Kariyer Stresi ile Belirsizlikten Kaçınma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Sigortacılık ve Sosyal Güvenlik Bölümü Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 16, 25.01.2022

Merve Emirel Öznur Bozkurt

Öz

Stresin insanlar üzerindeki olumsuz etkileri, içinde bulunduğumuz modern dünyada her geçen gün artmaktadır. Kariyer seçimi de bir stres kaynağı olarak bireyleri etkilemektedir. Belirsizliğin yaşandığı durumlar ise bu stresi daha da artırıcı etkiye sahip olabilmektedir. Belirsizlikten kaçınan bireylerin kariyer stresi yaşama olasılığının daha fazla olduğu düşünülmektedir. Buradan yola çıkarak bu çalışmada, belirsizlikten kaçınmanın kariyer stresine olan etkisi incelenmiştir. Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada, kolayda örnekleme ile Düzce Üniversitesi Sigortacılık ve Sosyal Güvenlik bölümü öğrencilerinden 234 kişilik örneklem oluşturulmuştur. Veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Veriler SPSS23 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, örneklem içinde yer alan üniversite öğrencilerinin kariyer streslerinin çok yüksek olmadığı ve orta derecede kariyer stresi yaşadıkları görülmüştür. Kariyer stresinin en büyük kaynağı ise iş bulma yönünden hissedilen baskı ve iş bulma noktasında yaşanacağı düşünülen zorluklardır. Katılımcıların belirsizlikten kaçınma eğilimleri ise ortanın biraz üstündedir ve belirsizlikten kaçınma eğilimi kariyer stresini etkilemektedir. Belirsizlikten kaçınma kariyer stresinin iş bulma baskısı boyutu üzerinde belirleyici etkiye sahip bir değişkendir.

Anahtar Kelimeler

Stres, Kariyer Stresi, Belirsizlik, Belirsizlikten Kaçınma, Üniversite Öğrencileri

Examining the Relationship Between Career Stress and Uncertainty Avoidance: A Study on Insurance and Social Security Department Students

Öz

The negative effects of stress on people are increasing day by day in the modern world we live in. Career choice also affects individuals as a source of stress. Situations where uncertainty is experienced can have the effect of increasing this stress even more. It is thought that individuals who avoid uncertainty are more likely to experience career stress. From this point of view, the effect of uncertainty avoidance on career stress was examined in this study. In the study, in which the quantitative research method was used, a sample of 234 students from Düzce University Insurance and Social Security Department was formed by convenience sampling. Questionnaire was used as data collection tool. The data were analyzed using the SPSS23 program. As a result of the research, it was seen that the university students in the sample were not very high in career stress and they experienced moderate career stress. The biggest source of career stress is the pressure felt in terms of finding a job and the difficulties that are thought to be experienced in finding a job. The uncertainty avoidance tendency of the participants is slightly above the middle and the uncertainty avoidance tendency affects career stress. Uncertainty avoidance is a variable that has a decisive effect on the job pressure dimension of career stress.

Anahtar Kelimeler

Stress, Career Stress, Uncertainty, Avoiding Uncertainty, University Students

Kaynakça

• Akkoç, F. F. (2012). Lise öğrencilerinin mesleki kararsızlıklarının sosyo-demografik faktörlere göre incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 215-233.
• Aydın, D. ve Uçman, P. (2019). Türk toplumunun çalışma yaşamı karakteristiklerinin Hofstede’nin boyutları çerçevesinde incelenmesi, Management and Political Sciences Review, 2(2), 131-151.
• Birsel, M., İslamoğlu, G. ve Börü, D. (2009). Kültürel boyutlar içerisinde şekillenen çatışma tarzları, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 10(2), 245-262.
• Bozkurt, Ö. (2006). Girişimcilik eğiliminde kişilik özelliklerin önemi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(2), 93-111.
• Bozkurt, Ö., Meriç, S., ve Bozkurt, İ. (2017). Kişilik özelliklerinin yenilikçilik eğilimi üzerine etkisini belirlemeye yönelik kamuda çalışan yöneticiler üzerinde bir araştırma. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 58-70.
• Çalışkan, N. ve Özkoç, A. G. (2016). Örgütlerde paternalist liderlik algısına etki eden ulusal kültür boyutlarının belirlenmesi, E-Journal of Yaşar University, 11(44), 240-250.
• Çevik, V.A. ve Öneren, M. (2019). Önlisans öğrencilerinin iş bulma endişeleri ve kaygı düzeylerinin belirlenmesi, ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8), 1-12.
• Demirtaş, A.S. (2019). Sürekli umut ve kariyer stresi arasında bilişsel esnekliğin paralel çoklu aracılığı, 21. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 79.
• Dinçer, F. İ., Akova, O. ve Kaya, F. (2013). Meslek Yüksekokulu Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı öğrencilerinin kariyer planlaması üzerine bir araştırma: İstanbul Üniversitesi ve Gümüşhane Üniversitesi örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 1(2), 42-56.
• Dursun, İ.T. (2013). Örgüt kültürü ve strateji ilişkisi: Hofstede’nin boyutları açısından bir değerlendirme, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 43-56.
• Emhan, A. (2009). Risk yönetim süreci ve risk yönetmekte kullanılan teknikler, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 209-220.
• Eryılmaz, A. ve Mutlu, T. (2017). Yaşam boyu gelişim yaklaşımı perspektifinden kariyer gelişimi ve ruh sağlığı, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(2), 227.249.
• Esen, D. (2019). Kariyer stresi ile öz yeterlilik inancı ilişkisinin demografik değişkenlerin farklılaştırıcı rolü bağlamında incelenmesi: İzmir Meslek Yüksekokulu İktisadi ve İdari Programlar örneği, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 217-232.
• Gemlik, N., Manioğlu, Y. ve Çatar, Ö. (2015). Geert Hofstede’in örgüt kültürü modeline göre sağlık meslek gruplarının incelenmesi ve kamu ve özel hastanelerinde karşılaştırmalı bir araştırma, Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1(1), 1-14.
• Gönen, S. ve Akgün, A. (2005). Bilgi eksiklikleri ve kavram yanılgılarının tespiti ve sınıf içi tartışma yönteminin uygulanabilirliği üzerine bir araştırma, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 99-111.
• Güllüce A. Ç., Bozkurt Ö. ve Meriç, S. (2017). Örgütsel adalet algısının iç girişimci davranışlar ile ilişkisi: Otel yöneticilerine yönelik bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 13, 39-50.
• Gün, G. (2018). Kariyer değerlerinin kariyer karar yetkinliğine etkisi ulusal kültürün aracı rolü, International European Journal of Managerial Research, 2(2), 1-22.
• Günay, A. ve Çelik, R. (2019). Kariyer stresinin psikolojik iyi oluş ve iyimserlik değişkenleriyle yordanması: Halkla İlişkiler ve Tanıtım öğrencileri örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(33), 205-218.
• Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing cultures: The Hofstede model in context, Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 1-26.
• İlhan, Ü. D. ve A. Yemişçi, D. (2020). Ulusal kültür, örgüt kültürü ve iş güvenliği kültürü ilişkisi: Hofstede’nin güç mesafesi ve belirsizlikten kaçınma boyutları açısından Türkiye özelinde bir değerlendirme, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 27(3), 703-724.
• Kapıkıran, Ş. (2016). Ebeveyn akademik başarı baskısı ve desteği ölçeğinin psikometrik değerlendirmeleri ve yapısal geçerlik: Ortaokul ve lise öğrencileri, Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 62-83.
• Kılıç, G. ve Demirel, E. T. (2019). Duygusal zeka mesleki stres ilişkisinin duygusal emeğin aracılık etkisi bağlamında okunması: Elazığ sağlık çalışanları örneği, International Journal of Academic Value Studies, 5(2), 230-257.
• Korkut, A. ve Keskin, İ. (2015), Öğretmen adaylarının belirsizlikten kaçınma düzeylerine ilişkin karşılaştırmalı bir analiz, Electronic International Journal of Aducation, 1(2), 31-57.
• Meriç, S. ve Turay, Ö. (2020). Tekerlekli sandalye basketbolcularının spora katılım motivasyonu ile yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (48), 433-450.
• Öncül, M. S., Deniz, M. ve İnce, A. R. (2016). Hofstede’nin örgüt kültürü kapsamında değerlendirilmesi, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7(1), 255-269.
• Özden, K. ve Berk, Ö.S. (2017). Kariyer stresi Ölçeği'nin Türkçe'ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin sınanması, Psikoloji Çalışmaları, 37(1), 35-51.
• Öztaş, U. ve Akın, O. (2009). Örgütsel çatışma yönetiminde cinsiyet farklılıkları: Antalya Serbest Bölgesinde bir araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 9-24.
• Sancak, H. Ö. (2010). Kültürel Çevre-Örgüt Performansı İlişkisi: Kamu Örgütleri Açısından Bir İnceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sığrı, Ü. ve Tığlı, M. (2006). Hofstede'nin “belirsizlikten kaçınma” kültürel boyutunun yönetsel-örgütsel süreçlere ve pazarlama açısından tüketici davranışlarına etkisi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 22(1), 327-343.
• Şahin, S., Özaydın, S. ve Siyez, D. M. (2019). Yetişkin kariyer endişeleri ölçeği kısa formu: Türkçe’ye uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması, Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 166-193.
• Taşğın, Ö., Bozgeyikli, H. ve Bopazlıyan, E. E. (2017). Üniversiteli gençlerin işsizlik kaygıları ile psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişki, Emek ve Toplum Dergisi, 6(16), 551-567.
• Tayfun, A. ve Korkmaz, A. (2016), Üniversite öğrencilerinde işsizlik kaygısı: Süleyman Demirel üniversitesi öğrencileri üzerinde bir araştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 534-558.
• Tengiz, F. İ. ve Babaoğlu, A.B. (2020), Tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin kariyer tercihleri ve bu tercihleri etkileyen faktörler, SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 27(1), 67-78.
• Terzi, A. R. (2004). Üniversite öğrencilerinin güç mesafesi ve belirsizlikten kaçınma algıları üzerine bir araştırma, Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 65-76.
• Tran, Q. T. (2020). Uncertainty avoidance culture, cash holdings and financial crisis, Multinational Business Review, 28(4)
• Üstün, G., Dedekoç, Ş., Kavalalı, T., Öztürk, F., Sapcı, Y. ve Can, S. (2014). Üniversite son sınıf öğrencilerinin iş bulmaya ilişkin umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 200-221.
• Üzüm, B., Uçkun, S. ve Uçkun, C.G. (2018). Üniversite öğrencilerinin yaşadığı bir fenomen: Kariyer stresi, Journal Of Socıal And Humanıtıes Scıences Research, 5(24), 1641-1651.
• Wang, P. (2018). Core job characteristic and uncertainty avoidance: Into theb lack box of transformational leadership effect on creativity, Journal of Creative Behavior, 1-12.
• Yam, F. C. (2020). Adalet Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin kariyer streslerinin psikolojik iyi oluşları üzerindeki yordayıcı rolü, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(72), 710-721.
• Yam, F.C., Alkın,S. ve Barut, Y. (2020). Kariyer hedef tutarsızlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması, İş ve İnsan Dergisi, 7(1), 23-32.
• Yıldırım, İ. (2019). Asimetrik bilgi: Finansal piyasalardan sonra siyaset ve bürokraside durumu, sakıncaları ve tedbirler, Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (55), 217-230.
• Zorbaz, S., Mutlu, T., K. Owen, F. ve A. Şahin, F. (2020). Kariyer uyumu ve iyimserliğini arttırmada kariyer yelkenlisi modeline dayalı psiko-eğitim programının etkililiği, Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(5), 2100-2111.