Türkiye’de Kamu Politikası Sürecindeki Aktörler ve Gündem Belirleme

Yıl 2022, , 158 - 187, 26.12.2022

Ahmet Alptekin Duru

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1179153

Cited By: 2

Öz

Bütün siyasal sistemlerde politika oyuncularının (aktörlerinin) yasal yetkileri ve siyasal gücü, kamu politikalarının kurgulanmasını, gündeme gelmesini ve nihai çıktısını belirler. Kamu politikaları çoğunlukla yasal düzenlemelerle belirlenir ve bu çalışmada kanun çıkarmak suretiyle belirlenen kamu politikaları incelenmektedir. Türkiye’nin üniter devlet yapısı ve anayasal sistemindeki yumuşak kuvvetler ayrılığı kamu politikalarının tespitinde Cumhurbaşkanı ve bakanları ön plana çıkarmaktadır. Türkiye’de kamu politikası yapımında yasal ve siyasal gücü sebebiyle Cumhurbaşkanı en önemli oyuncudur. Cumhurbaşkanı’ndan sonra, kamu politikası hakkında bilgi ve tecrübeye sahip olan ve kamu politikalarını bizzat icra eden bakanlık teşkilatının en üst amiri olmasından ötürü bakanlar en etkili oyunculardır. Diğer resmi ve devlet dışı kamu politikası oyuncularının gündem belirleme gücü yürütme organını etkileme kapasitesine bağlıdır. Bu çalışmada Cobb, Ross ve Ross (1976) tarafından geliştirilen model uyarlanarak kanun tekliflerinin gündeme gelme süreci açıklanmıştır. Türkiye’de bir problemin kurumsal gündeme resmen alınması çoğunlukla yürütme organının inisiyatifindedir. İktidar partisinin programı ve ideolojisi, sivil toplumun veya örgütsüz halk kesimlerinin talepleri, bürokrasinin tespitleri, güncel olaylar kurumsal gündemin oluşumunda etkilidir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Politikası, Gündem Belirleme, Politika Aktörleri, Veto Oyuncuları

Kaynakça

• Akdoğan, A.A. (2004). Uygulama Açısından Türkiye’de Kamu Yönetimi Reformu. Amme İdaresi Dergisi, 37(4), 11-30.
• Akdoğan, A.A. (2011). Türkiye’de Kamu Politikası Disiplininin Tarihsel İzleri. F. Kartal (Ed.). Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları. (s. 75-98) içinde Ankara: TODAİE Yayınları.
• Akdoğan, A.A. (2012). Aydınlanmadan Neoliberalizme Kamu Politikasının Sarsıl(a)mayan Egemenliği. Amme İdaresi Dergisi, 45(4), 1-24.
• Akdoğan, A.A. (2013). Gündem Belirleme. M. Yıldız ve M.Z. Sobacı (Ed.). Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama. (s. 210-227) içinde Ankara: Adres Yayınları.
• Akıncı, B. (2018). Türkiye'de Kamu Politikası Oluşturma Sürecinde Yeni Aktör: Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 2128-2146. DOI: 10.26466/opus.491006
• Anderson, J.E. (1994). Public Policymaking: An Introduction. (2. baskı). Boston: Houghton Mifflin.
• Babaoğlu, C. ve Kulaç, O. (2021). Türkiye’de Politika Kurullarının İşbirlikli Yönetişim Açısından Değerlendirilmesi. Yasama Dergisi, (44), 101-122.
• Bayırbağ, M. K. (2013). Kamu Politikası Analizi İçin Bir Çerçeve Önerisi. M. Yıldız ve M.Z. Sobacı (Ed.). Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama. (s. 44-64) içinde Ankara: Adres Yayınları.
• Bektaş, E. (2019). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yasama-Yürütme İlişkisi ve Bu Sistemin Türkiye Demokrasisine Etkileri. Yasama Dergisi, (39), 199-218.
• Birkland, T.A. (2015). An Introduction to the Policy Process: Theories, Concepts, and Models of Public Policy Making. (3. baskı). New York: Routledge. Cairney, P., Studlar, D. T. ve Mamudu, H. M. (2012). Global Tobacco Control: Power, Policy, Governance and Transfer. Chippenham and Eastbourne: Palgrave Macmillan.
• Cilavdaroğlu, A.A. (2019). Türkiye’de Parlamenter Sistemde Düzenleyici Etki Analizi Uygulamaları ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki Geleceği. Akdeniz İİBF Dergisi, 19(2), 273-298. DOI: 10.25294/auiibfd.543077
• Cobb, R., Ross, J.K. ve Ross, M.H. (1976). Agenda building as a comparative political process. American Political Science Review, 70(1), 126-138.
• Cohen, D.K. ve Lindblom, C.E. (1979). Solving Problems of Bureaucracy: Limits on Social Science. American Behavioral Scientist, 22(5), 547-560.
• Çevik, H.H. (2003). Modern Devlette Kamu Politikası Oluşturma: Kavramlar, Aktörler, Karar Verme, Kamu Politikası Süreci ve Türkiye Analizi. A. Balcı, A. Nohutçu, N.K. Öztürk ve B. Coşkun (Ed.). Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar: Sorunlar, Tartışmalar, Çözüm Önerileri, Modeller, Dünya ve Türkiye Yansımaları, (s. 135-167) içinde Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çevik, H.H. (2013). Gelişmiş Ülkelerde ve Türkiye’de Kamu Politikası Başarısızlığı. M. Yıldız ve M.Z. Sobacı (Ed.). Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama. (s. 266-284) içinde Ankara: Adres Yayınları.
• Devlet Denetleme Kurulu (DDK) (2009). Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Teşkilat ve Mali Yapıları, Denetimleri, Organlarının Seçimlerine Dair Esasların Değerlendirilmesi ile Bunların Etkin ve Verimli Şekilde Hizmet Yürütmelerinin ve Geliştirilmesinin Sağlanması Amacıyla Alınması Gereken Tedbirler, Araştırma ve İnceleme Raporu. Erişim adresi: https://www.tccb.gov.tr/assets/dosya/ddk41.pdf
• Doğan, B. ve Geyik, A.F. (2020). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Kuvvetler Ayrılığı İlkesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(2), 19-46. Dror, Y. (2017). Public Policy Making Reexamined. (electronik book version) (1. Baskı). New York: Routledge. DOI:10.4324/9781315127774
• Dye, T.R. (2008). Understanding Public Policy. (11. Baskı). Upper Saddle River NJ: Pearson Prentice Hall.
• Erol, Ö.F. (2020). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 26(1), 107-130. DOI: 10.33433/maruhad.725877
• Immergut, E.M. (2006). Institutional Constraints on Policy. The Oxford Handbook of Public Policy, Moran, M., Rein, M. ve Goodin, R. E. (ed.), New York: Oxford University Press, 557-571.
• Jenkins-Smith, H.C., Nohrstedt, D., Weible, C.M. ve Sabatier, P.A. (2014). Advocacy Coalition Framework: Foundations, Evolution, and Ongoing Research. P.A Sabatier. ve C.M. Weible (Ed.). Theories of the Policy Process. (3. baskı). (s. 183-224) içinde Boulder, CO: Westview Press.
• Jones, B.D. ve Baumgartner, F.R. (1991). Agenda Dynamics and Policy Subsystems. Journal of Politics, 53(4), 1044-1074.
• Jones, B.D. ve Baumgartner, F.R. (2005). The Politics of Attention: How Government Prioritizes Problems. Chicago: University of Chicago Press.
• Kaptı, A. (2013). Giriş: Kamu Politikası Süreci. A. Kaptı (Ed.). Kamu Politikası Süreci. (2. Baskı ), (s. 17-23) içinde Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kingdon, J.W. (1995). Agendas, Alternatives and Public Policies. (2. baskı). New York: Harper Collins College.
• Le Grand, J. (1991). The Theory of Government Failure. British Journal of Political Science, 21(4), 423-442.
• Lijphart, A. (2012). Patterns of Democracy: Government Forms & Performance in Thirty-six Countries. (2. baskı). New Haven: Yale University Press. Lindblom, C.E. (1980). The Policy-Making Process. (2. baskı). New Jersey: Prentice Hall.
• Lipsky, M. (2010). Street-Level Bureaucracy. New York: Russell Sage Foundation.
• mecliste.org (2022). TBMM 27. Dönem 5. Yasama Yılı Performans Değerlendirme Raporu. https://www.mecliste.org/dosyalar/file/27_donem5_yasamay%C4%B1l%C4%B1performansraporu.pdf
• Persson, T. ve Tabellini, G. (2000). Political Economics: Explaining Economic Policy. Cambridge: MIT Press.
• Princen, S. ve Rhinard, M. (2006). Crashing and creeping: agenda-setting dynamics in the European Union. Journal of European Public Policy, 13(7), 1119-1132.
• Robins, P. (2009). Public Policy Making in Turkey: Faltering Attempts to Generate a National Drugs Policy. Policy and Politics, 37(2), 289-306.
• Sabatier, P.A. ve Weible, C.M. (2007). The Advocacy Coalition Framework: Innovations and Clarifications. P.A Sabatier (Ed.). Theories of the Policy Process. (2. baskı). (s. 189-220) içinde Boulder, CO: Westview Press.
• Simon, H.A. (1957). Administrative behavior: A study of decision-making processes in administrative organization. (2. baskı). New York: The MacMillan Company. Simon, H.A. (1967). Motivational and emotional controls of cognition. Psychological Review, 74(1), 29-39.
• Support for Improvement in Governance and Management (SIGMA) (2010). TBMM İdari Kapasitesi, Akran Değerlendirmesi Raporu. Erişim adresi: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/sigma_nihai_rapor_a4_tr.pdf
• Tsebelis, G. (1995). Decision Making in Political Systems: Veto Players in Presidentialism, Parliamentarism, Multicameralism and Multipartyism. British Journal of Political Science, 25(3), 289-325.
• Tsebelis, G. (1999). Veto Players and Law Production in Parliamentary Democracies: An Empirical Analysis. The American Political Science Review, 93(3), 591-608. Tsebelis, G. (2002). Veto Players: How Political Institutions Work. Princeton University Press.
• Tsebelis, G. ve Ha, E. (2014). Coalition theory: a veto players’ approach. European Political Science Review, 6(3), 331-357.
• Turan, İ. (2013). Türk Siyasi Partilerinde Lider Oligarşisi: Evrimi, Kurumsallaşması ve Sonuçları. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (45), 1-21.
• Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) (2005). Bilimsel Araştırma ve Politika İlişkisi. TÜBA Raporları Sayı: 10, Ankara: Şenol Matbaacılık.
• Weiss, C.H. (1979). The Many Meanings of Research Utilization. Public Administration Review, 39(5), 426-431.
• Wildavsky, A. (1993). Speaking Truth to Power: The Art and Craft of Policy Analysis. (4. baskı). New Brunswick: Transaction Publishers.
• Yaman Kaplan, A. (2022). Yürütme Organının Kanun Yapım Sürecine Etkisi Bakımından Türk Anayasalarının Karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1), 117-170. DOI: 10.52273/sduhfd..1106242
• Yıldız, M. ve Sobacı M.Z. (2013). Kamu Politikası ve Kamu Politikası Analizi: Genel Bir Çerçeve. M. Yıldız ve M.Z. Sobacı (Ed.). Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama. (s. 16-42) içinde Ankara: Adres Yayınları.
• Zahariadis, N. (2003). Ambiguity and Choice in Public Policy: Political Decision Making in Modern Democracies. Washington D.C.: Georgetown University Press.
• Zahariadis, N. (2007). The multiple streams framework: structure, limitations, prospects. P.A. Sabatier (Ed.). Theories of the Policy Process. (2. baskı) (s. 65-92) içinde Boulder, CO: Westview.