Aynı Evrende Farklı Uzaylar

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 71 - 83, 30.06.2025

Özden Aslan Çataltepe

https://doi.org/10.48138/cjo.1689395

Öz

Temel bilimlerden mühendisliğe kadar çeşitli alanlarda ve farklı konularda karşılaşılan ters (resiprok) uzay, Minkowski uzayı, Planck uzayı gibi farklı uzay kavramlarını incelemek, ilgili konuların anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Bu bağlamda öncelikle genel olarak evren hakkında bilgi sahibi olmak doğru bir başlangıç noktası olacaktır. Sonrasında farklı uzaylara ait bilgiler verilerek, ilgili uzay kavramlarının araştırmacılara hangi konularda yardımcı olabileceği açıklanacaktır. Böylelikle farklı uzay kavramlarının anlaşılabilmesinin, çevremizde meydana gelen bazı olayların veya karşılaşılabilecek sorunların çözümüne de yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Boyutlar , Evren , Farklı uzaylar

Proje Numarası

yoktur

Kaynakça

• Aslan Çataltepe Ö. (2012) Mercury cuprates bring symmetry breaking of the universe to laboratory , Lifetime of the Waves from Nano to Solitons in My Life, 215-243, Editor: Ülker Onbaşlı, Transworld Research Network, Kerala, India
• Bhattacharjee, S.M. (2017). What is dimension?. In: Bhattacharjee, S., Mj, M., Bandyopadhyay, A. (eds) Topology and Condensed Matter Physics. Texts and Readings in Physical Sciences, vol 19. Springer, Singapore.
• Bunker P.R., Mills I.M., Jensen P., The Planck constant and its units https://doi.org/10.1016/j.jqsrt.2019.106594 Journal of Quantitative Spectroscopy & Radiative Transfer
• Chen Y., Li S. (2016) A Brief Introduction to Hilbert Space https://sites.math.washington.edu/~farbod/teaching/cornell/math6210pdf/math6210Hilbert.pdf Erişim tarihi: 23.01.2025.
• Duff M.J. (1999). The World in Eleven Dimensions: Supergravity, Supermembranes and M –theory, CRC Press of the Taylor & Francis Group, University of Michigan, USA.
• Fundamental physics constants. https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?plkl. Erişim tarihi: 23.01.2025 Geometry of the Universe, (2017) https://pages.uoregon.edu/jschombe/cosmo/lectures/lec15.html. Erişim tarihi: 23.01.2025
• Griffiths R. B. (2014) Hilbert Space Quantum Mechanics https://quantum.phys.cmu.edu/QCQI/qitd114.pdf. Erişim tarihi: 23.01.2025
• Hansson J., Francois S. (2017). Testing Quantum Gravity, https://arxiv.org/pdf/1710.07280. Erişim tarihi: 23.01.2025 Hilbert Spaces, https://e.math.cornell.edu/people/belk/measuretheory/HilbertSpaces.pdf. Erişim tarihi: 23.01.2025
• Jones R. (2023),Subatomic particles and atoms, conceptual illustration. /Science Photo Library. https://www.newscientist.com/article/mg25934553-600-a-brief-history-of-the-standard-model-our-theory-of-almost-everything/. Erişim tarihi: 23.01.2025
• Karaoğlu B. (1997), Kuantum Mekaniğine Giriş, Bilgi Tek Yayıncılık, İstanbul.
• Karaoğlu B. (2004). Fizik ve Mühendislikte Matematik Yöntemler, Seyir Yayıncılık.
• Kittel C. (1996), Katıhal Fiziği, 6.Baskıdan Çeviri, Bilgi Tek Yayıncılık, İstanbul
• Kragh H. (2014). Naming the Big Bang. Historical Studies in the Natural Sciences, 44/1, 3-36.
• Lambrechts P. (2009) The Poincar´e conjecture and the shape of the universe https://www1.wellesley.edu/sites/default/files/assets/lambrechts-colloq.pdf. Erişim tarihi: 23.01.2025
• Low A.M. (2024). Space-time is doomed! Introducing Planck scale physics in the classroom Physics Education. 59 (2024) 015013, DOI 10.1088/1361-6552/acfe5
• Motz L.. (1962) Gauge invariance and the structure of charged particles. Il Nuovo Cimento, 26(4).
• Nahm W. (1978). Supersymmetries and their representations. Nuclear Physics B, 135/ 1, 149-166.
• Nazimuddin K. M., Rifat Hasan Md., (2014) Applications of Riemannian Geometry Comparing with Symplectic Geometry, Annals of Pure and Applied Mathematics 6(2), 170-177 ISSN: 2279-087X (P), 2279-0888
• Oldershaw R. L. (2013) The Hidden Meaning of Planck’s Constant, Universal Journal of Physics and Application 1(2): 88-92, DOI: 10.13189/ujpa.2013.010206, https://www.researchgate.net/publication/351395470_The_Hidden_Meaning_of_Planck's_Constant Operational reconstruction of quantum theory, The origin of Hilbert space, https://dakic.univie.ac.at/research/operational-reconstruction-of-quantum-theory/ adresinden alınmıştır. Erişim tarihi: 23.01.2025
• Önder T. (2001) Yüz Yıldır Çözülemeyen Problem, Poincaré sanısı https://services.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=DaVMUa5WBnlSSn2X88CwNYZf?dergiKodu=4&cilt=34&sayi=402&sayfa=62&yaziid=13075. Erişim tarihi: 23.01.2025 Planck, M. (1901) Über das Gesetz der Energieverteilung im Normalspektrum. Ann Phys, 4:553–63. doi: 10.1002/andp.19013090310 .
• Scott G., What is a Vector Space? https://www.math.toronto.edu/gscott/WhatVS.pdf. Erişim tarihi: 23.01.2025 Seifert L. M., Li Z., Roy T., Schuster D. I., Chong F. T., and Baker J. M. (2023) Exploring Ququart Computation on a Transmon using Optimal Control, Phys. Rev. A 108, 062609.
• Sumiya R.; J. Chao (2019) Transform Facial Expression Space to Euclidean Space Using Riemann Normal Coordinates and Its Applications, Lecture Notes in Computer Science In book: Human-Computer Interaction. Recognition and Interaction Technologies, Springer International Publishing, p. 168-178, DOI: 10.1007/978-3-030-22643-5_13
• Supersymmetry, (2025) https://home.web.cern.ch/science/physics/supersymmetry. Erişim tarihi: 23.01.2025 Spherical polar coordinates. (2010). https://www.theochem.ru.nl/~pwormer/Knowino/knowino.org/wiki/File_Spherical_polar_coordinates.html. Erişim tarihi: 23.01.2025 Standart Model (2025), https://home.cern/tags/standard-model. Erişim tarihi: 23.01.2025
• Wagner S. A. (2019), Existence of Minkowski space, https://arxiv.org/pdf/1610.00992. Erişim tarihi: 23.01.2025
• Walter S. (1999). Minkowski, Mathematicians, and the Mathematical Theory of Relativity Published in H.Goenner, J.Renn, J.Ritter, T.Sauer (eds.), The Expanding Worldsof General Relativity (Einstein Studies, volume 7), pp. 45–86. Boston/Basel: Birkhäuser. https://www.researchgate.net/publication/27275735_Minkowski_Mathematicians_and_the_Mathematical_Theory_of_Relativity What is a light-year? (2024) https://science.nasa.gov/exoplanets/what-is-a-light-year/. Erişim tarihi: 23.01.2025
• What is the Universe?, (2024). https://science.nasa.gov/exoplanets/what-is-the-universe/. Erişim tarihi: 23.12.2024
• The Universe across space and time. (2023) https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Images/2023/05/The_Universe_across_space_and_time. Erişim tarihi: 23.01.2025 Terzi S. ve Gençten A. (2019). Development of some two and three qutrit quantum logic Gates. AIP Conference Proceedings. 2178, 030027.