ORTAOKUL VE LİSELERDE GÖREV YAPAN KADIN OKUL MÜDÜRLERİNİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR: DIYARBAKIR ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 7, 56 - 73, 31.12.2023

Mehmet Selman Kayan , Selahattin Balkan , Sakine Balkan , Mehmet Ateş

Öz

Eğitim sektörü içinde kadınların istihdamı diğer sektörlere göre daha yüksek durumdadır. Fakat bu tablo yöneticilik söz konusu olduğu zaman aynı oranda görülmemektedir. Bu çalışmada kadın okul yöneticilerinin oransal olarak düşük kalmasına yol açan etkenlerin neler olduğu ortaya konulup Diyarbakır ilinde görev yapan kadın yöneticilerin karşılaştıkları sorunların incelenmesi ve çözüm önerileri sunulması amaçlanmıştır. Bu amaçla Diyarbakır ilinin ortaokul ve liselerinde görev alan 11 kadın okul yöneticisi (müdürü) ile görüşme gerçekleştirilmiştir. 5 adet soru sorulmuş ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bulgular tablolar şeklinde sunulmuştur. Yapılan araştırmada kadınların yönetsel anlamda kişisel ve resmi olmak üzere iki temel sorunla karşılaştıkları görülmüştür. Kadın yöneticilerin üst yöneticiler ve diğer yöneticilerle yaşadıkları başlıca sorunlar: Erkek yöneticilerle duyuşsal ve bilişsel yapı farklılıkları, fikir ayrılıkları, cinsiyetçi davranış, kadın yöneticilere ön yargılı davranışlar olarak belirlenmiştir. Katılımcıların yarısından fazlasının cinsiyetinden dolayı bir sorun yaşamadığı görülse de az da olsa ikincil konuma indirgendiğini ve ön yargılı davranıldığını düşünenler de bulunmaktadır. Bunlar dışında veliler ve öğrencilerle tutum, davranış ve bakış açısı ile zamanın getirdiği gelişmeler konularında sorunlar yaşandığı görülmüştür. Diğer öğretmenler ve personeller ile özverili çalışma, temizlik ve düzen konularında sorunlar tespit edilmiştir. Son olarak akademik anlamda; öğrencilerin kişisel olarak sorunları, ailelerin ve okulun yetersizlikleri ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın Yöneticiler, Cinsiyet Ayrımcılığı, Yönetici Sorunları

Kaynakça

• Alberalar, L. (2015). Kadın yöneticilerin kariyer engellerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi] İstanbul Aydın Üniversitesi. İstanbul.
• Baştuğ, Ö. Y. Ö., & Çelik, B. (2011). İlköğretimde öğretmen, müdür ve müfettişlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(1), 63-76.
• Bayrak, S. Ve Mohan, Y. (2001). "Erkek yöneticilerin çalışma yaşamı ve liderlik davranışları açısından kadın yöneticileri algılama tarzları". Amme İdaresi Dergisi, 34(2), 89-114.
• Berkman, Y. A. (2005). Attitudes towards women managers: Development of a new measure. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Koç Üniversitesi. İstanbul.
• Bush, T. (2006). Theories of educational management. International Journal of Educational Leadership Preparation, 1(2), 1-25.
• Creswell, J. W., Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage
• Çelikten, M. (2004). Okul müdürü koltuğundaki kadınlar: Kayseri ili örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 91-118.
• Çiçek, B. (2008). Kadın öğretmenlerin yöneticilik rol algıları (Elâzığ – Tunceli İlleri Örneği). [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi. Elâzığ.
• Demir, G. (1997). Eğitim-meslek-çalışma bağlamında kadının konumu. Çağdaş Eğitim (Temmuz-Ağustos), 22, (234), 23-24.
• Doğramacı, E. (1997). Türkiye’de kadının dünü ve bugünü. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ergenekon, Ö. (2019). Bağımsız anaokullarında yöneticilerin iletişim becerilerinin örgüt ikilimine etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dicle Üniversitesi. Diyarbakır.
• ILO (1997). Breaking through the glass ceiling: women ın management, International Labour Office
• Geneva in T. V. (2000). The gender factor in management: how significant others perceive effectiveness. Women in Management Review. 15, (5-6), 261-271.
• Işığıçok, Ö. (2005). XXI. Yüzyılda istihdam ve insana yakışır iş. Bursa, Ezgi Kitabevi.
• Işıksoluğu, M. K. (1997). Öğretmen eşitlikçi toplum ve kadın eğitimi. Çağdaş Eğitim. 22, (236), 3-5.
• Karabıyık, İ. (2012). Türkiye’de çalışma hayatında kadın istihdamı. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXXII. I, 231-260
• Karaoğlu, Z. (2020). Okullarda kadın yöneticilerin yönetim sürecinde karşılaştıkları sorunlar. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Köroğlu, F. (2006). Okul yönetiminde cinsiyet etkeni ve kadın öğretmenlerin okul yöneticiliği talepleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi, Elâzığ.
• MEB. (1992). 2000'li Yıllar öncesinde Türkiye’de kadın eğitimi. Ankara: Türkiye'de Kadın Eğitimi Birinci Uluslararası Konseyi.
• Negiz, N. & Yemen, A. (2011). “Kamu örgütlerinde kadın yöneticiler: yönetici ve çalışan açısından yönetimde kadın sorunsalı”. SDÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 7-8.
• Pamukoğlu, E. (2004). Duygusal zekânın yönetici etkinliğindeki rolünün kadın yöneticiler bağlamında incelenmesi ve bir araştırma. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Kocaeli Üniversitesi. Kocaeli.
• Şahin, G. (2007). Eğitim örgütlerinde kadın yöneticilerin yeri ve kariyer sorunları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi. İstanbul. Türkiye.
• Tan, M. (2002). “Eğitim yönetiminde kadınlara yer var mı?” 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, Ankara Üniversitesi, No.191. 37-49.
• Tat, F. (2015). Kadın yöneticilerle çalışan öğretmenlerin ve yöneticilerin, kadın yöneticilerin yeteneklerine ilişkin görüşleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi, Elâzığ.
• Tikici, M. (1998). Malatya’da hizmet üreten özel sektör işletmelerinde kadın ve erkek yöneticilerin liderlik özellikleri açısından karşılaştırılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2 (2). 53-67.
• Tok, N. ve Yalçın, N. (2017). Okul yöneticileri gözünden kadın okul yöneticileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 353-366. https://doi.org/10.5505/pausbed.2017.36025.
• Uçan, M. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları ile kadın yöneticilerde algıladıkları liderlik stilleri arasındaki ilişki: İstanbul ili Kadıköy ilçesi örneği.
• [Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi], Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Usluer, L. (2000). Kadın öğretmenlerin yönetici konumlara yükseltilmeme nedenleri konusundaki öğretmen ve yönetici görüşleri: Ankara ili örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Yetim, G. ve Toprakçı, E. (2020). Göreve yeni başlayan okul yöneticilerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, (1), 13-32 DOI: 10.17679/inuefd.538914.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (1. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 7.Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.