Klasik jeopolitik yaklaşımlar üzerinden Rusya’nın Suriye politikaları

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 104 - 126, 31.12.2020

Ali Oğuz Diriöz Kutay Alımcı

https://doi.org/10.38154/cjas.47

Öz

Suriye ihtilafındaki en aktif ve en önemli aktörlerden biri olması sebebiyle Rusya Federasyonu’nun bu ihtilaftaki yerini ve hedeflerini anlamak, bölge çalışmaları adına kritik bir öneme sahiptir. Şüphesiz ki bölgede izlenen politikaları doğru anlayabilmek, en önemli aktörlerden biri olan Rusya’nın bölgeye bakışı doğru anlaşılmadan mümkün olmayacaktır. Bu çalışma, klasik jeopolitik yaklaşımların Rusya Federasyonu’nun dış politikasındaki yerini ve Suriye ihtilafındaki etkilerini araştırarak, kritik önemdeki bu politikaların okunmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda klasik jeopolitik teorilerin Moskova’nın dünyayı çok kutuplu biçimde okuyuş şeklindeki başlangıç noktası olarak yeri açıklanmaya ve ardından bu bağlamda Moskova’nın gözünden Suriye ihtilafının nasıl göründüğü analiz edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca savaştan kaynaklanan otorite eksikliğinin doğurduğu ve tüm dünyaya yayılan radikal yapılanmaların, ciddi bir Müslüman nüfus barındıran Rusya’nın iç politikalarına yansımaları da incelenecektir. Suriye’nin, Orta Doğu’nun bir parçası ve Arap Baharı zincirinin bir halkası olması Rusya’nın Suriye’ye yönelik politikalarında etkili olmuştur. Bu sebeple, genel hatlarıyla Rusya’nın Orta Doğu politikaları ve bazı aktörler ile ilişkileri de incelenmeye alınmıştır. İncelemeler sonucunda görülmüştür ki; SSCB’den beri “çevrelenmişlik” hissi içerisinde olan Moskova, Suriye ile bu çemberi kırmak, sessizliğini bozup çok kutuplu dünya doktrini çerçevesinde bir küresel güç olarak yerini aldığını göstermek çabasındadır.

Anahtar Kelimeler

jeopolitik rekabet, Suriye, Rusya, Orta Doğu, çevreleme stratejisi

Syria policies of Russia in terms of classic geopolitical approaches

Öz

As it is one of the most active and important actors in the Syrian conflict, understanding the position and goals of the Russian Federation in this conflict is critical for the area studies. Undoubtedly, it will not be possible to correctly understand the policies pursued in the region without understanding the view of Russia, one of the most important actors, in the region. This study aims to contribute to the understanding of these critically important policies by investigating the place of classical geopolitical approaches in the foreign policy of the Russian Federation and their impact in the Syrian conflict. In this context, classical geopolitical theories’ will be a starting point in the framework where Moscow is looking at the World from a multi-polar perspective and then to analyze how the Syrian conflict looks like from this framework. Repercussions of activities by radical organizations to the internal policies of Russia will be examined. The absence of authority arising from the Syrian war allowed radical ideologies to spread all over the World, which is also a concern for countries like Russia, which have considerable Muslim population. The fact that Syria is a part of the Middle East and a link of the Arab Spring chain has been effective in Russia's policies towards Syria. For this reason, Russia's Middle East policies in general and its relations with some actors have also been examined. As a result of the examination, it has been seen that Moscow, which has been feeling “encircled” since the USSR, is trying to break this encirclement with Syria, break its silence and demonstrate that it has taken its place as a global power within the framework of the multipolar world doctrine.

Anahtar Kelimeler

Geopolitical Competition, Syria, Russia, Middle East, containment strategy

Kaynakça

• Ağır, Osman ve Takar, Meram. 2016. “Rusya-Suriye İlişkilerinin Tarihsel Arka Planı.” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (2):285-306.
• Akın, Fetullah.2017. “İkinci Dünya Savaşı Sonrası Yenidünya Düzeni ve Türkiye.” İş ve Hayat, 3 (5): 119-135.
• Agnew, John. 2003. Geopolitics: Re-visioning World politics. Routledge.
• Armaoğlu, Fahir. 2019. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995. Kronik Kitap.
• Arutunyan, Anna. 2018. “ISIS Returnees Bring Both Hope and Fear to Chechnya” International Crisis Group Son erişim tarihi: 10.07.2020 https://www.crisisgroup.org/europe-central-asia/caucasus/chechnya-russia/isis-returnees-bring-both-hope-and-fear-chechnya.
• Baykov, Andrey Anatolyevıch ve Istomin, Igor Aleksandrovich. 2013. “Neozhıdannyye Partnery Rossıı Na Blızhnem i Srednem Vostoke”. Mezhdunarodnyye Protsessy. 2(11):115-134.
• Bıçakçı, Salih. 2012. “Yeni Savaş ve Siber Güvenlik Arasında NATO’nun Yeniden Doğuşu”, Uluslararası İlişkiler. 9(34):205-226.
• Buzan, Barry. 2008. “The Changing Agenda of Military Security” In: Brauch H.G. et al. (eds) Globalization and Environmental Challenges. 3: 553-560.
• Çelikpala, Mitat. 2015. “Rekabet ve İşbirliği İkileminde Yönünü Arayan Türk-Rus İlişkileri”. Bilig Dergisi. 72:117-118.
• Dışişleri Bakanlığı, n.d. “Türkiye-Rusya İlişkileri”. Son Erişim Tarihi: 17.07.2020 http://www.mfa.gov.tr/turkiye-rusya-siyasi-iliskileri.tr.mfa
• Diriöz, Ali Oğuz. 2012. “Suudi Arabistan Dış Politikası ve Bölge Ülkeleri ile İlişkileri” Ortadoğu Analiz 4(39):94-100.
• Diriöz, Ali Oğuz. 2020. “Waterıng Down Tensıons: The Role Of Securıtısatıon in Water Cooperatıon.” In: EuroMeSCo Ensuring Water Security in the Middle East: Policy Implications Liel Maghen, Shira Kronich (Eds.).
• Erkan, Süleyman. 2016. “2008 Rusya-Gürcistan Savaşı ve Uluslararası Toplum” UİİİD-İJEAS, 2016 (17):41-64.
• Erşen, Emre. 2014. “Rusya’nın Arap Baharı Politikası.” ORSAM Ortadoğu Analiz, 6 (61).
• Fisk, Robert. 2017. “Vladimir Putin Pozissioniruet Sebya v Kaçestve Glavnogo İgroka na Blijnem Vosteke”, Inosmi.
• https://inosmi.ru/politic/20171027/240628060.html Son erişim:22.07.2020
• Freedman, Robert. 1998. “Russia and the Middle East: The Primakov Era”. Middle East Review of International Affairs, 2(2).
• Fröhlich, Christiane. 2020. “Desecurıtısatıon Of Water as a Key For Water Dıplomacy” In: EuroMeSCo Ensuring Water Security in the Middle East: Policy Implications. Liel Maghen, Shira Kronich (Eds.).
• Guardian. 2008. “Russia Offers Fighter Jets to Lebanon as Gifts”. Son Erişim: 19.07.2020
• Hirst, Samule J., İşçi, Onur. 2020. “Smokestacks and Pipelines: Russian-Turkish Relations and the Persistence of Economic Development” Diplomatic History. DOI:10.1093/dh/dhaa046.
• Hopkirk, Peter. 1990. The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia. London: John Murray.
• Hopkirk, Peter. 1996. Quest for Kim. London: John Murray.
• Hosking, Geoffrey. 2015. Rusya ve Ruslar; Erken Dönemden 21. Yüzyıla. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Huntington, Samuel. 2012. Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması. (çev. Mehmet Turhan, Cem Soydemir) İstanbul: Okyanus Yayınları.
• İnterfaks. 2016. “Gosduma ratifitsirovala soglasheniye o razmeshchenii v Sirii aviagruppirovki RF” Son erişim: 09.07.2020 https://www.interfax.ru/russia/531561
• İsmayılov, Elnur. 2013 “21. Yüzyıl Rusya Dış Politika Doktrinleri’nde Güney Kafkasya Ve Orta Asya Değerlendirmesi” Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi 1 (1): 87-105.
• İsmayılov, Elnur. 2015. Rusya’nın IŞİD’le Mücadele Politikası. BİLGESAM Analiz.
• İşcan, İsmail Hakkı. 2004. “Uluslararası İlişkilerde Klasik Jeopolitik Teoriler ve Çağdaş Yansımaları.” Uluslararası İlişkiler, 1 (2): 47-79.
• Kahraman, Emel. 2016. "Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Rusya Federasyonu-İran İlişkileri". Güvenlik Stratejileri Dergisi 24:29-70.
• Kaiser, Robert. 2015. “The birth of cyberwar”. Political Geography, 46: 11-20.
• Karabulut, Bilal. 2007. “Karadeniz'den Ortadoğu'ya Uzanan Bir Dış Politika: Geçmişten Günümüze Suriye-Rusya İlişkileri.” Karadeniz Araştırmaları, Güz (15), 67-88.
• Kemaloğlu, İlyas. 2012. Rusya’nın Ortadoğu Politikası. ORSAM.
• Kiraz, Sami. 2016. “Bağımsızlıktan 21. Yüzyıla Suriye-Rusya Siyasi İlişkileri.” Bağımsızlıktan Arap Baharı’na Suriye İç ve Dış Politika içinde der. Mehmet Akif Okur, Nuri Salık, 291-312. Ankara: Nobel.
• Kolasi, Klevis. 2013. “Soğuk Savaş’ın Barışçıl Olarak Sona Ermesi Ve Uluslararası İlişkiler Teorileri” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 68(2):149-179.
• Lampe, Carl. 2019. “Russia’s repatrition of ISIS Members.” FPRI. Erişim Tarihi: 21.06.2020https://www.fpri.org/article/2019/04/russias-repatriation-of-isis-members/
• Mackinder, Halford. 2013. Tarihin Coğrafi Kalbi, (Çev. K. Yılmaz) İstanbul: Doğu Kütüphanesi (Orijinal Yayın Tarihi, 1904).
• Mackubin, Thomas Owens. 1999. “In Defense of Classical Geopolitics”, Naval War College Review, 52 (4), 60- 72.
• Malashenko, Aleksey. 2013. Russia and the Arab Spring. Carnegie Endowment for International Peace.
• Mardasov, Anton. 2017. “Rossiyskaya aviatsiya letit v Sidi-Barrani” News.ru son erişim tarihi: 18.07.2020 https://news.ru/world/rossijskaya-aviaciya-letit-v-sidi-barrani/
• Medvedev, Dimitry, 2011. “Dmitriy Medvedev provol vo Vladikavkaze zasedaniye Natsional'nogo antiterroristicheskogo komiteta” Prezident Rossii. Son erişim tarihi: 10.07.2020 http://kremlin.ru/events/president/news/10408
• Melamedov, Grigory. 2020. “Why Russia Wants Lebanon” Middle East Quarterly, 1(27).
• Minoborony Rossii (Ministerstvo oborony Rossiyskoy Federatsii). 2019. “Sovmestnyye raschety ZRK «Buk-M2E» Rossii i Yegipta pristupili k vypolneniyu uchebno-boyevykh zadach na uchenii «Strela druzhby-2019»” Son Erişim Tarihi:18.07.2020.
• Özen, Çınar., Kolasi, Klevis. 2016. “Abd’nin Almanya Politikası Ve Yapısal Belirleyenler: Savaş Sonrası Güç Asimetrisi Ve Hegemonik Düzen İnşası”. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 2(15):125-160.
• Putin, Vladimir. 2007. “Vystupleniye i diskussiya na Myunkhenskoy konferentsii po voprosam politiki bezopasnosti” Prezident Rossii. Son erişim tarihi: 16.07.2020.
• Reuters. Kasım 2019. “Putin criticizes NATO expansion as alliance holds London summit” Son rişim Tarihi: 21.06.2020 https://www.reuters.com/article/us-nato-summit-putin/putin-criticizes-nato-expansion-as-alliance-holds-london-summit-idUSKBN1Y71K5
• RT. Kasım 2011. “Rossiya napravlyayet v Siriyu korabli dlya zashchity svoikh interesov” Son Erişim Tarihi: 06.10.2020 https://russian.rt.com/inotv/2011-11-29/Rossiya-napravlyaet-v-Siriyu-korabli.
• Samaha, Nour. 2018. “Is Lebanon Embracing a Larger Russian Role in Its Country?” The Century Foundation.
• Segodnya. Aralık 2011. “Rossiya napravila voyennyye korabli k beregam Sirii” Son Erişim Tarihi: 06.10.2020 https://world.segodnya.ua/world/roccija-napravila-voennye-korabli-k-bereham-cirii-19-06-12-2011-279119.html
• Shlykov, Pavel Vyacheslavovıch. 2019. “Transformatsıya Regıonal'noy Polıtıkı Turtsıı v Uslovıyakh Konkurentnoy Polıtsentrıchnostı na Blızhnem Vostoke (2000-2010-Ye Gody)”. Vestnık Moskovskogo Unıversıteta: Mezhdunarodnyye Otnoshenıya i Mırovaya Polıtıka. 11(2): 65-106.
• Spykman, Nicholas J. 1942. “The Geography of the Peace”, New York: Harcourt and Brace.
• TASS. 2017. “Punkt material'no-tekhnicheskogo obespecheniya VMF Rossii v Tartuse” Son erişim: 09.07.2020 https://tass.ru/info/4808523
• The New York Times. Ekim 2011. “U.N. Resolution on Syria Blocked by Russia and China” Son Erişim Tarihi: 06.10.2020 https://www.nytimes.com/2011/10/05/world/middleeast/russia-and-china-block-united-nations-resolution-on-syria.html
• Trenin, Dimitry. 2014. “Welcome to Cold War II” Foreign Policy. Son erişim:05.07.2020 https://foreignpolicy.com/2014/03/04/welcome-to-cold-war-ii/
• Trenin, Dimitry, 2016. “Rossiya na Blizhnem Vostoke: zadachi, prioritety, politicheskiye stimuly” Moskovskiy Tsentr Karnegi. Son Erişim Tarihi: 17.07.2020 https://carnegie.ru/2016/04/21/ru-pub-63388
• Tsygankov, Andrei P. 2010. Russia's Foreign Policy Change and Continuity in National Identity. Rowman & Littlefield Publishers.
• Yeltin, Hüseyin ve Işık, Kübra. 2017. “Rekabetten İşbirliğine Giden Süreçte Türkiye-Rusya İlişkilerinde Bir Test, Suriye Krizi” Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi 3(3):40-50.