ETİK İLKELER VE YAYIN POLİTİKASI
Güncel Tıbbi Araştırmalar Dergisi’ne (GÜTAD’a) gönderilen bilimsel yazılarda Uluslararası Tıp Dergileri Editörleri Komitesi’nin (ICMJE), Bilim Editörleri Konseyi’nin (CSE), Yayın Etik Kuralları Komitesi’nin (COPE), Bilim Editörleri Birliği’nin (EASE) ve Ulusal Bilgi Standartları Örgütü’nün (NISO) belirlediği uluslararası standartlar dikkate alınmaktadır. Dergi, uluslararası kabul görmüş etik standartları benimsemekte ve orijinal bilimsel fikirlere gerekli desteği sağlamak ve yüksek kaliteli, güvenilir bilimsel makaleler yayınlamak için bu yönde çalışmaktadır. Derginin yayın politikası ve etik ilkeleri, bu eylemin katılımcıları olan yazar(lar), dergi editör(ler)i, yardımcı editörler, alan editörleri, hakemler ve etik davranış standartlarını içermektedir.
GENEL ETİK İLKELER
Tarafsızlık ve Bağımsızlık
Baş editör, editörler, bölüm editörleri ve hakemler dergiye gönderilen makalelerin değerlendirme sürecini etik ilkeler çerçevesinde tarafsızlıkla yürütmektedir. Editöryal kararlar bağımsızdır ve iç veya dış faktörler bu kararlara etki edemez. Tarafsızlık ilkesine uygun olarak, GÜTAD editörlerinin ve yayın kurulu üyelerinin, gönderdikleri makalelerin editöryal ve hakemlik süreçlerinde yer almamaları sağlanır. Böylece çift taraflı kör hakemlik standartları korunur.
Gizlilik
GÜTAD’a gönderilen makalelerin içeriği ve yazarların kişisel bilgileri (adı, e-posta adresi ve telefon numaraları vs.) sadece derginin bilimsel amaçları için kullanılır ve başka amaçlar için kullanılmaz ve üçüncü taraflarla paylaşılamaz. Makale değerlendirme süreçleri de gizli bir şekilde yürütülmektedir.
Yazarlık ve Yazar Hakları
GÜTAD’a gönderilen yazıların yazarlarının, çalışmanın tasarımı, yürütülmesi veya yorumlanmasında önemli katkıları olmuş olmalıdır. Örneğin, araştırma ve yayın etiği ile yazar hakları açısından, araştırmaya aktif olarak katkıda bulunmayıp sadece yazım veya veri toplama süreçlerinde yardımcı olan kişilerin yazar olarak dâhil edilmesi kabul edilemez. Bir yayındaki tüm yazarlar, makaledeki yazarların adları ve sıraları konusunda hemfikir olmalıdır. Yazarların çalışmanın konusuna ilişkin yeterlilikleri editör tarafından deontolojik kurallar ve her yazarın mesleki alanları çerçevesinde değerlendirilir. Makale sorumlu yazarı, yazarların çalışmaya katkılarını “Yazar katkıları” (başlık sayfasında) başlığı altında beyan etmelidir. Bu konuda ortaya çıkabilecek anlaşmazlıklardan öncelikle sorumlu yazar sorumludur.
Araştırma Bulgularının Özgünlüğü
Yazarlar, sundukları makalenin özgün araştırma sonuçlarını içerdiğini, çalışma verilerinin doğru analiz edildiğini, yeterli ve uygun referanslar kullanılarak yayına hazırlandığını, gönderim aşamasında online sistemin "ön yazı (cover letter)" bölümünde beyan etmelidir.
Benzerlik
Dergiye gönderilen makaleler, başlangıçta ve gerekli her aşamada uygun yazılımlar (iThenticate by CrossCheck) kullanılarak benzerlik analizine tabi tutulur. Benzerlik oranına bakılmaksızın etik olmayan benzerlikler tespit edilirse bu durum yazarlara bildirilerek düzeltme istenmekte ya da aşırı benzerlik içeren makaleler değerlendirmeye alınmadan ilk değerlendirme aşamasında reddedilmektedir.
İntihal/Kendi Kendine İntihal, Mükerrer Yayın
GÜTAD, yayın etiğini uygulamakta ve yayınlamadan önce gönderilen içeriğin orijinalliğini doğrulamakta ve gönderilen tüm makaleleri intihal/kendi kendine intihal, benzerlik ve çoğaltma açısından kontrol etmektedir. Gönderilen tüm makaleler bir benzerlik tespit yazılımı (iThenticate by CrossCheck) tarafından titizlikle taranmaktadır. Yazarlar, önceki yayınlarındaki paragrafların tamamını yeni bir başvuruda kullanma hakkına sahip değildir. Bu tür eylemler de intihal olarak değerlendirilir. Her durumda, makale bilimsel içerik ve yazım açısından özgün olmalıdır. İddia edilen veya şüphelenilen araştırma suistimali durumunda, Yayın Kurulu "COPE Yönergeleri "ni takip edip uygulayacaktır.
Çok Parçalı Yayın (Parça Parça Yayın)
Bazı yazarlar, çalışma verilerini iki veya daha fazla makaleye bölme ve sonuçları farklı dergilerde farklı yazar isimleri ve sıraları ile yayınlama eğiliminde olabilirler. GÜTAD, prensip olarak çok parçalı yayına karşıdır. Gerektiğinde çalışmanın etik kurul onay bilgileri, proje bilgileri, kongre sunumları vb. kontrol edilerek etik sorun oluşturacak bu gibi durumlar tespit edilir ve yazarlar bilgilendirilir. Yazarlar, çalışmalarının birbirini tamamlayan çoklu bölümler halinde yayınlanması gerektiğini düşünebilirler. Bunun için makalenin her bir bölümü "Bölüm-I", "Bölüm-II" şeklinde başlıklandırmalı ve dergiye "eş zamanlı" olarak gönderilmelidir. Bu husus baş editör/alan editörleri/hakemler tarafından değerlendirilerek makalenin bölümler halinde veya bir bütün olarak yayınlanabileceği önerisinde bulunulabilir. Ayrıca, parçalar halinde sunulan bir başvurunun reddedilmesi, tüm parçaların reddedileceği anlamına gelir.
Hayvan Hakları ve Etik
Hayvan deneyleri ile ilgili deneysel ve klinik çalışmaların hayvan hakları ile ilgili mevcut uluslararası mevzuat çerçevesinde yürütülmesinden yazarlar sorumludur. Yazarlar ayrıca hayvanlarla deney yapmak için Hayvan Deneyleri Etik Kurullarından izin almalı ve Materyal ve Metot bölümünde ilgili bilgileri vermelidir. Klinik çalışmalarda etik kurul onayının yanı sıra hayvan sahiplerinden "bilgilendirilmiş onam formu" alınmalı ve buna ilişkin bilgiler Materyal ve Metot bölümünde beyan edilmelidir. "Olgu sunumu" ve "Editöre Mektup" kategorisindeki makaleler için "bilgilendirilmiş onam formu" beyanı yeterlidir. GÜTAD, sorumlu yazardan etik kurul onay formunun bir kopyasını dergiye göndermesini (elektronik ortamda) talep etmektedir. Etik kuralların ihlal edildiği durumlarda makale değerlendirmeye alınmaz veya değerlendirme aşamasında ise prosedür sonlandırılır ve makale reddedilir.
Hayvanların Kullanımını İçeren Araştırmalar
Editörler, hayvanlara zarar veren herhangi bir araştırmadan potansiyel olarak elde edilen faydaların, hayvanların katlanacağı olumsuz durumlarla ilişkili olarak önemli olmasını ve izlenen prosedürlerin okuyucuların çoğunluğunu rahatsız etmemesini isteyecektir. Yazarlar özellikle araştırmalarının genel kabul görmüş '3R' (https://www.animalethics.org.au/three-rs ) ile uyumlu olduğundan emin olmalıdır:
• Mümkün olan her yerde hayvanların alternatifleri ile değiştirilmesi (Replacement)
• Kullanılan hayvan sayısının azaltılması (Reduction)
• Hayvanlara verilen zararı en aza indirmek için deneysel koşulların ve prosedürlerin iyileştirilmesi (Refinement)
Yazarlar, barınma, bakım ve ağrı yönetimi ile ilgili ayrıntıları makalelerine dâhil etmelidir. Daha fazla rehberlik için yazarlar Bilimsel Prosedürlerde Kullanılan Hayvanların Barınması ve Bakımı için Uygulama Kuralları, Amerikan Laboratuvar Hayvanları Bilimi Derneği, Avrupa Hayvan Araştırmaları Derneği yönetmeliklerine veya ulusal yönetmeliklere (https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2011/12/20111213 4.htm;https://www.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Mevzuat/Talimatlar/gkgm/ deneysel_hayvan_koruma_kilavuz.pdf; https://www.mevzuat.gov.tr/ mevzuatmetin/1.5.5199-20100611.pdf) başvurmalıdır.
Omurgalıları veya daha yüksek omurgasızları içeren çalışmalar yalnızca uygun etik kuruldan onay alındıktan sonra gerçekleştirilmelidir. Hayvan refahına ilişkin beyanlar, çalışmanın ilgili tüm mevzuata uygun olduğunu teyit etmelidir. Çalışma hayvan sahibine ait hayvanları içeriyorsa, bilgilendirilmiş hayvan sahibi onayı alınmalı ve araştırmanın makale raporunda belgelenmelidir. Hayvan sahipleri, prosedürlerle ilişkili herhangi bir risk olup olmadığı ve araştırmanın yayınlanacağı konusunda tam olarak bilgilendirilmelidir. Varsa, yüksek standartta veteriner hekim bakımı sağlanmalıdır. Yazarlar, makalede verilen ifadelerin doğruluğundan sorumludur.
Ulusal yasalar tarafından etik onay gerekmiyorsa, yazarlar varsa etik kuruldan muafiyet belgesi sunmalıdır. Bir çalışmaya muafiyet verildiği durumlarda, bunu sağlayan etik kurulun adı, etik onayın neden gerekli olmadığına dair tam bir açıklamayla birlikte belirtilmelidir.
GÜTAD, aynı zamanda canlı hayvanların kullanıldığı deneylerin raporlanması için ARRIVE kılavuzunu (arriveguidelines.org/) desteklemektedir. Yazarlar ve hakemler, https://arriveguidelines.org/sites/arrive/files/documents/ARRIVE%20Compliance%20Questionnaire.pdf adresinde bulunabilecek ARRIVE kılavuzlarını bir kontrol listesi olarak kullanmalıdır. Editörler, kontrol listesini isteme ve bu yönergelere uymayan, etik veya hayvan refahı endişelerine dayanan veya açıklanan prosedürün sunulan çalışmanın değeri ile haklı görünmemesi durumunda başvuruları reddetme hakkını saklı tutar.
Hücre Hatlarını İçeren Araştırmalar
Hücre dizileri ile yapılan araştırmaları raporlayan başvurular için yöntem bölümleri, herhangi bir hücre dizisinin kaynağını belirtmelidir. Yerleşik hücre hatları için kaynak belirtilmeli ve ayrıca yayınlanmış bir makaleye veya ticari bir kaynağa referans verilmelidir. Başka bir laboratuvardan hediye edilenler de dâhil olmak üzere daha önce yayınlanmamış de novo hücre hatları kullanılmışsa, kurumsal inceleme kurulu veya etik komite onayının ayrıntıları verilmeli ve hat insan kaynaklı ise yazılı bilgilendirilmiş onam onayı sağlanmalıdır. Editörler, bu gereklilikleri karşılamayan herhangi bir başvuruyu reddetme hakkını saklı tutar.
Çıkar Çatışmaları
Baş editör, makalenin objektif ve tarafsız bir şekilde değerlendirilmesi için editörler, hakemler ve yazar(lar) arasında çıkar çatışması veya çıkar birliği olup olmadığına dikkat eder. Buna ek olarak, yazarlar yukarıdaki başlık altında araştırma ve makalelerde önyargı sorununu gündeme getirebilecek herhangi bir finansal çıkar veya bağlantı veya herhangi bir koşulu açıklamalıdır.
Yazarlar, rapor edilen araştırma sonuçlarının temsilini veya yorumlanmasını uygunsuz bir şekilde etkilediği düşünülebilecek her türlü kişisel durumu veya çıkarı tanımlamalı ve beyan etmelidir. Potansiyel çıkar çatışmalarına örnek olarak, bunlarla sınırlı olmamak üzere, mali çıkarlar (üyelik, istihdam, danışmanlık, hisse senedi sahipliği, huzur hakkı, hibeler veya diğer fonlar, ücretli uzman tanıklıkları ve patent-lisans düzenlemeleri gibi) ve mali olmayan çıkarlar (kişisel veya mesleki ilişkiler, bağlılıklar ve kişisel inançlar gibi) verilebilir.
Fon sağlayan sponsorların çalışmanın tasarımında, verilerin toplanmasında, analiz edilmesinde veya yorumlanmasında, makalenin yazılmasında veya sonuçların yayınlanması kararındaki her türlü rolü bu bölümde beyan edilmelidir. Herhangi bir rol yoksa, lütfen "Finansman sponsorlarının çalışmanın tasarımında; verilerin toplanmasında, analiz edilmesinde veya yorumlanmasında; makalenin yazılmasında ve sonuçların yayınlanması kararında hiçbir rolü olmamıştır" ifadesini belirtin.
Açıklama örnekleri için aşağıya bakınız:
Sorumlu yazar eğer yazarlar arasında çıkar çatışması yok ise
Çıkar çatışması beyanı: “Bu çalışmada yazarlar arasında çıkar çatışması bulunmamaktadır.”
TELİF HAKKI
Yazarlar, Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International lisansı (CC BY-NC 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) altında lisanslanan yayınlanmış çalışmalarının telif hakkını saklı tutar ve Yayıncıya çalışmayı yayınlamak için münhasır olmayan bir hak verir. CC BY-NC 4.0 lisansı, orijinal çalışmaya uygun şekilde atıfta bulunulması koşuluyla, herhangi bir ortamda sınırsız, ticari olmayan kullanım, dağıtım ve çoğaltmaya izin verir.
Yazarlar "Telif Hakkı Sözleşmesi Formu"nu doldurmalı ve ıslak imza ile imzalamalıdır. Yazarların imzalı formu taratarak sistem üzerinden editöre göndermeleri gerekmektedir. Telif Hakkı Sözleşme Formunu zamanında göndermeyen yazarların eserleri yayınlanmaz.
GÜTAD, hızlı, titiz hakem değerlendirmesi ve kabulün ardından hızlı yayın sağlar. Kabul edilen makaleler bir DOI ile hemen çevrimiçi olarak erişilebilir ve sürekli olarak yayınlanır. Yayın, hakem değerlendirmesi ve editoryal prosedürler, düzeltme ve redaksiyon ve diğer süreçler, patent başvuruları veya fikri mülkiyetle ilgili bekleyen sorunlar nedeniyle ertelenmeyecektir. Yazarlar, tüm patent başvurularının ve fikri mülkiyet sorunlarının yayından önce çözülmesini sağlamaktan sorumludur. Herhangi bir patent başvurusu veya tescili GÜTAD’ın Çıkar Çatışmaları Politikası uyarınca beyan edilmelidir.
Diğer Yayıncılardan Yayınlanmış Materyallerin Çoğaltılması
Yazarların, kamu malı olmayan veya telif hakkına sahip olmadıkları yayınlanmış herhangi bir materyali (şekiller, şemalar, tablolar veya bir metnin herhangi bir özeti) kullanmak için kesinlikle izin almaları gereklidir. İzin, yazarlar tarafından telif hakkı sahibinden talep edilmelidir (genellikle Yayıncı, telif hakkı sahibini belirlemek için lütfen bireysel yayınların künyesine bakın).
İzin şunlar için gereklidir:
• Diğer Yayıncılar tarafından yayınlanan ve telif hakkını saklı tutmadığınız kendi çalışmalarınız.
• Herhangi birinin çalışmalarından veya bir dizi çalışmadan önemli alıntılar.
• Tablolar, Grafikler, Çizelgeler ve Şemaların değiştirilmeden veya çok az değiştirilerek kullanılması.
• Telif hakkına sahip olmadığınız fotoğraflar.
Aşağıdakiler için izin gerekmez:
• Başka bir yerde yayınlanmış verilerle kendi tablonuzun yeniden oluşturulması. Lütfen bu durumda verilerin kaynağını "Data from..." veya "Adapted from..." şeklinde belirtmeniz gerektiğini unutmayın.
• Makul ölçüde kısa alıntılar adil kullanım olarak kabul edilir ve bu nedenle izin gerektirmez.
• Yazarlar tarafından tamamen yeniden çizilen ve tanınmayacak kadar önemli ölçüde değiştirilen Grafikler, Çizelgeler, Şemalar ve Sanat Eserleri izin gerektirmez.
İzin Alınması
• Yayın sürecinde gereksiz gecikmelerden kaçınmak için izinleri mümkün olduğunca erken almaya başlamalısınız. Telif hakkı konusunda herhangi bir şüpheniz varsa, izin için başvurun. GÜTAD, diğer yayınlardan alınan materyalleri izin almadan yayınlayamaz.
• Telif hakkı sahibi, takip edilmesi gereken teşekkür şekli hakkında size talimat verebilir; aksi takdirde Tablo, Şekil veya Şema başlığının sonunda şu stili takip edin: "Reproduced with permission from [author], [book/journal title]; published by [publisher], [year].".
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Atıf Politikaları
Yazarlar, materyalin başka kaynaklardan (kendi yayınlanmış yazıları da dâhil olmak üzere) alındığı durumlarda, kaynağın açıkça belirtilmesini ve uygun olduğu durumlarda izin alınmasını sağlamalıdır. Yazarlar kendi çalışmalarına aşırı atıfta bulunmamalıdır. Yazarlar, atıfta bulunulan çalışmayı okumamışlarsa, diğer yayınlardan referansları kopyalamamalıdır. Yazarlar kendilerinin, akranlarının, meslektaşlarının veya kurumlarının yayınlarını tercihli olarak alıntılamamalıdır. Yazarlar reklamlara veya reklam amaçlı materyallere atıfta bulunmamalıdır. COPE yönergelerine uygun olarak, "diğer araştırmacıların yayınlarından doğrudan alınan orijinal ifadelerin uygun alıntılarla birlikte tırnak içinde gösterilmesi" gerekmektedir. Bu koşul, bir yazarın kendi çalışması için de geçerlidir. COPE, alıntı manipülasyonu konusunda en iyi uygulama önerilerini içeren bir tartışma belgesi hazırlamıştır.
Makalenin Geri Çekilmesi
Yazarlar, incelenmekte olan makalelerinde önemli bir hata veya eksiklik tespit ederlerse veya bu hata editör/alan editörü/hakemler tarafından kendilerine bildirilirse derhal baş editöre başvurarak gerekçesini de belirtmek suretiyle makalenin geri çekilmesini isteyebilirler. Bu konudaki karar yayın kuruluna aittir.
Yazım hatası (Erratum)
Bir makale yayınlandıktan sonra, ilgili yazar, hakemler, editörler veya okuyucular tarafından fark edilen herhangi bir hata veya yanlışlık için "erratum" yayınlamasını talep edebilir. Editör, yazarlarla iş birliği içinde Erratum makalesini hazırlar ve gelecek ilk sayıda yayınlar. Bu makaleler, diğer yayınlar gibi, yayın etiketi ve DOI numarası içermelidir.
Makalenin Geri Çekilmesi
Makale yayınlandıktan sonra makale ile ilgili telafisi mümkün olmayan ve erratum ile giderilemeyecek herhangi bir etik sorun tespit edilirse, baş editör ve yardımcı editörler makale ile ilgili bir gerekçe hazırlar ve makaleye geri çekme prosedürünü uygular. Geri çekilen bir makalenin web sayfasındaki metin dosyası bloke edilir ve geri çekme gerekçesi bir dosya olarak sisteme eklenerek sürekli arşivde kalması sağlanır.
Reklam
GÜTAD, potansiyel çıkar çatışması yaratacağı düşünülen reklam ve sponsorlukları kabul etmemektedir. GÜTAD’a gönderilen makale ticari bir ürünün tanıtımına yönelik ise ve/veya yapılan çalışma bir firma tarafından doğrudan destekleniyorsa değerlendirmeye alınmadan reddedilir.
Araştırma Veri Politikaları
GÜTAD, açık bilimsel alışverişi desteklemeye ve yazarlarımızın araştırma verilerini paylaşma ve arşivleme konusunda en iyi uygulamaları gerçekleştirmelerini sağlamaya kararlıdır. GÜTAD’ta yayınlanan makalelerin tüm yazarlarını araştırma verilerini paylaşmaya teşvik ediyoruz. Bireysel dergi yönergeleri derginin 'Yazarlar için Talimatlar' sayfasında bulunabilir. Veri paylaşım politikaları, yayınlanan bir çalışmanın temel bulgularını destekleyen asgari veri kümesiyle ilgilidir. Üretilen veriler kamuya açık olmalı ve dergi yönergelerine uygun olarak alıntılanmalıdır.
Etik, yasal veya gizlilikle ilgili sorunların mevcut olduğu durumlarda veriler paylaşılmamalıdır. Yazarlar, gönderim sırasında Veri Kullanılabilirliği Beyanında her türlü sınırlamayı açıkça belirtmelidir. Yazarlar, paylaşılan verilerin, gizli verilerin kullanımı konusunda katılımcılar tarafından sağlanan onaya uygun olduğundan emin olmalıdır.
Veri Kullanılabilirliği Beyanları, çalışma sırasında analiz edilen veya oluşturulan kamuya açık arşivlenmiş veri kümelerine bağlantılar da dahil olmak üzere, rapor edilen sonuçları destekleyen verilerin nerede bulunabileceğine ilişkin ayrıntıları sağlar.
ÖZEL SAYI YAYIMLAMA POLİTİKASI
Yayın Kurulu'nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makaleler önce Editöryal ön incelemeye tabi tutulur. Sonra derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik tarama yapılır. Bu aşamalardan sonra çift taraflı körleme modelinin kullanıldığı akran değerlendirmesi sürecine alınır.
AÇIK ERİŞİM BİLDİRİMİ
GÜTAD, Budapeşte Açık Erişim Girişimi (BOAI) bildirisine dayanan bir yayın politikası benimsemiştir.
YAYIN ÜCRETİ POLİTİKASI
GÜTAD, açık erişimli bir dergi olup derginin içeriğine herhangi bir ücret ödemeden çevrimiçi olarak erişilebilir. Bu nedenle, herhangi bir makale işleme ücreti (APC) veya makale gönderme ücreti (ASC) talep etmez.
YAYINCI, EDİTÖRLER, HAKEMLER ve YAZARLARIN SORUMLULUKLARI
Yayıncının Sorumlulukları
Yayıncı (İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Tıp Fakültesi), editörden gelen talepler doğrultusunda derginin basım, arşivleme, postalama gibi rutin süreçlerinin yürütülmesine katkı sağlar.
Yayıncı, makale değerlendirme sürecinde ve kararlarında baş editör ve yardımcıları için bağımsız ve adil bir karar mekanizması yürütmeyi taahhüt eder.
Yayıncı, editörlerin makale değerlendirme sürecinde ve kararlarında bağımsız ve adil bir karar alma mekanizması yürütmeyi taahhüt eder.
Editörlerin Sorumlulukları
GÜTAD genel yayın yönetmeni/editörleri/editör yardımcıları, dergiye gönderilen makaleleri ırk, cinsiyet, dini inanç, etnik köken, vatandaşlık veya siyasi görüşlerine bakmaksızın değerlendirir. Ayrıca yazarlar, konu editörleri ve hakemler dışında makale hakkında herhangi bir bilgi vermemeyi taahhüt eder. GÜTAD, uluslararası kabul görmüş ilke ve kriterleri takip eder ve dergide uygulanması için gerekli kararları alır.
Baş editör ve editörler, dergideki değerlendirme ve karar sürecini gizlilik ilkeleri içerisinde eşgüdümlü olarak yürütür ve hiçbir iç veya dış faktörden etkilenmeden bağımsız karar verme yetki ve sorumluluğuna sahiptir. Baş editör ve editörler derginin gelişimi ve uluslararası tanınırlığı için her türlü planlamayı yapar ve uygular. Ayrıca dergilerin gelişimi ve makale değerlendirme konularında ulusal ve uluslararası toplantı veya etkinlikleri takip eder ve derginin bu platformlarda temsil edilmesini sağlar. Baş editör ve editörler, derginin alan editörlerinin ve hakem havuzunun uluslararası niteliklere sahip olması için her türlü çabayı gösterir. Aynı şekilde yazar profilini güçlendirmek için de gerekli girişimlerde bulunur. Baş editör ve editörler, dergide yayınlanan makalelerin kalitesini artırmak için planlamalar yapar ve gerekli süreci yürütür. Baş editör ve editörler, dergiye gönderilen makalelerin ilk değerlendirme, ön değerlendirme, hakem değerlendirmesi ve kabul-red kararlarını düzenli olarak yürütür ve kontrol eder. Bu işlemler yapılırken çalışmanın derginin amaç ve kapsamına uygunluğu, özgünlüğü, kullanılan bilimsel yöntemlerin güncelliği ve güvenilirliği, bilime/uygulamaya faydasının yanı sıra derginin gelişimine katkı sağlama potansiyeli gibi özellikler göz önünde bulundurulur. Baş editör ve editörler, dergiye gönderilen makaleleri yazar hakları, çıkar çatışması, hayvan haklarının gözetilmesi ve korunması, araştırma ve yayın etiğine uygunluk gibi özellikler açısından sistematik olarak inceler, denetler ve karar verir. Baş editör, yazarlar ile alan editörleri ve hakemler arasındaki değerlendirme/revizyon sürecini yürütür ve öngörülen süre içinde tamamlanmasını sağlar.
Hakemlerin Sorumlulukları
GÜTAD’ta, dergiye gönderilen makalelerin tarafsızlık ilkesine uygun olarak ve objektif ölçütlerde değerlendirilmesi amacıyla çift kör hakemlik prosedürü uygulanmaktadır; yani hakemler ve yazarlar birbirlerinden haberdar değildir.
Hakemler, gönderilen bir makalenin kontrolünü, uygunluğunu, bilimsel içeriğini, bilimsel tutarlılığını ve dergi ilkelerine uygunluğunu sağlamak amacıyla görüş ve raporlarını baş editöre sunarlar. Hakem bir makale hakkında "ret" kararı verdiğinde, kararının gerekçelerini bilimsel normlara uygun olarak hazırlar ve editöre sunar.
Hakem(ler) ayrıca yazarlara makalenin içeriğini geliştirme fırsatı verir. Bu doğrultuda yazarlardan talep edilen düzeltmeler genel ifadelerden ziyade spesifik konuları açıklayan/sorgulayan nitelikte olmalıdır.
Makalelerin değerlendirilmesi için görevlendirilen hakemler, makalelerin gizli dokümanlar olduğunu ve bu dokümanlarla ilgili hiçbir bilgiyi değerlendirmeye katılan editörler dışında üçüncü şahıslarla paylaşmayacaklarını kabul ederler.
Hakemler eleştirilerini bilimsel altyapıya oturtmalı ve açıklamalarını bilimsel kanıtlara dayalı olarak yazmalıdır. Hakemler tarafından makaleleri geliştirmek için yapılan tüm yorumlar açık ve doğrudan olmalı, yazarın duygularını rahatsız etmekten uzak bir şekilde yazılmalıdır. Hakaret ve aşağılayıcı ifadelerden kaçınılmalıdır.
Bir hakemin yazar(lar) ile bir veya daha fazla konuda çıkar ilişkisi varsa, durumu editöre bildirmeli ve hakemlik görevinden çekilmesini istemelidir. Aynı durum, yazarların makalenin hakemleri hakkında yasadışı yollardan bilgi edinmesi ve onları etkilemeye çalışması durumunda da geçerlidir.
Baş editör, hakemlerden gelen yorum ve raporları, makale ile ilgili kararın en uygun şekilde alınmasını sağlamak için gerektiğinde editörler/asistan editörler ve ilgili konu editörü ile paylaşabilir. Editör, gerektiğinde bir hakemin makale hakkında gönderdiği eleştirel kararı ve gerekçelerini diğer hakem(ler)le paylaşabilir ve dikkatlerine sunabilir.
Hakem(ler) değerlendirdikleri makale için birçok kez revizyon talebinde bulunabilirler.
Hakem raporlarının içeriği baş editör ve editörler tarafından kontrol edilir ve değerlendirilir. Son karar baş editörlüğe aittir.
Hakemlerin makale inceleme sonrası vereceği genel öneriler şunlardır:
Mevcut Formda Kabul: Makale herhangi bir değişiklik yapılmadan kabul edilir.
Minör Revizyon: Makale, hakem yorumlarına göre revize edildikten sonra yeniden değerlendirilir.
Major Revizyon: Makalenin kabulü geniş kapsamlı revizyonlara bağlı olacaktır. Hakemin yorumlarından bazıları revize edilemiyorsa, yazarın madde madde yanıt vermesi veya bir çürütme sunması gerekir. Normalde makale başına en fazla iki tur büyük revizyon yapılır. Yazarlardan revize edilmiş makaleyi on gün içinde yeniden göndermeleri istenecek ve revize edilmiş versiyon daha fazla yorum için hakeme iade edilecektir. Gerekli revizyon süresinin 2 aydan uzun olacağı tahmin ediliyorsa, gereksiz zaman baskısından kaçınmak ve tüm makalelerin yeterince revize edilmesini sağlamak için yazarlara yeniden göndermeden önce makalelerini geri çekmelerini tavsiye edilir.
Red: Makalenin ciddi kusurları vardır, özgün bir katkısı yoktur ve makale dergiye yeniden gönderilmesi teklif edilmeden reddedilir.
Hakemlerin tavsiyeleri sadece yazarlar tarafından değil, dergi editörleri tarafından da görülebileceğinden revizyon, kabul veya ret kararları her zaman iyi gerekçelendirilmelidir.
Yazar (lar)’ın Sorumlulukları
Yazar (lar)’ ın daha önce başka bir dergiye gönderilmiş bir makaleyi “hangisi kabul ederse” ya da “önce hangisi kabul ederse” yaklaşımı kapsamında GÜTAD’a göndermesi kabul edilemez. Bu durumun tespit edilmesi halinde makale değerlendirmenin herhangi bir aşamasında reddedilir. Bu eylemlerin olası bir sonucu olarak, başka bir dergiye gönderilen makalenin daha önce kabul edilmesini takip eden süreçte, yazarların dergimizde değerlendirme süreci devam eden bu makale için sundukları bu mazeretli geri çekme talebi, derginin editörleri tarafından değerlendirilerek sorumlular hakkında etik ihlal gerekçesiyle disiplin işlemi başlatılır. Bu etik dışı eylem, makaleyi kabul eden dergi editörüne de (biliniyorsa) bildirilir.
GÜTAD’a gönderilecek makalelerin güncel, özgün ve önemli klinik/pratik sonuçları olan ve derginin yazım kurallarına uygun olarak hazırlanmış çalışmaları içermesi esastır.
Yazarlar, makale yazımı sırasında kullandıkları referansları etik ilkelere uygun olarak seçmeli ve kurallara uygun olarak atıf yapmalıdır.
Yazarlar, makalenin ilk değerlendirme, ön değerlendirme ve hakem değerlendirmesi aşamalarında kendilerine iletilen hususlar doğrultusunda makaleyi revize etmek ve yaptıkları/yapmadıkları değişiklikleri sırasıyla "editöre yanıt" ve "hakem yorumlarına yanıt" bölümlerinde açıklamakla yükümlüdürler.
Değerlendirme sürecinde çalışmaya ilişkin bilgi, belge veya veri talep edilmesi halinde, sorumlu yazar bunları editöre sunmakla yükümlüdür.
Yazarlar, bilimsel araştırma ve yazarlarla ilgili olarak "Genel Etik İlkeler" bölümünde sıralanan hususları bilmeli ve dikkate almalıdır.
Yazarların GÜTAD’a aynı anda birden fazla makale gönderme hakkı yoktur. Derginin politikası gereği kabul edilebilir zaman aralıkları ile gönderilmesi daha uygundur.