Öz
Court
registers (şer‘iye sicilleri or şer‘iye defterleri) consist of records on
various issues kept by the Ottoman kadis who functioned as the representatives
of the state, local administrators and judges. Court registers thus occupy a
very privileged and important position among the Ottoman archival materials. Shedding
light upon various domains thanks to the diversity of the documents they
contain and serving as the principal sources, these sicils encompass invaluable
information as to the socio-economic history of the Ottoman provinces.
Located
to the east of present-day Greek Macedonia and in the vicinity of the Thermaic
Gulf, Karaferye (Béroia/Véria) was a district (kaza) that lived under Ottoman
rule for more than five centuries. Characterized by the coexistence of various
ethnic and religious groups, the town enjoyed significant potential in terms of
production and economic dynamism. Thus, it is extremely important to appraise
the existence of locally-produced documents as well as their contents in order
to shed further light upon the Ottoman past of the town.
So
far a total of 140 defters pertaining the court records of Karaferye district
have been identified; 127 in Greece and 13 in Turkey. In terms of periodicity,
the defters reflect an uneven distribution, with 43 belonging to the 17th
century, 67 to the 18th century and 30 to the 19th century. The corpus in
question dates from the year 1602 to 1891. With thousands of documents
consisting of more than 12 thousand pages, the Karaferye court registers indeed
amounts to a colossal collection. Further studies drawing upon these defters,
which are largely in good state, with most of the documents keeping their
original quality, will not only constitute a valuable source for local history
research at the district level, but also contain substantial information for
inquiries into Ottoman history based upon survey and sampling methods. The present
study attempts to compile all available information about these registers found
in the two countries, presents an overview and finally provides an overall
catalogue.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akgündüz, Ahmet, Şer’iye Sicilleri: Mahiyeti, Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler, I-II, İstanbul 1988, 1989.
- Alioğlu, Saliha, H. 1133-1134 (M. 1721-1722) Tarihli Karaferye Kazası Şer‘iye Sicili (Transkripsiyon ve Değerlendirme), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yayımlanmamış Bitirme Tezi, Bornova 2002.
- Anastasopoulos, Antonios, Imperial Institutions and Local Communities: Ottoman Karaferye, 1758-1774, University of Cambridge, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Cambridge 1998.
Öz
Osmanlı
Devleti’nin taşradaki temsilcisi, yargıç ve yerel yöneticisi olan kadıların
kendilerine akseden konuları ve yaptıkları işlemleri kaydettikleri şer‘iye sicilleri Osmanlı arşiv evrakı
arasında ayrıcalıklı ve önemli bir konuma sahiptir. İçerdikleri belge
çeşitliliği bakımından çok farklı alanlara ışık tutan ve birinci dereceden
kaynak durumundaki bu defterler özellikle Osmanlı taşrasının sosyo-ekonomik
tarihine ilişkin paha biçilemez bilgiler içermektedir.
Yunanistan
Makedonyası’nın güneyinde, Selânik körfezine pek te uzak olmayan bir konumda
yer alan Karaferye (Béroia/Véria) beş yüzyılı aşkın Osmanlı
Devleti’nin egemenliği altında bulunmuş, farklı dinî ve etnik grupların birlikte
yaşadıkları, üretim ve ekonomik canlılık açısından kayda değer potansiyele
sahip bir kazadır. Kazanın, Osmanlı geçmişinin aydınlatılması açısından mahallinde
kaleme alınmış belgelerin varlığı ve verdikleri bilgilerin değerlendirilmesi büyük
önem taşımaktadır.
Karaferye kazasının Yunanistan’da 127, ülkemizde ise 13 adet olmak üzere
toplam 140 adet kadı sicil defteri tespit edilebilmiştir. Defterler XVII.
yüzyıla ait 43, XVIII. yüzyıla ait 67 ve XIX. yüzyıla ait 30 adet olmak üzere sayısal
olarak dağılmışlardır. Söz konusu külliyat 1602-1891 yılları arası dönemi içermektedir.
Karaferye Sicilleri toplam on iki binin üzerinde sayfada barındırdığı binlerce
belgeyle büyük bir koleksiyon oluşturmuştur. Oldukça iyi durumda ve çoğu
orijinal hallerini koruyan defterlere dayalı çalışmalar kaza ölçeğinde yerel
tarih araştırmaları için kaynak teşkil ettiği gibi Osmanlı tarihinin sondaj ve
örnekleme yöntemleriyle yürütülecek incelemeler için de önemli bilgiler
içermektedir. Bu çalışmada her iki ülkede bulunan siciller ile ilgili mevcut malumat
derlenmiş, ülkemizdeki defterler ve yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiş,
sicillerin durumu genel olarak değerlendirilmiş ve bir toplu katalog
oluşturulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı Kadı Mahkemesi Defterleri Şer‘iye Sicilleri Rumeli Karaferye Osmanlı Taşra ve Sosyo-ekonomik Tarih Kaynakları
Kaynakça
- Akgündüz, Ahmet, Şer’iye Sicilleri: Mahiyeti, Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler, I-II, İstanbul 1988, 1989.
- Alioğlu, Saliha, H. 1133-1134 (M. 1721-1722) Tarihli Karaferye Kazası Şer‘iye Sicili (Transkripsiyon ve Değerlendirme), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yayımlanmamış Bitirme Tezi, Bornova 2002.
- Anastasopoulos, Antonios, Imperial Institutions and Local Communities: Ottoman Karaferye, 1758-1774, University of Cambridge, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Cambridge 1998.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Temmuz 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Ocak 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 2 Sayı: 2 |