Orta Çağ'da İber Yarımadası'nda Yazı Araçlarının Bir Arada Bulunuşu. Bir Miras Hikayesi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 63 - 78, 31.12.2024

María Dolores García González

https://doi.org/10.30517/cihannuma.1611097

Öz

Çin’in insanlığa sunduğu ucuz ve son derece dayanıklı bir malzeme, İpek Yolu üzerinde geçirdiği altı yüz yıllık bir adaptasyon sürecinin ardından İber Yarımadası üzerinden Araplar eliyle Avrupa'ya ulaşacaktı. Ve çok geçmeden Yarımada’da üretilen kâğıt, Ortaçağ'daki adıyla İspanyol-Arap kâğıdı, ilk başta birlikte var olduğu papirüs ile parşömenin yerini alacaktı.
Her bir krallığın tarihsel bağlamının yanı sıra, Kara Veba’nın neden olduğu yıkım ve Aragon Krallığı'nın genişlemesinin ardından İtalya ile ticaretin başlaması, İspanyol kâğıdının kökenini ve üretiminde kullanılan teknikleri belirleyecekti. Yarımada’da üç tür kâğıt bir arada bulunuyordu: İspanyol-Arap kâğıdı, İtalya'dan ithal edilen yeni bir kâğıt türü ve karışık özelliklere sahip üçüncü bir tür.
Günümüze kadar ulaşan el yazmaları ve çeşitli belgeler, yalnızca üretildikleri yerin sanatsal eğilimini değil, aynı zamanda İspanyol-Arap kâğıt üreticilerinden miras kalan geleneğe tabi olup on üçüncü yüzyıldan itibaren Fabriano zanaatkârları tarafından geliştirilen kâğıt üretim tekniğini de yansıtmakta olup tarihsel bir bağlamın tanıkları olarak büyük değere sahiptir

Anahtar Kelimeler

İber yarımadası, yazı ortamı, Orta Çağ, İspanyol-Arap kağıdı, İtalyan kağıdı.

THE COEXISTENCE OF WRITING MEDIA IN THE IBERIAN PENINSULA DURING THE MIDDLE AGES. THE STORY OF A LEGACY

Öz

China offered humanity a cheap and highly durable material that, after six hundred years of adaptation through the Silk Road, would reach Europe via the Iberian Peninsula in the hands of the Arabs. Hispano-Arabic paper, as the paper produced in the peninsula was called in the Middle Ages, would soon replace the papyrus and parchment, with which it had coexisted in the beginning.
The historical context of each kingdom, as well as the devastation caused by the Black Death and the opening of trade with Italy after the expansion of the Crown of Aragon, would determine the origins and techniques used in the manufacturing of Hispanic paper. Three types of paper coexisted in the peninsula: Hispano-Arabic paper, a new type of paper imported from Italy and a third type with mixed characteristics.
The codices and the various documents preserved reflect not only the artistic trend of the place where they were produced, but also the technique of paper production, which was subject to the tradition inherited from the Hispano-Arab papermakers and improved from the thirteenth century onwards by the craftsmen of Fabriano, with great value as witnesses of a historical context.

Anahtar Kelimeler

Iberian Peninsula, writing medium, Middle Ages, Hispano-Arabic paper, Italian paper.

Kaynakça

• Asenjo, José Luis "Sobre El Edrisi". Actas del II Congreso Nacional de Historia del Papel en España, Cuenca, 1997, pp. 61-63.
• Asunción, Josep. El papel: Técnicas y métodos tradicionales de elaboración. Ediciones Parramón. Barcelona, 2009.
• Balmaceda Abrate, José Carlos. “Apuntes para el estudio del papel y las filigranas durante el siglo XV en la Corona de Aragón”. Aragón en la Edad Media XX. ISSN 0213 2486, N. º 20, 2008 pp.103-116 https://bit.ly/4g1rr7W
• Balmaceda Abrate, José Carlos. “La contribución genovesa al Desarrollo de la manufactura papelera española”. Paper as a medium of cultural heritage. Archaeology and conservation. 26th Congress International Association of Paper Historians.
• Barona, Josep Lluís. “El ‘scriptorium”. Historias de Ciencia. Revista Mètode. University of Valencia. N. º 101, 2019 https://bit.ly/4fZSxvV
• Carvajal, Guillermo. “El misal de Silos, el libro europeo más antiguo hecho con papel”. LBV Magazine Cultural independiente, 2019. https://bit.ly/3XjOALm
• Castelló Mora, Juan. “Primeros escritos sobre papel hispanoárabe”. Actas del X Congreso Nacional De Historia Del Papel, 2013. 81-99.
• ¿Con qué y sobre que materiales escribían los antiguos romanos? QVAD Historia https://bit.ly/3AAK4iS “El papel protagonista de nuestra historia”. [PDF online] Asociación Hispánica de Historiadores del Papel (AHHP). https://bit.ly/3MmVtWa
• Fernández Zapico, José Manuel. La fabricación de las materias papeleras. Selección de materias primas, fabricación, catalogación de productos, comercialización, medioambiente y normativas. 1ª ed. Barcelona: Ediciones CPG octubre 2008. Colección: Producción de Proyectos Gráficos.
• García Diaz, Isabel y Montalbán Juan Antonio “El uso del papel en Castilla durante la baja Edad Media” VI Congreso Nacional de Historia del Papel en España. Actas, 2005, págs. 399-418.
• García González, María Dolores. Acerca del papel y su potencial como configurador plástico. Tesis Doctoral. Universitat Politècnica de València. 2016. https://bit.ly/3ANjcvQ
• Hidalgo Brinquis, M. ª Carmen. “El Papel Utilizado En La Escuela De Traductores De Toledo”. Resúmenes de los textos presentados al XIV Congreso internacional de historia del papel en la Península Ibérica, 2023.
• Hidalgo Brinquis, M.ª del Carmen. La fabricación del papel en España e Hispanoamérica en el siglo XVII. Instituto del Patrimonio Histórico Español. https://bit.ly/3AGC2VG
• Larrea Jorquera, María Carolina. El Papel en el Geido, enseñanza, praxis y creación desde la mirada de Oriente. Tesis Doctoral. Universitat Politècnica de València. 2015. http://hdl.handle.net/10251/53030
• Manzano Moreno, Eduardo, Épocas medievales. Vol. 2 de la Historia de España, Barcelona-Madrid: Crítica/Marcial Pons, 2018. ISBN 978-84-9892-808-2
• Molino de papel. Patrimonio Industrial Hidráulico del Río Eresma. https://www.youtube.com/watch?v=EXLxKE-pcXw
• Muñoz Viñas, Salvador. La restauración del papel. Madrid: Editorial Tecnos (Grupo Anaya, S.A.) 2010. https://bit.ly/4gwmp2M
• Pérez, Joseph, Breve historia de la Inquisición en España. Barcelona: Crítica, 2012.
• Sistach, M. ª Carmen. "Filigranas en el papel hispano-árabe". Actas del X Congreso Nacional de Historia del Papel en España. Madrid, 26-28 junio 2013, pp. 101-115. https://bit.ly/3ZRyFW5
• Svende, Dahl. Historia del Libro. Editorial Alianza. Madrid, 1972, p. 76-77. https://bit.ly/4gs6ySH
• Verjura. Quid est liber: proyecto de innovación para la docencia en libro antiguo y patrimonio bibliográfico. https://bit.ly/4dENuiX
• “Xàtiva La verdad sobre el origen de la primera fábrica de papel de Europa: Xàtiva”, 2015 https://bit.ly/3X2GFAF