İşsizlik ve Boşanma İlişkisi: 1980-2017 Dönemi İçin Nedensellik Analizi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 1, 39 - 54, 15.02.2019

Selami Bayrak

Öz

Son yıllarda artan boşanma
vakalarında, ekonomik yetersizliklerin ön plana çıkması ve aile içi maddi
kaygıların olması, en önemli nedenlerden biri olarak gösterilmektedir.
Yaşanılan 2009 krizi sonrası artan işsizlik ile birlikte boşanma verilerindeki
artış, işsizlik ve boşanma arasındaki ilişkiyi çağrıştırmaktadır. Bu nedenle, bu
çalışmada işsizlik ve boşanma arasındaki ilişki 1980-2017 yıllarını kapsayacak
şekilde yıllık veriler ile, Türkiye özelinde, ekonometrik yöntem kullanılarak
araştırılmıştır. İlk olarak serilerin logaritmaları Eviews 10 programı ile
alınmış ve seriler arasındaki farklar en aza indirilmiştir. Daha sonra Matlab 2015 programı ile Kapetanios (2005) çoklu yapısal
kırılmalı birim kök testi ve Gauss 10 programı ile Maki (2012) çoklu yapısal
kırılmalı eşbütünleşme testi yapılmıştır. Son olarak da, Eviews 10 programıyla
değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi, Toda-Yamamoto (1995) nedensellik
testi ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular, işsizlik ve boşanma arasındaki
ilişkiyi desteklemekte ve ilişkinin çift yönlü bir nedensellik ilişkisi
olduğunu ortaya koymaktadır.  

Anahtar Kelimeler

İşsizlik, Boşanma, Nedensellik Analizi

Kaynakça

• Amato, Paul ve Brett Beattie (2011) Does The Unemployment Rate Affect The Divorce Rate? An Analysis of State Data 1960–2005, Social Science Research, 40 (3), 705-715.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) (2006), Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Türkiye Aile Yapısı Araştırması, [https://ailetoplum.aile.gov.tr/uploads/pages/indirilebilir-yayinlar/60-aile-yapisi-arastirmasi-2006.pdf], (05.08.2018).
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) (2011), Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Türkiye Aile Yapısı Araştırması, Afşaroğlu Matbaası, Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) (2015) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Halkın Boşanmaya İlişkin Tutumları Araştırması, [https://ailetoplum.aile.gov.tr/uploads/pages/indirilebilir-yayinlar/76-halkin-bosanmaya-iliskin-tutumlari-arastirmasi-1996.pdf], (07.08.2018).
• Bağdigen, Muhlis ve Berna Beşer (2009) Ekonomik Büyüme İle Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Wagner Tezi Kapsamında Bir Analizi: Türkiye Örneği, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c:5, s:9, 1-17.
• Bentzen, Jan ve Valdemar Smith (2002) An Emprical Analysis of the Effect of Labour Market Characteristic on Marital Dissolution Rates, Department of Economics Working Paper Series, No: 2002-14, University of Aarhus.
• Bremmer, Dale ve Randy Kesselring (2002) Divorce and Female Labor Force Participation: Evidence from Times-Series Data, Causality Tests, and Cointegration, [https://www.rose-hulman.edu/~bremmer/professional/divorce.pdf], (04.06.2018).
• Çetin, Ahmet (2006) Alışveriş Maliyetleri Parasal Hizmet Modeli: Türkiye Örneği, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 15-39.
• Gray, Jeffrey (1995) The Causality Between Employment and Divorce, Family Economics and Resources Management Biennial, 1, 171-176.
• Greene, William H. ve Aline Quester (1982) Divorce Risk and Wives’ Labor Supply Behavior, Social Science Quarterly, 63(1), 16-27.
• Hansen, Hans-Tore (2005) Unemployment and Marital Dissolution: A Panel Data Study of Norway, European Sociological Review, 21(2), 135-148.
• Huang, Tsung (2003) Unemployment and Family Behavior in Taiwan, Journal of Familyand Economic Issues, 24(1), 27-48.
• Kadılar, Cem (2005) SPSS Uygulamalı Zaman Serileri Analizine Giriş, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
• Kapetanios, George (2005) Unit-Root Testing Against the Alternative Hypothesis of Up to M Structural Breaks, Journal of Time Series Analysis, 26, 123-133.
• Kurt, Şenol (2006) İşsizliğin Psiko-Sosyal Sonuçları ve Türkiye Üzerine Muhtemel Etkileri, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 51, 357-379.
• Kutlar, Aziz; Ekrem Erdem, ve Fatma Fehime Aydın, (2012) Kadınların İşgücüne Katılması İle Doğurganlık, Boşanma ve Ücret Haddi Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Araştırma, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7(1), 149-169.
• Lombardo, Karen V. (1999) Women’s Rising Market Opportunities and Increased Labor Force Participation, Economic Inquiry, 37(2), 195-212.
• Maki, Daiki, (2012) Tests For Cointegration Allowing For An Unknown Number of Breaks, Economic Modelling, 29(5), 2011-2015.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2018), OECD Family Database, [https://www.oecd.org/els/family/SF_3_1_Marriage_and_divorce_rates.pdf], (06.08.2018).
• Özer, Ufuk ve Mehmet Hanefi Topal (2017) Genç İşsizliği, Suç, Göç, İntihar ve Boşanma Düzeyleri İle İlişkili Midir? Türkiye’den Ampirik Bir Kanıt, Kırklareli Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c:6, s:5, 50-63.
• Pata, Uğur Korkut (2017) Kaldor’un İktisat Bilimine Katkıları ve Türkiye’de Kaldor Yasası’nın Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Testleriyle Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Perron, Pierre (1989) The Great Crash, The Oil Price Shock and The Unit Root Hypothesis, Econometrica, 57(6), 1361-1401.
• Raeymaeckers, Peter; Laurent Snoeckx; Dimitri Mortelmans ve Sarah Van Ourti (2006) Marriage and Divorce in Belgium, Journal of Divorce & Remarriage, 46:1-2, 151-174.
• Sandalcılar, Ali Rıza (2012) İşsizlik Boşanmayı Etkiliyor Mu? Bölgesel Panel Nedensellik, Ege Akademik Bakış Dergisi, c:12, s:2, 225-238.
• South, Scott J. (1985) Economic Conditions and Divorce Rate: A Time-Series Analysis of thePostwar United States, Journal of Marriage and The Family, 47(1), 31-41.
• Svarer, Michael (2002) Determinants of Divorce in Denmark, Department of Economics Working Paper Series, No: 2002-19, University of Aarhus.
• Şendil, Gül ve Özgün Kızıldağ (2005) Evlilik Çatışması ve Çocuk, 1. Baskı, Morpa Kültür Yayınları.
• Şener, Sefer; Veli Yılancı, ve Esra Canpolat (2015) Satın Alma Gücü Paritesi ve Varyasyonlarının Türkiye için Sınanması, Uluslararası Yönetim, İktisat ve İşletme Dergisi, 11(25), 53-63.
• Tatlı, Halim ve İsmet Göçer (2015) Türkiye’de Sosyal Güvenlik Politikalarının Sürdürülebilirliği: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi, Business and Economics Research Journal, v: 6, no: 3, 87-111.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) (2018) Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, İstihdam Göstergeleri, [http://www.sbb.gov.tr/Pages/EkonomikSosyalGostergeler.aspx], (11.09.2018).
• Thomas, L. Eugene (1980) Unemployment and Family Stress: A Reassessment, Family Relations, 29(4), 517-524.
• Toda, Hiro Y. ve Taku Yamamoto (1995) Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possbly Integrated Process, Journal of Econometrics, 66, 225-250.
• Topbaş, Ferhat ve Serdar Kurt (2007) İşsizlik ve Boşanma İlişkisi: 1970-2005 VAR Analizi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, s:7, 30-43.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) (2016) Türkiye Büyük Millet Meclisi Araştırma Komisyonu Raporu, Sıra Sayısı:399, [https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem26/yil01/ss399.pdf], (10.08.2018).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2014) İstatistik Göstergeler 1923-2013, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2018) Evlenme ve Boşanma İstatistikleri Haber Bülteni, [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27593], (05.08.2018).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Tüik Hayati İstatistikler 2014-2017, [http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1060], (05.06.2018).
• Utkulu, Utku (1993) Cointegration Analysis: An Introductory Survey with Applications to Turkey, 1.Uluslararası İstatistik Sempozyumu, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararı, [https://emsal.yargitay.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet#], (13.08.2018).
• Yıldırım, Neşide (2004) Türkiye’de Boşanma Sebepleri, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, s:28, 59-81.