SELÇUKLU TÜRKLERİNİN BİZANS ALGISINDA ORTODOKSLUK VE DİNİ HUSUMET (ON BİRİNCİ VE ON İKİNCİ YÜZYILLAR)

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 167 - 192, 31.12.2024

Alexander Beihammer Çevirmen: Murat Keçiş , Çevirmen: Mehmet Buğra Başer

https://doi.org/10.30517/cihannuma.1611117

Öz

Bu makale; Bizans’ın, Küçük Asya’daki Müslüman-Türk beylikleriyle olan siyasî ve askerî husumetinin propagandasını yaptığı sırada, Komnenos Hanedanlığının ideolojisindeki din temelli kavramlara odaklanmaktadır. On birinci yüzyılın ikinci yarısındaki fetih döneminde; Bizans’ın algıları, başlıca barbarlık karşısındaki Roma medeniyeti gibi klasik iki kutuplu görüş tarafından belirlenir ve bundan dolayı da Selçuklu Türklerini dini bir oluşumdan ziyade etnik bir grup olarak tanımlarken, 1130’larda onları “Haceroğulları”, yani Müslümanlar ile özdeşleştirme eğilimi hâkim olmuştur. Aynı zamanda, İmparator II. Ioannes’in saray retorikçileri, Eski Ahit prototiplerine (Musa) ve Batı Haçlı ideolojisinin bazı özelliklerine göndermeler yapan imparatorluğa özgü temsil biçimleri geliştirmişlerdir. Halefi I. Manuel’in tasviri ise, bunun yerine imparatorun Mesih benzeri konumu ve gerçek inancın yorulmak bilmeyen savunucusu motifinden daha yoğun bir şekilde yararlanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Bizans İmparatorluğu’nun siyasi düşüncesi; Selçuklular, Türk hanedanı; Rum (saltanatı); II. Ioannes Komnenos, Bizans İmparatoru; I. Manuel Komnenos, Bizans İmparatoru; Prodromos, Theodoros, yazar; Basilakes, Nikephoros, yazar; Malakes, Euthymios, yazar.

Kaynakça

• Ahmad M.H. Shboul, “Byzantium and the Arabs: the image of the Byzantines as mirrored in Arabic literatüre”, Byzantine Papers: Proceedings of the First Australian Byzantine Studies Conference, Canberra, 17–19 May 1978, ed. Elisabeth Jeffreys, Michael Jeffreys and Ann Moffatt [Byzantina Australiensia, volume 1] (Canberra: Australian Association for Byzantine Studies, 1981), ss. 43–63
• Robert G. Hoyland, Seeing Islam as Others Saw it: A Survey and Evaluation of Christian, Jewish and Zoroastrian Writings on Early Islam [Studies in Late Antiquity and Early Islam, volume 13] (Princeton, NJ: The Darwin Press, 1997), ss. 53–115, 294–306, 336–366, 427–437, 480–501
• Nadia Maria El-Cheikh, Byzantium Viewed by the Arabs [Harvard Middle Eastern Monographs, volume 36] (Cambridge, MA, ve Londra: Harvard University Press, 2004)
• Cultural Relations between Byzantium and the Arabs, ed. Yacoub Yousef al-Hijji and Vassilios Christides (Atina: Institute for Graeco-Oriental and African Studies, 2007).
• Adel Theodore Khoury, Polemique byzantine contre l’Islam, VIIIe–XIIIe s. (Leiden: Brill, 1972)