Finansal Okuryazarlık ve Tasarruf Davranışları: Kamu Çalışanları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 77 - 103, 30.12.2017

Metehan Şahin , Serap Barış

Öz

Yurtiçi tasarruflar,
ülke ekonomilerinin büyümesi için ihtiyaç duyulan yatırımların finansmanında
birincil kaynak olarak büyük önem taşımaktadır. Finansal okuryazarlık ise özel
tasarrufları artırmada bir politika aracı olarak sunulmaktadır. Bu çalışmada
amaç, kamu çalışanlarının finansal okuryazarlık seviyelerini ve finansal
okuryazarlık seviyelerinin tasarruf davranışları üzerinde anlamlı bir etkisinin
olup olmadığını incelemektir. Bu amaçla Tokat’ta (Türkiye) 427 kamu çalışanına
anket uygulanarak elde edilen verilerle lojistik regresyon analizi yapılmıştır.
Analizden elde edilen sonuçlara göre yaş, hanehalkı geliri, finansal
gelişmeleri takip etme durumu ve temel/ileri düzey finansal okuryazar olma kamu
çalışanlarının tasarruf davranışı üzerinde anlamlı pozitif etkiye sahiptir. Bu
doğrultuda (bireylerin) finansal okuryazarlığın(ın) geliştirilmesi özel
tasarrufları artırmada bir politika aracı olarak kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomi, Finans, Finansal Okuryazarlık, Tasarruf Davranış

Kaynakça

• Altıntaş, K. M. (2009). Belirlenmiş Katkı Esaslı Emeklilik Planlarında Finansal Eğitimin Önemi: Katılımcıların Finansal Okur Yazarlığı Çerçevesinde Alternatif Bir Yatırım Eğitimi Modeli. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 5(9): 151-176.
• Araz, T. (2012). Financial Literacy and Credit Card Arrears. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayram, S. S. (2010). Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi Davranışları: Anadolu Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Uygulama. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beckmann, E. (2013). Financial Literacy and Household Savings in Romania. http://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1139&context=numeracy (14.07.2017)
• Bernheim, B. D. (1995). Do Households Appreciate Their Financial Vulnerabilities? An Analysis of Actions, Perceptions, and Public Policy. Tax Policy and Economic Growth. Washington, DC: American Council for Capital Formation.
• _____ (1998). Financial Illiteracy, Education and Retirement Saving. In O. Mitchell and S. Schieber (eds.), Living with Defined Contribution Pensions. University of Pennsylvania Press. 38–68.
• Bozkuş, S. ve Üçdoğruk, Ş. (2007, 24-25 Mayıs). Hanehalkı Tassarruf Tercihleri – Türkiye Örneği. 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Browning, M. (2000). The Saving Behaviour of a Two‐Person Household. The Scandinavian Journal of Economics. 102(2): 235-251.
• Bucher-Koenen, T. (2009). Financial Literacy and Private Old-Age Provision in Germany–Evidence from SAVE 2008. MEA Discussion Paper, No. 192-2009.
• Butelmann, A. ve Gallego, F. (2000). Household Saving in Chile: Microeconomic Evidence. Banco Central de Chile. si2.bcentral.cl/public/pdf/documentos-trabajo/.../dtbc63.pdf
• Beal, D. J. ve Delpachitra, S. B. (2003). Financial Literacy Among Australian University Students. http://eprints.usq.edu.au/3432/2/Beal_Delpachitra_2003_AV.pdf (10.07.2017)
• Chen, H. ve Volpe, R. P. (1998). An Analysis of Personal Financial Literacy Among College Students. Financial Services Review. 7(2): 107-128.
• Cilasun, S. M. ve Kırdar, M. G. (2009). Türkiye’de Hanehalklarının Gelir, Tüketim ve Tasarruf Davranışlarının Yatay Kesitlerle Bir Analizi. İktisat İşletme ve Finans. 24(280): 9-46.
• Clark, R., ve d’Ambrosio, M. (2008). Adjusting Retirement Goals and Saving Behavior: The Role of Financial Education. Overcoming the Saving Slump: How to Increase the Effectiveness of Financial Education and Saving Programs [Elektronik Sürüm] (pp.237-256.). Chicago: University of Chicago Press.
• Delafrooz, N. ve Paim, L. H. (2011). Determinants of Saving Behavior and Dinancial Problem Among Employees in Malaysia. Australian Journal of Basic and Applied Sciences. 5(7): 222-228.
• Dick, C. D. ve Jaroszek, L. M. (2013). Knowing What Not to Do: Financial Literacy and Consumer Credit Choices. https://www.fdic.gov/news/conferences/consumersymposium/2013/Papers/Jaroszek.pdf (19.07.2017)
• Dvorak, T. ve Hanley, H. (2010). Financial Literacy and The Design of Retirement Plans. Journal of Socio-Economics. 39(6): 645-652.
• EC (2007, 18 Aralık). Communication From The Commission Financial Education.
• Er, F., Temizel, F., Özdemir, A. ve Sönmez, H. (2014). Lisans Eğitim Programlarının Okuryazarlık Düzeyine Etkisinin Araştırılması: Türkiye Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14(4): 113-126.
• Ergenekon, S. (1996). Tasarruf Eğilimini Etkileyen Sosyolojik Faktörler. (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eskici, Y. (2014). Seçilmiş Ülke Örnekleriyle Finansal Okuryazarlığın Önemi ve Tasarruflar Üzerindeki Etkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fettahoğlu, S. (2015). Hane Halkının Finans Eğitimi ve Finansal Okuryazarlık Düzeyleri Üzerine Kocaeli'nde Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 67: 101-116
• Gailey, A., Zorn, P. ve Courchane, M. (2008). Consumer Credit Literacy: What Price Perception?. Journal of Economics and Business. 60(1): 125-138.
• Gathergood, J, Disney, R. ve Bridges, S. (2008). Drivers of Over-Indebtedness. Report to the UK Department for Business.
• Gökmen, H. (2012). Finansal Okuryazarlık. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Gutter, M. S., Hayhoe, C. R., De Vaney, S. A., Kim, J., Bowen, C. F., Cheang, M., vd. (2012). Exploring the Relationship of Economic, Sociological, and Psychological Factors to the Savings Behavior of Low-Moderate-Income Households. Family and Consumer Science Research Journal. 41(1): 86–101.
• Hamarat, B. ve Özen, E. (2015) Türkiye’de Tasarruf Tercihlerini Etkileyen Değişkenlerin Kanonik Korelasyon Analizi İle Belirlenmesi. Journal of Life Economics. (3): 47-74.
• Harris, M. N., Loundes, J. ve Webster, E. (2002). Determinants of Household Saving in Australia. Economic Record. 78(241): 207-223.
• Hayta, A. B. (2008). Ailelerin Tasarruf ve Yatırım Eğilimlerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 16(2): 345-358.
• Henager, R. ve Mauldin, T. (2015). Financial Literacy: The Relationship to Savings in Low- to Moderate-Income Households. Family and Consumer Sciences. 45(1): 73-87.
• Hilgert, M. A., Hogarth, J. M. ve Beverly, S. G. (2003). Household Financial Management: The Connection Between Knowledge and Behavior. Fed. Res. Bull., 89, 309.
• Huston, S. J. (2012). Financial Literacy and The Cost of Borrowing. International Journal of Consumer Studies. 36(5): 566-572.
• Kieschnick, D. A. (2006). Financial Knowledge Levels and Savings Behaviors of Bermudian High School Seniors at CedarBridge Academy. http://lib.dr.iastate.edu/rtd/864/ (19.07.2017)
• Ludlum, M., Tilker, K., Ritter, D., Cowart, T., Xu, W. ve Smith, B. C. (2012). Financial Literacy and Credit Cards: A Multi Campus Survey. International Journal of Business and Social Science. 3(7): 25-33.
• Lusardi, A. (2008a). Financial Literacy: An Essential Tool For Informed Consumer Choice?. NBER, Working Paper 14084.
• _____ (2008b). Household Saving Behavior: The Role of Financial Literacy, Information, and Financial Education Programs. National Bureau of Economic Research, Working Paper 13824.
• _____ ve Mitchell, O. S. (2007). Baby Boomer Retirement Security: The Role of Planning, Financial Literacy, and Housing Wealth. Journal of Monetary Economic. 54(1): 205–224.
• _____ ve Mitchell, O. S. (2009). How Ordinary Consumers Make Complex Economic Decisions: Financial Literacy and Retirement Readiness. National Bureau of Economic Research, No. w15350.
• _____ ve Mitchell, O. S. (2011). Financial Literacy Around The World: An Overview, National Bureau of Economic Research Working Paper Series, Working Paper 17107.
• _____ ve Mitchell, O. S. (2014). The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence. Journal of Economic Literature: 52(1), 5-44.
• _____, Mitchell, O. S. ve Curto, V. (2010). Financial Literacy Among The Young. Journal of Consumer Affairs. 44(2): 358–380.
• Mahdzan, N. S. ve Tabiani, S. (2013). The Impact of Financial Literacy on Individual Saving: An Exploratory Study in the Malaysian Context. Transformations in Business & Economics. 12(1): 41-55.
• Mavrinac, Sarah C. ve Ping, C. (2004). Financial Education for Women in Asia Pacific. An INSEAD Working Paper.
• Mullock, K. ve Turcotte, J. (2012). Financial Literacy and Retirement Saving. Department of Finance, Working Paper 2012-01.
• Oktay, E. ve Orçanlı, K. (2014). Atatürk Üniversitesinde İnternet Bankacılığının Kullanımını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18: 57-91,
• OECD. (2013). PISA 2012 Assessment and Analytical Framework.
• Öztürk, E. ve Demir, Y. (2015). Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi: Süleyman Demirel Üniversitesi Akademik Personel Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi. (68): 113-134.
• Sabri, M. F., ve Juen, T. T. (2014). The Influence of Financial Literacy, Saving Behaviour, and Financial Management on Retirement Confidence Among Women Working in the Malaysian Public Sector. Asian Social Science. 10(14): 40-51.
• Schmidt-Hebbel, K., Webb, S. B. ve Corsetti, G. (1992). Household Saving in Developing Countries: First Cross-Country Evidence. The World Bank Economic Review. 6(3): 529-547.
• Sekita, S. (2011). Financial literacy and retirement planning in Japan. Journal of Pension Economics and Finance. 10(04): 637-656.
• Sevim, N., Temizel, F. ve Sayılır, Ö. (2012). The Effects of Financial Literacy on the Borrowing Behaviour of Turkish Financial Consumers. International Journal of Consumer Studies. 36(5): 573-579.
• SPK. (2015). 2015 Yılı İkinci Türkiye Finansal Okuryazarlık Araştırması. http://spk.gov.tr/duyurugoster.aspx?aid=20151005&subid=0&ct=f&submenuheader=null (10.07.2017)
• Standart & Poor’s. (2015). Global Financial Literacy Survey. http://gflec.org/wp-content/uploads/2015/11/Finlit_paper_16_F2_singles.pdf (10.07.2017)
• Thung, C. M., Kai, C. Y., Nie F. S., Chiun, L. W. Ve Tsen, T. C. (2012). Determinants of saving behaviour among the university students in Malaysia. (Doctoral Dissertation). Petaling Jaya: Universiti Tunku Abdul Rahman Faculty of Business and Finance Department of Commerce and Accountancy.
• T. C. Merkez Bankası. (2015a). Tasarruf-Yatırım Dinamikleri ve Cari İşlemler Dengesi Gelişmeleri. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/37545d76-d7a0-450d-9165-86df6ae17d4b/TCMB_KITAPCIK_2015_1.pdf?MOD=AJPERES (17.03.2017).
• T. C. Merkez Bankası. (2015b). Aylık bülten. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/TCMB+Bulten/TCMB+Bulten (10.07.2017).
• Temel Nalın, H. (2013). Determinants of Household Saving and Portfolio Choice Behaviour in Turkey. Acta Oeconomica. 63(3): 309-331.
• Temizel, F. ve Bayram, F. (2011). Finansal Okuryazarlık: Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 12(1): 73-86.
• Thung, C. M., Kai, C. Y., Nie F. S., Chiun, L. W. Ve Tsen, T. C. (2012). Determinants of saving behaviour among the university students in Malaysia. (Doctoral Dissertation). Petaling Jaya: Universiti Tunku Abdul Rahman Faculty of Business and Finance Department of Commerce and Accountancy.
• Uzay, N. (2011). “Gelir Dağılımı-Tasarruf İlişkisi: Kayseri deki Girişimcilerin Tasarruf Davranışlarını Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama”, içinde Türkiye’de Tasarruflar (Ed. Ercan Uygur), İmaj Yayınevi, Ankara.
• Van Rooij, M., Lusardi A. ve Alessi, R. J. (2012). Financial Literacy, Retirement Planning and Household Wealth. Economic Journal. 122(560): 449-478.