Rusya’nın Kafkasya Siyaseti Üzerindeki Stalin Gölgesi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 139 - 162, 31.12.2017

Abdullah Temizkan , Elchin Shakirov

https://doi.org/10.30517/cihannuma.373248

Cited By: 2

Öz

Bu
çalışmanın amacı, Kafkasya bölgesindeki etnik ve siyasî problemlerin önemli bir
kısmının tarihî temellerinin Jozef Stalin tarafından atıldığının altını çizmek
ve günümüz Rusya’sının kendisine miras kalan bu problemleri, bölgedeki askerî,
siyasî ve kültürel varlığını meşrulaştırmak için kullandığını ortaya koymaktır.
Bu çalışmada, Rusya'nın Çarlık ve Sovyet döneminden bugüne kadar Kafkasya'da
devam eden politikaları tartışılacaktır. Böylece Rusya’nın, Kafkasya
politikalarının konjonktürel olmayıp tarihsel derinliğe sahip olduğunu ortaya
koymaya çalışacağız.

II. Dünya Savaşından sonra Kafkasya’nın etnik ve
doğal sınırlarıyla oynayan Jozef Stalin, bölgeyi bir sorunlar yumağına
çevirmiştir. Stalin üretmiş olduğu bu sunî sorunların çözümü için anahtar
rolünü SSCB’ye (Bugün için Rusya Federasyonu’na) vermiştir. Bu senaryoya göre,
bölgedeki otonom ve özerk cumhuriyetlerin aralarındaki sorunu Sovyetler Birliği
olmaksızın çözemeyecekleri vehmedilmiştir. Sovyetler Birliği’nin
dağılabileceğini düşünemeyen Sovyet elitleri, günümüzün Rusya’sı için dış
müdahaleye açık bir sorunlar yumağı bırakmakla birlikte Rus dış politikası
açısından, askerî gücünü muhafaza ettiği sürece kullanışlı bir araç da tevarüs
etmiş oluyorlardı.

Anahtar Kelimeler

Kafkasya, Stalin, Avrasyacılık, Sovyetler Birliği, Etnik Problem

Stalin’s Shadow on Russia’s Caucasus Politics

Öz

The aim of this work is to underline the fact that the
historical bases of a significant part of the ethnic and political problems in
the Caucasus region were laid by Jozef Stalin and is to demonstrate that
today's Russia uses these inherited problems to legitimize its military,
political and cultural presence in the region. In this study, will be discussed
analitically Russia's policies that persist from Tsarist and Soviet era up to
now in the Caucasus. Thus, we will try to show that Russia has historical
deepness rather than conjunctural policies of the Caucasus.

After the World War II, Jozef Stalin, who was
constantly intervening in the ethnical structure and natural borders of the
Caucasus, turned this region into a convolute set of problems. A key role in
solving these artifically created problems was given to the Soviet
Union(today’s Russia). According to this scenario, autonomous republics had to
be convinced that the problems in the region could not be solved without the
Soviet Union. The Soviet elites, who never imagined that the Soviet Union could
collapse, left the present-day Russia open to foreign intervention, moreover in
terms of foreign policy Russia could be a useful tool as long as it kept its
military strength.

Anahtar Kelimeler

Caucasus, Stalin, Eurasianism, Soviets Union, Ethnic Problem

Kaynakça

• Abhazya Tarihi, Edit. Dr. Stanislav Lakoba, (Çev. Uğur Yağanoğlu), İstanbul 2014. Aleskerov Alesker, Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasi Rejim Değişimleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara 2007. Altınanıt, Hasan İzzet, Özgürlüğün Görkemli Ülkesi Kafkasya, İstanbul 2014. Aşurov Asif, Güney Kafkasya’da Etnik, Dilsel ve Dinsel Grupların Bölge Politikalarında Yeri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007. Bennigsen, Alexandre & Quelquejay, Chantal, Stepte Ezan Sesleri, (Çev. Nezih Uzel), İstanbul 1994. Blauvelt, Timothy, “Abhazia: Patronage and power in the Stalin Era”, Nationalities papers, 35/2, (Mayıs 2007), s. 203-232. Brauer, Birgit “Chechens and the Survival of Their Cultural Identity in Exile”, Journal of Genoside Research, V. 4, S. 3, (2002), s. 387-400. Broodbank, Cyprian, Orta Denizin Yapımı, (Çev. Ebru Kılıç), İstanbul 2016. Dolay, Nur, Kafkasya Çemberi, İstanbul 2000. Dugin, Aleksandr, Rus Jeopolitiği, Çev. Vügar İmanov, İstanbul 2005. Golbaç, Nureddin, “Katliamın Sebepleri”, Kafkasya (Derkaukasus), München, S.7, (Şubat 1952), s. 19-20. Хроникагрузино-абхазскогоконфликта 1989 2008 гг. Справка, РИА Новости 12.08.2008, 776782, http://ria.ru/osetia_spravki/20080812/150313916.html# ixzz3rmRKtyXw (Erişim Tarihi: 13.10.2017). Rusya’da Reformların Mimarı Öldü, BBC Türkçe, (http://www.bbc.com/turkce/haberler /2009/12/091216_gaidar.shtml (Erişim Tarihi: 25.10.2017). İmanov, Vügar, Avrasyacılık; Rusya’nın Kimlik Arayışı, İstanbul 2008. Ирон, Адам, “Краткая история объединенного Северокавказского государства”, http://iron-adam.livejournal.com/34600.html (Erişim Tarihi: 19.08.2017). İsmayılov, Elnur, “21. Yüzyıl Rusya Dış Politika Doktrinleri’nde Güney Kafkasya ve Orta Asya Değerlendirmesi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, I/1, (2013), s. 87-105. Kafkasya ve Orta Asya: Bağımsızlıktan Sonra Geçmiş ve Gelecek Konferansı (25-27 Mayıs 1995-Ankara), Ankara 1996. Kalkan, Duhan, Güney Kafkasya Bölgelerinde Etnik Çatışma Alanları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya 2010. Kantemir, A., “Kafkasya’daki Katliamın Sekizinci Yıldönümü”, Kafkasya (Derkaukasus), München, S.7, (Şubat 1952), s. 1-3. Karça, Ramazan, “Şimali Kafkasya’da Tehcir ve Katliam”, Dergi (Münih), S.5, (1956), s. 35-50. , “Kuzey Kafkasya’da Milliyetçiliğe Karşı Savaş”, Dergi (Münih), S.19/1, (1960), s. 48-62. Kısacık, Sina, “1990 ve 2000’li Yıllarda Rus Dış Politikasında Temel Eğilimler”, http://politikaakademisi.org/1990-ve-2000li-yillarda-rus-dis-politikasinda-temel-egil imler/ (Erişim Tarihi: 19.10.2017). Marshall, Alex, The Caucasus Under Soviet Rule, London 2010. Млечинмихайлович Леонид, Борис Ельцин. Послесловие, ЗАО Центрполиграф, Москва 2007. Опубликовано в РГ (Федеральныйвыпуск) N.190 от 11 июля 1991 г. Rossiyskaya Gazeta, http://www.rg.ru/1991/07/11/eltsin.html/ Erş: 24.03.2014 Özcan, Kemal, “Stalin Döneminde Sürgünler”, Stalin ve Türk Dünyası, Ed: Emine Gürsoy Naskali & Laisan Şahin, İstanbul 2007, s. 193-213. Özdağ, Ümit, “Asya Kıtasında Değişen Güç Dengeleri ve Güvenlik Sorunları”, 21. Yüzyıl, S.31, (Temmuz 2011), s. 13-23. Özel, Merve Suna, “Kalpgah’ta Rus Milliyetçiliği ve Kimliği”, 21. Yüzyıl, S.42, (Haziran 2012), s. 99-123. , “Rus Milliyetçiliği ve Orta Asya”, 21. Yüzyıl, , S.47, (Kasım 2012), s. 31-37. Roberts, Jason A, Russia and Chechnya: The Path to War, Master of Arts in History, Elberly Morgantown 2005. Rondeli, Alexander, “Regional Security Prospects in the Caucasus”, Crossroads and Conflict, Ed. Gary K. Bertsch, Casady Craft, Scot A. Jones and Michael Beck, London 2000. Sönmez, F. Sait, Rusya Federasyonu’nun Güney Kafkasya Politikasının Bölgenin Etnik Çatışma Potansiyeli Açısından İncelenmesi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Bursa 2004. Шмулевич, Авраам, “Ингушетия-Чечня-Осетия: история территориального спора. Взгляд с ингушскойстороны”, АПН-Агентство Политических Новостей, http://www.apn.ru/publications/article29037.htm (Erişim Tarihi: 13.10.2017) Taştan, Yahya Kemal, “Ulusal Ülküden Emperyal Vizyona: Rusya’da Kimlik Arayışları”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 12/1, (2012), s. 69-134. Tavkul, Ufuk, Etnik Çatışmaların Gölgesinde Kafkasya, İstanbul 2002. , “Stalin’in Kafkasya’daki Mirası: Etnik Düşmanlık ve Çatışma”, Tarık Cemal Kutlu Armağanı, İstanbul 2009, s. 114-123. Temizkan, Abdullah, Sovyetler Birliği Döneminde Karaçay ve Balkarlar, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1997. , “XVIII. ve XIX. Yüzyılda Rusya’nın Kuzey Kafkasya’yı Kolonileştirmesinde Kozakların İşlevi”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 13/2, (2013), s. 313-336. Yalçınkaya, Alaeddin, Kafkasya’da Siyasî Gelişmeler, Ankara 2006. Yanar, Savaş, Türk-Rus İlişkilerinde Gizli Güç Kafkasya, İstanbul 2002. Yıldız, Muharrem, Dünden Bugüne Kafkasya, İzmir 2006. Yoldaş, Fatih, Soğuk Savaş Sonrası Rusya’nın Kafkasya Politikası, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Gebze 2010.