Sosyal Desteğin İş Arama Süreci ile İlişkisinin İncelenmesi: Ankara Örneği

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 1 - 29, 31.01.2024

Özkan Öztürk

Öz

İş arama süreci işsizlik ve eksik istihdam nedeniyle ortaya çıkan zor ve önemli yaşam olaylarından biridir ve birçok faktör süreç üzerinde etkili olmaktadır. Sosyal destek ise zorlu yaşam olayları karşısında önemli bir kaynak olma özelliğine sahiptir. Araştırmanın amacını sosyal destek ile iş arama süreci arasındaki ilişkinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Bu kapsamda, araştırmada temel olarak sosyal desteğin iş arama sürecindeki değişkenlerle ilişkisinin bulunup bulunmadığı incelenmektedir. Araştırma nicel araştırma yöntemiyle ve olasılıksız örneklem yönetmelerinden kolayda örneklem yöntemiyle Ankara ilinde, İŞKUR’a müracaat eden 414 iş arayanla gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen ilişki (korelasyon) testlerinde eş (partner) desteği, aile desteği, arkadaş desteği, toplum desteği, duygusal destek, maddi/araçsal destek, bilgi desteği ile iyilik hali ve iş arama davranışı arasında pozitif yönlü bir ilişki belirlenmiştir. Genel olarak iş arama süreci ile ilişkili birçok değişken bulunduğu ve söz konusu değişkenler ile sosyal desteğin ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

işsizlik, iş arama, sosyal destek, iyi oluş, refah, sosyal politika

Investigation of Relationship Between Social Support and the Job Search Process: Case Study of Ankara Province

Öz

The job search process is one of the difficult and important life events that occur due to unemployment and underemployment, and many factors affect the process. Social support is an important resource in the face of difficult life events. The purpose of the research is to determine the relationship between social support and the job search process. The research was conducted with 414 job seekers using convenience sampling method from non-probability sampling methods. In the correlation tests performed, a positive relationship was determined between partner support, family support, friend support, community support, emotional support, material/instrumental support, information support and well-being and job search behavior. It has been determined that there are many variables related to the job search process and that social support is related to these variables.

Anahtar Kelimeler

unemployment, job search, social support, wellbeing, welfare, social policy, social work

Kaynakça

• Abay Alyüz, S. B. (2020). Sosyal Desteğin Birey Yaşamında Önemi ve Sosyal Hizmet. Talim, 4 (1). 115-134. doi: 10.37344/talim.2020.4
• Adıgüzel, O. ve Yüksel, H. (2011). Tarihsel Süreçte Çalışma Kavramı ve Bir Kırılma Noktası Olarak Sanayi Devrimi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 48(553), 69-81.
• Ajzen, I. (2019). Constructing a TPB Questionnaire: Conceptual and Methodological Considerations. Web: https://people.umass.edu/aizen/pdf/tpb.measurement.pdf (Erişim: 26.04.2021)
• Ajzen, I. (2020). The theory of planned behavior: Frequently asked questions. Human Behavior and Emerging Technologies, 2(4), 314–324. Doi: https://doi.org/10.1002/ hbe2.195
• Akbaş, E. (2011). Sosyal Hizmetlerin Sivil Oluşumu- Berlin’deki Göçmen Sivil Toplum Örgütleri Üzerine Bir Araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22 (2), 113-136.
• Alcalay, R. (1983). Health and social support networks: A case for improving interpersonal communication. Social Networks, 5(1), 71–88. doi: 10.1016/0378-87 33(83)90016-3
• Axelsson, L., & Ejlertsson, G. (2002). Self-reported health, self-esteem and social support among young unemployed people: A population-based study. International Journal of Social Welfare, 11(2), 111–119. Doi: https://doi.org/10.1111/1468-2397.002 05,
• Ayas, M. R. (1982). Çalışma Kavramı Hakkında, İslam İlimleri Enstitüsü Dergisi. 5, 079-087. Başbuğ, G. (2008). Üniversiteden Yeni Mezun Olan Gençlerin İş Arama Davranışlarının Planlı Davranış Teorisi Bağlamında Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı. İstanbul.
• Berkman, L. F., & Syme, S. L. (1979). Social networks, host resistance, and mortality: a nine-year follow-up study of Alameda County residents. American journal of epidemiology, 109(2), 186–204. doi:10.1093/oxfordjournals.aje.a112674
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Chouhy, C., Lee, H., & Cullen, F. T. (2020). A Social Support Theory of Desistance. Journal of developmental and life-course criminology, 6(2), 204-223. Doi: https://doi.org/10.1007/s40865-020-00146-4
• Cobb, S. (1976). Social support as a moderator of life stress. Psychosomatic Medicine, 38(5), 300–314. Doi: https://doi.org/10.1097/00006842-197609000-00003
• Cohen, S. and Syme, S. L. (1985). “Issues in the application and study of social support”. in S. Cohen, and S. L. Syme (eds), Social Support and Health, Orlando, FL: Academic Press, pp. 3–22.
• Cohen, S., Gottlieb, B. H., & Underwood, L. G. (2001). Social relationships and health: challenges for measurement and intervention. Advances in mind-body medicine, 17(2), 129–141.
• Cohen, S., Mermelstein R., Kamarck T., Hoberman H.M. (1985) Measuring the Functional Components of Social Support. In: Sarason I.G., Sarason B.R. (eds) Social Support: Theory, Research and Applications. (pp. 73-94). NATO ASI Series (D: Behavioral and Social Sciences), vol 24. Springer, Dordrecht. pp. 73-94. Doi: https:// doi.org/10.1007/978-94-009-5115-0_5
• Crowe, L., Butterworth, P., & Leach, L. (2016). Financial hardship, mastery and social support: Explaining poor mental health amongst the inadequately employed using data from the HILDA survey. SSM - population health, 2, 407–415. Doi: https://doi.org/ 10.1016/j.ssmph.2016.05.002
• Cutrona, C. E. (1990). Stress and social support—In search of optimal matching. Journal of Social and Clinical Psychology, 9(1), 3–14. doi: 10.1521=jscp.1990.9.1.3
• Demirtaş, A, Baytemir, K. (2019). Warwıck-Edınburgh Mental İyi Oluş Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 689-701. DOI: 10.17755/esosder. 432708
• Dunér, A., & Nordström, M. (2007). The roles and functions of the informal support networks of older people who receive formal support: A Swedish qualitative study. Ageing and Society, 27(1), 67-85. doi: 10.1017/S0144686X06005344
• Ekinci, H. ve Ekici, S. (2003). İşletmelerde Örgütsel Stres Yönetim Stratejisi Olarak Sosyal Desteğin Rolüne İlişkin Görgül Bir Araştırma, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 109-120.
• Feather, N. T. (1990). The psychological impact of unemployment. Springer-Verlag Publishing. Doi: https://doi.org/10.1007/978-1-4612-3250-6
• Fryer, D. 1992, Psychological or material deprivation: why does unemployment have mental health consequences? In E. McLaughlin (Ed.): Understanding Unemployment. (p. 103- 125). London: Routledge.
• García-Martín, M. Á., Hombrados-Mendieta, I., & Gómez-Jacinto, L. (2016). A Multidimensional Approach to Social Support: The Questionnaire on the Frequency of and Satisfaction with Social Support (QFSSS). Anales de Psicología, 32(2), 501-515. doi: 10.6018/analesps.32.2.201941
• Güler, B.K. (2012). İş Arama Davranışı: Bütüncül Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım. “İş Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi”. 14(2). doi: 10.4026/1303-2860.2012.01 97.x
• Henly, J., Danziger, S. ve Offer, S (2003). The Contribution of Social Support to the Economic Status and Daily Coping of Former and Current Welfare Recipients. Web: https://www.russellsage.org/sites/all/files/u4/Henly%2C%20Danziger%2C%20%26%20Offer_Contribution%20of%20Social%20Suport.pdf (Erişim: 08.09.2021)
• Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 44(3), 513–524. doi:10.1037/0003-066x.44.3.513
• Hobfoll, S. E. (2010). Conservation of Resource Theory: Its Implication for Stress, Health and Resilience. In S. Folkman (Ed.), The Oxford Handbook of Stress, Health and Coping (pp. 127-147). New York: Oxford University Press. doi: 10.1093/oxfordhb /9780195375343.013.0007
• Hobfoll, S. E., & Jackson, A. P. (1991). Conservation of resources in community intervention. American Journal of Community Psychology, 19(1), 111–121. Doi: https://doi.org/10.1007/BF00942259
• Hobfoll, S. E., Freedy, J., Lane, C., & Geller, P. (1990). Conservation of social resources: Social support resource theory. Journal of Social and Personal Relationships, 7(4), 465–478. Doi: https://doi.org/10.1177/0265407590074004
• Holmgrenn, L., Tirone, V., Gerhart, J., Hobfoll, S. E. (2017). Conservation of resources theory: resource caravans and passageways in health contexts. In C. L. Cooper & J. C. Quick (Eds.), The handbook of stress and health: A guide to research and practice (pp. 443-457). New York: John Wiley & Sons Ltd.
• Holzer, HJ. (1988). Search Method Use by Unemployed Youth. Journal of Labor Economics, 6(1): 1-20. DOI: 10.2307/2534865
• House, J. S., Landis, K. R., & Umberson, D. (1988) Social relationships and health. Science. 241(4865):540-545. doi: 10.1126/science.3399889. PMID: 3399889.
• Huffman, A. H., Culbertson, S. S., Wayment, H. A., & Irving, L. H. (2015). Resource replacement and psychological well-being during unemployment: The role of family support. Journal of Vocational Behavior, 89, 74–82. Doi: https://doi.org/10. 1016/j.jvb.2015.04.011
• ILO (2019). Quick guide on interpreting the unemployment rate, International Labour Office – Geneva: ILO, 2019. Web: https://ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---stat/documents/publication/wcms_675155.pdf (Erişim: 14.06.2022),
• İŞKUR (2022). Web: https://www.iskur.gov.tr/kurumsal-bilgi/istatistikler/(Erişim: 06.01.2022)
• Işık, V. (2013). Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Değiştirdiği Çalışma Kavramı ve Yeni Bir Çalışma Alanı Olarak Sosyal Girişimler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 3(1), 101-131.
• Jahoda, M. (1981). Work, employment, and unemployment: Values, theories, and approaches in social research. American Psychologist, 36(2), 184–191. Doi: https://doi. org /10.1037/0003-066X.36.2.184
• Kanfer, R., Kantrowitz, TM., Wanberg CR. (2001). Job search and employment: A personality-motivational analysis and meta-analytic review. Journal of Applied Psychology. 86(5), 837-855. Doi: https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.5.837
• Karataş, K. (1994). Genç işsizliği: Ekonomik, Toplumsal ve Ruhsal Sonuçları. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Karataş, K. (2015) “Mağdurlar İçin Sosyal Destek Hizmetleri” Uluslararası Mağdur Hakları Sempozyumu 30-31 Ekim 2014, (Editörler: Muhittin Özdemir, Murat Binici ve diğerleri) Ankara: Mağdur Hakları Daire Başkanlığı Yayın No: 01. Mayıs 2015. Web: https://www.researchgate.net/publication/350516251_MAGDURLAR_ ICIN_SOSYAL_DESTEK_HIZMETLERI (Erişim: 18.08.2021)
• Krause, N. (1987). Chronic financial strain, social support, and depressive symptoms among older adults. Psychology and Aging, 2(2), 185–192. Doi: https://doi.org/10. 1037/0882-7974.2.2.185
• Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1984). Psychological stress and the coping process. New York: Springer. Liu, S. (2019). Social support networks, coping and positive Aging Among the community-dwelling elderly in Hong Kong. Springer. Doi: https://doi.org/10.1007/978-981-13-3783-3
• Lu, S., Wu, Y., Mao, Z., & Liang, X. (2020). Association of Formal and Informal Social Support with Health-Related Quality of Life Among Chinese Rural Elders. International journal of environmental research and public health, 17(4), 1351. Doi: https://doi.org/10.3390/ijerph17041351
• Metin, B. ve Özaydın, M.M. (2016). Çalışma ve Refah. 2.Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• OECD (2020), How's Life? 2020: Measuring Well-being, OECD Publishing, Paris. Doi: https://doi.org/10.1787/9870c393-en
• Ören, K. & Yüksel, H. (2012). Geçmişten Günümüze Çalışma Hayatı. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1 (1). Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ hakisderg/issue/7575/99440
• Polat, E. K. (2015). Yükseköğrenim mezunlarında işsizliğin psikolojik sonuçları ve iş arama davranışlarına etkisi: Çanakkale ili örneği. YÖK Ulusal Tez Merkezi- Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
• Rodriguez, M. & Cohen, S. (1998). Social support. In H. Friedman (Ed.), Encyclopedia of mental health. (pp. 535–544). New York, NY: Academic Press.
• Russell, Jessica & Holmstrom, Amanda & Clare, David. (2015). The Differential Impact of Social Support Types in Promoting New Entrant Job Search Self-Efficacy and Behavior. Communication Research Reports. 32. 170-179. doi:10.1080/08824096. 2015. 1016150.
• Saks, A. M., Zikic, J., & Koen, J. (2015). Job search self-efficacy: Reconceptualizing the construct and its measurement. Journal of Vocational Behavior, 86, 104–114. Doi: https://doi.org/10.1016/j.jvb.2014.11.007
• Salanova, M., Schaufeli, W. B., Xanthopoulou, D., & Bakker, A. B. (2010). The gain spiral of resources and work engagement: Sustaining a positive work life. In A. B. Bakker (Ed.) & M. P. Leiter, Work engagement: A handbook of essential theory and research (p. 118–131). Psychology Press.
• Shams, M. (1993). Social support and psychological well-being among unemployed British Asian men. Social Behavior and Personality: An International Journal, 21(3), 175–186. Doi: https://doi.org/10.2224/sbp.1993.21.3.175
• Shiba, K., Kondo, N., & Kondo, K. (2016). Informal and Formal Social Support and Caregiver Burden: The AGES Caregiver Survey. Journal of epidemiology, 26(12), 622–628. Doi: https://doi.org/10.2188/jea.JE20150263
• Shumaker, S. A., & Brownell, A. (1984). Toward a theory of social support: Closing conceptual gaps. Journal of Social Issues, 40(4), 11–36. Doi: https://doi.org/10.1111/j. 1540-4560.1984.tb01105.x
• Smith, V. (2013). Sociology of Work: An Encyclopedia. Chapter Title: Work, Definitional. SAGE Publications, Inc.
• Song, L., Son, J., & Lin, N. (2011). Social support. In John Scott and Peter J. Carrington (Eds.), The SAGE handbook of social network analysis (pp. 116-128). Los Angeles: Sage. doi: 10.4135/9781446294413.n9 (Erişim: 27.10.2020)
• Terzi, Y. (2019). SPSS ile Istatistiksel Veri Analizi. Web: https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/yukselt/129644/sos208-7%20%20korelasyon%20basit%20regresyon.pdf (Erişim: 22.12.2023)
• Thoits, P. A. (1995). Stress, Coping, and Social Support Processes: Where Are We? What Next? Journal of Health and Social Behavior, 53–79. Doi: https://doi.org/10.2307/2626957
• TÜİK (2022). Web: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Nisan-2022-45 649 (Erişim: 14.06.2022).
• Türe, H. (2019). OECD Ülkeleri İçin Refah Ölçümü: Gri İlişkisel Analiz Uygulaması. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (2), 310-327. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahbvuibfd/issue/48 208/568310
• Van den Berg, G., & Van der Klaauw, B. (2006). Counseling and Monitoring of Unemployed Workers: Theory and Evidence from a Controlled Social Experiment. International Economic Review, 47(3), 895-936. Retrieved April 8, 2021, from http://www.jstor. org/stable/3877473
• Van Hooft, E. A. J., Born, M. P., Taris, T. W., Van der Flier, H., & Blonk, R. W. B. (2004). Predictors of Job Search Behavior Among Employed and Unemployed People. Personnel Psychology, 57(1), 25–59. Doi: https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2004. tb02483.x
• Vinokur, A., & Caplan, R. D. (1987). Attitudes and social support: Determinants of job-seeking behavior and well-being among the unemployed. Journal of Applied Social Psychology, 17(12), 1007–1024. Doi: https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1987.tb02345.x
• Walsh, J.P. (2007). The Psychosocial Person Relationships, Stress, and Coping. In Hutchison, E. D. (ed.), Dimensions of human behavior (6th ed.). SAGE Publications.
• Warr, P. (1988). Work, Jobs and Unemployment. Set: Research Information for Teachers, (1). doi:10.18296/set.1132
• Warr, P., & Clapperton, G. (2010). The joy of work? Jobs, happiness, and you. Routledge/Taylor & Francis Group.
• Williams, P., Barclay, L., & Schmied, V. (2004). Defining social support in context: a necessary step in improving research, intervention, and practice. Qualitative health research, 14(7), 942–960. Doi: https://doi.org/10.1177/1049732304266997
• Yavaş, H. K. (2010). Türkiye’de Genç İşsizliği ve İstihdam Politikalarının Genç İşsizliğine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı İktisat Politikası Bilim Dalı. İstanbul.