General View of the Termination Agreement in Terms of Workers' Rights in the Termination of Employment Contracts

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 1, 1 - 17, 31.01.2025

Seçil Gürün Karatepe

Öz

Labour Law No. 4857 introduced the concept of job security and clarified the existence of the mutual rescission contract. A Mutual rescission contract is a contract that terminates the existing employment contract between the employee and the employer. It is based on the principle of contract. Mutual rescission contracts, which are not regulated in our legislation, are regulated in the light of the decisions of the Court of Cassation and terminate employment contracts. In accordance with the principle of freedom of contract arising from the Constitution, the parties may terminate the contract they have concluded at any time, regardless of the type of contract. Since the freedom of contract in Articles 26 and 27 of the Code of Obligations No. 6098 will also be applied to labour contracts, the legal basis mentioned brings the application to the mutual rescission contract. In this study, the conditions and features of the mutual rescission contract will be discussed within the conceptual framework and the mutual rescission contract will be evaluated in terms of labour rights. The aim of the study is to increase the level of awareness of workers about their legal rights in the mutual rescission contract. The employment relationship between the employee and the employer is not expected to last for life, but it is not in accordance with the ordinary course of life for the employee to give up the rights brought by the employment contract. At this point, the study examines how to protect the employee and how to increase the validity and level of knowledge in the mutual rescission contract. In the methodology of the study, the descriptive analysis technique was selected within the scope of qualitative research and legal sources, continuous publications and case law of the Court of Cassation were used.

Anahtar Kelimeler

Mutual Rescission Contract, Employment Contract, workers recivables, workers rights

İş Sözleşmelerinin Sona Ermesinde İkale Sözleşmesinin İşçi Hakları Açısından Genel Görünümü

Öz

4857 Sayılı İş Kanunu, iş güvencesi kavramını beraberinde getirmiş olup, ikale sözleşmesinin de varlığını belirginleştirmiştir. İkale sözleşmesi işçi ile işveren arasında mevcut olan iş sözleşmesini ortadan kaldıran bir sözleşmedir. Dayanağını sözleşme ilkesinden almaktadır. Mevzuatımızda düzenlemesi olmayan ikale sözleşmeleri, Yargıtay kararları ışığında düzenlenmekte olup, iş sözleşmelerini sona erdirmektedir. Anayasadan kaynaklanan sözleşme özgürlüğü ilkesi gereğince taraflar yapmış oldukları sözleşmeyi, sözleşmenin türü fark etmeksizin istedikleri zamanda sona erdirebilmektedirler. 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 26. ve 27. maddelerindeki sözleşme serbestisinin iş sözleşmelerine de uygulanması söz konusu olacağından belirtilen hukuki dayanak ikale sözleşmesine uygulamayı beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada ikale sözleşmesinin koşulları ve özellikleri kavramsal çerçeve kapsamında ele alınacak olup, ikale sözleşmesinin işçi hakları bakımından değerlendirilmesi yapılacaktır. Çalışmanın amacı işçilerin ikale sözleşmesindeki yasal haklarındaki bilinirlik düzeyini artırmaktır. İşçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinin ömür boyu sürmesi beklenmez fakat işçinin iş sözleşmesinin getirmiş olduğu haklardan vazgeçmesi hayatın olağan akışına uygun bir durum değildir. Tam bu nokta ile işçinin nasıl korunacağı, ikale sözleşmesindeki geçerliliğin ve bilgi düzeyinin nasıl arttırılacağı çalışmada incelenmiştir. Çalışmanın yönteminde nitel araştırma kapsamında betimsel analiz tekniği seçilmiştir ve hukuki kaynaklardan, sürekli yayınlardan ve Yargıtay içtihatlarından yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İkale Sözleşmesi, İş Sözleşmesi, İşçi Alacakları, İşçi Hakları

Kaynakça

• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu. (1960, 31 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 10700). Web: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=193&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=4, (Erişim: 05.11.2024)
• 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu, Madde 51. (1999, 25 Ağustos). Resmi Gazete (Sayı: 23810). Web: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23810.pdf, (Erişim: 06.11.2024)
• 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu, Madde 10. (2001, 22 Kasım). Resmi Gazete (Sayı: 24607). Web: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/12/20011208.htm#1, (Erişim: 23.10.2024)
• 6098 Sayılı Borçlar Kanunu, Madde 26. (2011, 11 Ocak). Resmi Gazete (Sayı: 27836). Web: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110204-1.htm, (Erişim: 23.10.2024)
• 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu. (2017, 12 Ekim). Resmi Gazete (Sayı: 30221). Web: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/10/20171025.pdf, (Erişim: 31.10.2024)
• Akyiğit, E,. (2023). Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Akyiğit, E., (2008). İş Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Alp, M., (2008). “İş Hukukunda İkalenin (Bozma Sözleşmesi) Geçerlilik Koşulları”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Yargı Kararları ve İncelemeleri Dergisi, 5(17), pp. 29-38.
• Astarlı, M., (2015). “İkale İçeriğinde Yer Alan İbra Hükümlerinin Geçerliliği Sorunu”. Sicil İş Hukuku Dergisi, 34, pp. 41-46, Web: https://sicil.mess.org.tr/Media/Uploads/sicil34-41-46.pdf, (Erişim: 5.11.2024)
• Astarlı, M., (2016), İş Hukukunda İkale (Bozma Sözleşmeleri). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Aydın, U., (2004). “İş Sözleşmesinin Anlaşma ile Sona Erdirilmesi”. Çimento İşveren, 3(18), pp. 3-6.
• Bayram, F., Yıldırım Coşkun, A., (2023). “Türk İş Hukukunda İkale”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18/2, pp. 425-464.
• Can, A., “İkale Sözleşmesi Yıllık İzin ve Prim Hakkını Etkiler mi?”, Web: https://ahmetcan.av.tr/blog-detay.asp?id=164&dil=#gsc.tab=0, (Erişim: 25.10.2024)
• Çelik, N., Caniklioğlu, N., Canbolat, Özkaraca, E., (2022). İş Hukuku Dersleri, İstanbul: Beta.
• Çelik, N., Caniklioğlu, N., Canbolat, T., (2020). İş Hukuku Dersleri, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Çil, Ş., (2007). “İbra Sözleşmesi ile İkale Sözleşmesinin İş Güvencesine Etkileri”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 7, pp. 25-35.
• Demircioğlu, A. M., Centel, T., Kaplan, H. A., (2021). İş Hukuku. Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Dural, M., Öğüz, T., (2018). Türk Özel Hukuku Cilt II: Kişiler Hukuku, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Ekmekçi, Ö., Özekes, M., Atalı, M., (2018). Hukuk Uyuşmazlıklarında İhtiyari ve Zorunlu Arabuluculuk. İstanbul: Onikilevha Yayınları.
• Ekonomi, M., (2006). “İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesinde Tarafların Anlaşması, İbraname ile İş Güvencesinden Feragat ve Sulh”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Yargı Kararları ve İncelemeleri Dergisi, 1(1), p. 37.
• Elmas, S., (2009). “Türk İş Hukukunda İkale”. Kamu-İş Dergisi, 11(1), Web: https://www.tuhis.org.tr/pdf/1114.pdf, (Erişim: 08.11.2024).
• Evren, Ö. K., (2009). “Tarafların Anlaşmasıyla İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi (İkale Sözleşmesi)”, Terazi Hukuk Dergisi, 30, pp. 113-125, Web: https://www.jurix.com.tr/issue/31, (Erişim: 31.10.2024)
• Geleri, M. F., “İkale Sözleşmesi ile Fesih ve Sonuçları”, Web: https://www.muhasebenet.net/makale_m%20fatih%20geleri_ikale%20sozlesmesi.html, (Erişim: 8.01.2019).
• Gerek, H. N., (2011). “İş Sözleşmesinin İkale İle Sona Ermesi”, Çalışma ve Toplum, 4, 43-58.
• Günay, C. İ., (2009). “İkale Sözleşmesi”. Çimento İşveren, 5, pp. 8-9.
• Gürün Karatepe, S., (2022). İktisadi ve İdari Bilimlerde Güncel Araştırmalar, Türkiye’de Pasif İstihdam Politikaları Kapsamında İşsizlik Sigortasının Mevzuat Çerçevesinde İncelenmesi. M. Mete, A. Toptaş, Y. Katı (Editör), Ankara: Gece Kitaplığı, p.127.
• Kabakcı, M., (2012). “Sözleşme Özgürlüğü ve İkale”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 1(25), pp. 123-137.
• Karakaya, U., (2015). “İş Hukukunda İkale (Bozma) Sözleşmesi ve Uygulaması”, Terazi Hukuk Dergisi, 101, pp. 14-29.
• Kurt, R., Koç, M., (2021). İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi İş Güvencesi ve İşe İade Davaları, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Mollamahmutoğlu, H., Astarlı, M., Baysal, U., (2014). İş Hukuku. Ankara: Lykeıon Yayınları.
• Nalçacı, E., “Yargıtay Kararları Işığında İkale”, Web: https://www.hukukihaber.net/yargitay-kararlari-isiginda-ikale, (Erişim: 4.11.2024)
• Özyörük, H. A., (2017), İkale Sözleşmesi, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Savaş, A., (2016). “Türk Borçlar Hukukunda İkale Sözleşmesi”. TAAD, 7(26), pp. 105-141.
• Sevimli, A., (2009). “İş Hukukunda İbra ve İkale Sözleşmelerinin Geçerlilik Koşulları Konusundaki Gelişmeler”. Sicil İş Hukuku Dergisi, 4(14), pp. 88-89.
• Süzek, S., (2018). İş Hukuku, İstanbul: Beta.
• Şakar, M., (2009). “İş Hukukunun Yeni Meselesi: Bozma (İkale) Sözleşmelerinin Hukuki Durumu”. Yaklaşım Dergisi, 204, pp. 1-3.
• Tulukçu, N. B., (2012). İş Hukukunda Dinlenme Hakkı. Ankara: Adalet Yayınevi. Vatansever Yanık, B., (2023). “Yargıtay Kararları Işığı Altında İkalenin Geçerlilik Şartları”. Konya Barosu Dergisi, 1, pp. 73-125.
• Yargıtay 22 Hukuk Dairesi, E. 2011/9219, K. 2012/628, Web: https://legalbank.net/belge/is-kanunu-madde-19/1296528/ilgili-mahkeme-kararlari/yargitay-kararlari, (Erişim: 22.10.2024)
• Yargıtay 22 Hukuk Dairesi, E. 2013/3340, K. 2013/3675, Web: https://legalbank.net/belge/y-22-hd-e-2013-3340-k-2013-3675-t-25-02-2013/1335917/, (Erişim: 08.11.2024)
• Yargıtay 22 Hukuk Dairesi, E. 2017/45529, K. 2018/5663, Web: https://legalbank.net/belge/y-22-hd-e-2017-45529-k-2018-5663-t-05-03-2018/3203991/, (Erişim: 04.11.2024)
• Yargıtay 22 Hukuk Dairesi, E. 2018/11682, K. 2018/21214, Web: https://legalbank.net/belge/y-22-hd-e-2018-11682-k-2018-21214-t-08-10-2018-is-akdinin-ikale-bozma-sozlesmesi-ile-sona-ermesi/3271841/, (Erişim: 08.11.2024)
• Yargıtay 7 Hukuk Dairesi, E. 2013/5703, K. 2013/16228, Web: https://legalbank.net/belge/y-22-hd-e-2013-3340-k-2013-3675-t-25-02-2013/1335917/, (Erişim: 22.10.2024)
• Yargıtay 7 Hukuk Dairesi, E. 2016/20216, K. 2016/20835, Web: https://legalbank.net/belge/y-22-hd-e-2013-3340-k-2013-3675-t-25-02-2013/1335917/, (Erişim: 04.11.2024)
• Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, E. 2007/27825, K. 2008/7827, Web: https://legalbank.net/belge/y-9-hd-e-2007-27825-k-2008-7827-t-08-04-2008-is-sozlesmesinin-ikale-bozma-sozlesmesi-ile-sona-erdiri/393253/, (Erişim: 08.11.2024)
• Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, E. 2009/29861, K. 2010/29354, Web: https://legalbank.net/belge/y-9-hd-e-2009-29861-k-2010-29354-t-18-10-2010-ikale-bozmasozlesmesi/825009/, (Erişim: 08.11.2024)
• Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, E. 2015/27647, K. 2016/7838, Web: https://legalbank.net/belge/y-9-hd-e-2015-27647-k-2016-7838-t-30-03-2016/2524716/, (Erişim: 25.10.2024)
• Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, E. 2016/12695, K. 2017/9516, Web: https://legalbank.net/belge/y-9-hd-e-2016-12695-k-2017-9516-t-01-06-2017/2876149/, (Erişim: 10.07.2024)
• Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, E. 2017/22500, K. 2018/7220, Web: https://legalbank.net/belge/y-9-hd-e-2017-22500-k-2018-7220-t-02-04-2018/3156934/, (Erişim: 14.08.2024)
• Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, E. 2018/9045, K. 2018/22754, Web: https://legalbank.net/belge/y-9-hd-e-2018-9045-k-2018-22754-t-10-12-2018/3363231/, (Erişim: 11.07.2024)
• Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, E. 2019/4569, K. 2019/22095, Web: https://legalbank.net/belge/y-9-hd-e-2007-27825-k-2008-7827-t-08-04-2008-is-sozlesmesinin-ikale-bozma-sozlesmesi-ile-sona-erdiri/393253/, (Erişim: 08.11.2024)
• Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2013/2016, K. 2015/14, Web: https://legalbank.net/belge/y-hgk-e-2013-2016-k-2015-14-t-14-01-2015/3091963/, (Erişim: 14.08.2024)
• Yürekli, S., (2016). Türk Borçlar Kanununa Göre Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.