STEM Kariyer İlgi ve Tercihleri Anketinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 533 - 555, 26.06.2021

Ayşegül Ergün

https://doi.org/10.30703/cije.737661

Cited By: 1

Öz

STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics) eğitiminin amaçlarından birisi de, daha çok öğrencinin STEM alanlarında kariyer yapmalarını sağlayarak STEM işgücünü arttırmaktır. STEM eğitimine verilen önemin artmasına rağmen, dünyadaki birçok ülkede ve Türkiye’de STEM alanlarında kariyer yapan öğrenci sayısında düşüş yaşanmaktadır. STEM kariyer ilgisinin erken yaşlarda oluştuğu, bu nedenle öğrencilerin STEM kariyerleri ile ilgili olarak erken yaşlarda bilgilendirilmeleri gerektiği belirtilmektedir. Bu bağlamda erken yaşlarda STEM kariyer ilgisinin belirlenmesi önemlidir. Bu araştırmanın amacı, Roller ve meslektaşları (2018) tarafından geliştirilen STEM kariyer ilgi ve tercihleri anketinin (SKİTA) Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik analizlerinin yapılmasıdır. Araştırmanın katılımcıları, 2019-2020 öğretim yılının birinci döneminde, Manisa ilinin Demirci ilçesinde bulunan iki farklı devlet ortaokulundaki 360 öğrenciden oluşmaktadır. Dil geçerliği sağlanan anket, katılımcılara uygulanmış ve açımlayıcı faktör analizinin ardından doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçüt geçerliğini belirlemek için korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Anketin güvenirliği için Cronbach alpha güvenirlik katsayısı hesaplanmış; anketin ayırt ediciliği için, %27’lik alt ve %27’lik üst grup arasındaki puan farkı bağımsız örneklemler t testi ile hesaplanmıştır. Sonuç olarak Türkçeye uyarlanan SKİTA’nın matematik, fen bilimleri, mühendislik ve teknoloji olmak üzere üç alt boyuttan oluştuğu tespit edilmiştir. Üç boyutlu modelin elde edilen verilerle uyumlu olduğu ve anketin amacına hizmet ettiği anlaşılmıştır. Ortaokul öğrencilerinin STEM kariyer ilgi ve tercihlerinin belirlenmesinde Türkçeye uyarlanan SKİTA’nın geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

STEM kariyer ilgisi, STEM eğitimi, geçerlik ve güvenirlik çalışması, sosyal bilişsel kariyer kuramı, ortaokul öğrencileri

Destekleyen Kurum

MANİSA CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ KOORDİNASYON BİRİMİ

Proje Numarası

2019-027

Teşekkür

Araştırmaya katılan tüm öğrencilere ve MCBÜ BAP birimine teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akgündüz, D. (2016). A research about the placement of the top thousand students in STEM fields in Turkey between 2000 and 2014. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(5), 1365-1377. doi:10.12973/eurasia.2016.1518a
• Akgündüz, D., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. S., Öner, T. ve Özdemir, S. (2015). STEM eğitimi Türkiye raporu: Günün modası mı yoksa gereksinim mi? İstanbul Aydın Üniversitesi: STEM Merkezi ve Eğitim Fakültesi.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. doi: 10.5465/amr.1987.4306538
• Becker, K., and Park, K. (2011). Effects of integrative approaches among science, technology, engineering, and mathematics (stem) subjects on students' learning: A preliminary meta-analysis. Journal of STEM Education: Innovations and Research, 12(5-6), 23-37.
• Betz, N. E. (2007). Career self-efficacy: Exemplary recent research and emerging directions. Journal of Career Assessment, 15(4), 403-422. doi:10.1177/1069072707305759
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Veri analizi el kitabı (23. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö., Kahveci, Ö. and Demirel, F. (2004). The validity and reliability study of the Turkish version of the motivated strategies for learning questionnaire. Educational Sciences: Theory and Practice, 4(2), 207-239.
• Ceci, S. J., and Williams, W. M. (2010). Sex differences in math-intensive fields. Current Directions in Psychological Science, 19(5), 275-279. doi:10.1177/0963721410383241.
• Christensen, R., and Knezek, G. (2017). Relationship of middle school student STEM interest to career intent. Journal of Education in Science, Environment and Health (JESEH), 3(1), 1-13.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli SPSS ve lisrel uygulamaları (4. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çorlu, M. S. (2017). STEM Kuram ve Uygulamaları. M. S. Çorlu, E. Çallı (Ed.), STEM: Bütünleşik öğretmenlik çerçevesi (1–10). İstanbul: Pusula Yayıncılık.
• Ferry, T. R., Fouad, N. A., and Smith, P. L. (2000). The role of family context in a social cognitive model for career-related choice behavior: A math and science perspective. Journal of Vocational Behavior, 57, 348–364. doi:10.1006/jvbe.1999.1743
• Fouad, N. A., and Smith, P. L. (1996). A test of a social cognitive model for middle school students: Math and science. Journal of Counseling Psychology, 43, 338–346. doi:10.1037/0022-0167.43.3.338
• Guzey, S. S., Harwell, M. and Moore, T. (2014). Development of an instrument to assess attitudes toward science, technology, engineering, and mathematics (STEM). School Science and Mathematics, 114(6), 271-279.
• Kızılay, E. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin STEM alanlarına yönelik kariyer ilgilerinin ve motivasyonlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Kier, M. W., Blanchard, M. R., Osborne, J. W., and Albert, J. L. (2014). The development of the STEM career interest survey (STEM-CIS). Research in Science Education, 44(3), 461-481. doi:10.1007/s11165-013-9389-3
• Koyunlu-Unlu, Z., Dokme, I., and Unlu, V. (2016). Adaptation of the science, technology, engineering, and mathematics career interest survey (STEM-CIS) into Turkish. Eurasian Journal of Educational Research, 63, 21-36. doi:10.14689/ejer.2016.63.2
• Lent, R. W., Brown, S. D., and Hackett, G. (1994). Toward a unifying social-cognitive theory of career and academic interest, choice, and performance. Journal of Vocational Behavior, 45(1), 79-122. doi:10.1006/jvbe.1994.1027
• Lent, R. W., Brown, S. D., and Hacket, G. (2000). Contextual supports and barriers to career choice: A social cognitive analysis. Journal of Counseling Psychology, 47(1), 36-49. doi:10.1037//0022-0167.47.1.36
• Lent, R. W., Brown, S. D., Schmidt, J., Brenner, B., Lyons, H., and Treistman, D. (2003). Relations of contextual supports and barriers to choice behavior in engineering majors: Test of alternative social cognitive models. Journal of Counseling Psychology, 50, 458 – 465. doi:10.1037/0022-0167.50.4.458
• Lent, R. W., and Brown, S. D. (2006). Integrating person and situation perspectives on work satisfaction: A social-cognitive view. Journal of Vocational Behavior, 69(2), 236–247. doi:10.1016/j.jvb.2006.02.006
• Lent, R. W., and Brown, S. D. (2008). Social cognitive career theory and subjective well-being in the context of work. Journal of Career Assessment, 16, 6-21. doi:10.1177/1069072707305769
• Lent, R. W., Sheu, H., Gloster, C. S., and Wilkins, G. (2010). Longitudinal test of the social cognitive model of choice in engineering students at historically black universities. Journal of Vocational Behavior, 76(3), 387-394. doi:10.1016/j.jvb.2009.09.002
• Lent, R.W. (2005). A social cognitive view of career development and counseling. In S. D. Brown ve R. W. Lent (Eds.), Career development and counseling: Putting theory and research to work (pp. 101-127). New Jersey: Wiley ve Sons, Inc. doi:10.1002/j.2161-0045.1996.tb00447.x
• Lent, R. W. (2013). Social cognitive career theory in S. D. Brown, and R. W. Lent (Eds.), Career development and counseling: Putting theory and research to work. (pp. 115-146). Hoboken, NJ: John Wiley and Sons. doi:10.1002/j.2161-0045.1996.tb00447.x
• Lopez, F. G., Lent, R. W., Brown, S. D., and Gore, P. A. (1997). Role of social-cognitive expectations in high school students’ mathematics related interest and performance. Journal of Counseling Psychology, 44, 44–52. doi:10.1037/0022-0167.44.1.44
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2016). STEM eğitimi raporu. 05.11.2018 tarihinde http://yegitek.meb.gov.tr/STEM_Egitimi_Raporu.pdf adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). 05.10.2018 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325 adresinden erişilmiştir.
• National Research Council (NRC). (2013). Monitoring progress toward successful K-12 STEM education: A nation advancing? Washington, DC: The National Academies Press.
• Navarro, R. L., Flores, L. Y., and Worthington, R. L. (2007). Mexican American middle school students' goal intentions in mathematics and science: A test of social cognitive career theory. Journal of Counseling Psychology, 54(3), 320. doi:10.1037/0022-0167.54.3.320
• Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD). (2017). Türkiye ülke notları bir bakışta eğitim 2017: OECD göstergeleri. 29.10.2018 tarihinde http://www.oecd.org/education/skills-beyond-school/EAG2017CN-Turkey-Turkish.pdf adresinden erişilmiştir.
• Osborne, J., and Dillon, J. (2008). Science education in Europe: Critical reflections. London: The Nuffield Foundation.
• Owen, F. K., ve Çapan, B. E. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin fen teknoloji matematik ve mühendislik alanlarını seçmeyi düşünme nedenleri. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 31(2), 23-40. doi:10.18039/ajesi.393870
• Özcan, H., ve Koca, E. (2019). STEM’e yönelik tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 387-401. doi:10.16986/HUJE.2018045061
• Pallant, J. (2007). SPSS survival manual. New York: McGraw-Hill.
• Roller, S. A., Lampley, S. A., Dillihunt, M. L., Benfield, M. P. J., and Turner, M. W. (2018). Student attitudes toward STEM: A revised instrument of social cognitive career theory constructs (fundamental). In Proceedings of the 2018 American society for engineering education annual conference and exposition. Salt Lake City, UT: ASEE. 09.01.2020 tarihinde https://www.asee.org/public/conferences/106/papers/21498/view adresinden erişilmiştir.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma (2. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Spencer, M. E. (2011). Engineering perspectives of grade 7 students in Canada. Master thesis. Queen’s University Kingston, Ontario, Canada.
• Şahin, M. G., ve Öztürk, N. B. (2018). Eğitim alanında ölçek geliştirme süreci: Bir içerik analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 191-199. doi:10.24106/kefdergi.375863
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (4. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) (2017). 2023’e doğru Türkiye’de STEM gereksinimi. 09.01. 2020 tarihinde https://tusiad.org/tr/tum/item/9724-tusiad-stem-fen-teknoloji-muhendislik-matematik-alanlarindaki-egitimin-turkiye-icin-onemine-vurgu-yapmak-amaciyla-baslattigi-projeyi-bir-basin-toplantisi-ile-tanitti-toplantida-turkiye-nin-stem-gorunumu-ile-ilgili-rapor-aciklandi adresinden erişilmiştir.
• Unfried, A., Faber, M., and Wiebe, E. (2014). Gender and student attitudes toward STEM. Presented at the AERA Annual Meeting, Philadelphia, PA.
• Ural, A., ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi (2. baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Wang, M.T., and Degol, J. (2013). Motivational pathways to STEM career choices: Using expectancy–value perspective to understand individual and gender differences in STEM fields. Developmental Review, 33(4), 304–340. doi:10.1016/j.dr.2013.08.001
• Wang, X. (2013). Why students choose STEM majors: Motivation, high school learning, and postsecondary context of support. American Educational Research Journal, 50(5), 1081–1121. doi:10.3102/0002831213488622
• Wyss, V. L., Heulskamp, D., and Siebert, C. J., (2012). Increasing middle school student interest in STEM careers with videos of scientists. International Journal of Environmental Science Education, 7(4), 501-522.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, H., Koyunkaya, M. Y., Güler, F. ve Guzey, S. (2017). Fen, teknoloji, mühendislik, matematik (STEM) eğitimi tutum ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1787-1800.