Türkiye’de Dâhilde İşleme Rejimi Kapsamında Gerçekleştirilen İthalatın Yurtiçi Ara Malı Üretimine Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 639 - 656, 25.12.2020

Mehmet Altuntaş , Buket Altınöz

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.726383

Öz

Uluslararası piyasalarda ihraç ürünlerine rekabetçi avantaj kazandıracak ticaret politikaları birçok ülke açısından uygulama alanı bulmaktadır. İhracatı desteklemeye yönelik uluslararası ticaret politikaları anlamında Türkiye’de yoğun olarak kullanılan araçların başında ekonomik etkili gümrük rejimleri gelmektedir. Bu rejimlerden biri de dâhide işleme rejimidir. Rejim, temel olarak ithal edilen girdilerden üretilen ürünlerin ihracatına dayanmaktadır. Bu çalışmada rejim kapsamında gerçekleştirilen girdi ithalatının yurt içi ara malı üretimine olan etkisi ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılarak araştırılmıştır. Türkiye’ye ait 2005-2019 dönemi aylık verileri kullanılarak yapılan analiz sonucunda uzun dönemde dâhilde işleme vergisi kapsamında yapılan ithalatın yurtiçi ara malı üretimi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Kısa dönemde ise söz konusu ithalat pozitif fakat oldukça küçük bir etkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Dahilde işleme rejimi, ithalat, ARDL, Türkiye

Kaynakça

• Bustillo, R. ve Rodriguez, C. (2011). The influence of trade union bargaing power on EU processing trade. Journal of Post Keynesian Economics, 33(4), 621-644.
• Dal, S. (2015). Dahilde işleme rejimi kapsamında Türkiye’de dış ticaret ve döviz kuru ilişkisi. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Uzmanlık Tezi. 49s.
• Dickey, D. A. ve W. A Fuller (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. JSTOR, 74(366a), 427-431. URL: https://www.jstor.org/stable/2286348?seq=1#metadata_info_tab_contents.
• Duru, S., Konuşkan, D. B. ve Parlakay, O. (2017). Inward processing regime promotion system in vegetable oil industry: A case study of Turkey. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 5(4), 435-440.
• Eryüzlü, H. (2013). Dahilde işleme rejimi ve cari açık üzerindeki etkileri. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 59-69.
• Gençosmanoğlu, Ö. T. (2016). Dahilde işleme rejiminin Türkiye’de dış ticaret, istihdam ve rekabet gücüne etkileri. Business and Economics Research Journal, 7(2), 83-102.
• Görg, H. (2000). Fragmentation and trade: US inward processing trade in the EU. Weltwirtschaftliches Archiv, 136(3). 403-422.
• Mete, E. ve Yılmaz, E. B. (2017). Dahilde işleme rejimi ve cari denge: Türkiye için sektörel bir analiz. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(7), 38-51.
• Parlakay, O. ve Duru, S. (2017). Turkiye’de işlenmiş tarım ürünleri dış ticaretinde dahilde işleme rejiminin etkilerinin trend analizi yöntemiyle incelenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(1), 67-72.
• Pesaran M. H. ve Shin, Y. (1997). An Autoregressive Distributed Lag modelling approach to cointegration analysis. URL: https://pdfs.semanticscholar.org/743d/ c1e8cf7eea4a2ac9bc58907f2ce08a1f5d90.pdf.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R.J. (1999). Bounds testing approaches to the analysis of long run relationship. URL: https://www.repository.cam.ac.uk/ bitstream/handle/1810/418/pss1.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Pomfret, R. ve Sourdin, P. (2009). Have asian trade aggrements reduced trade costs?. Journal of Asian Economics, 20(3), 255-256.
• Sayılgan, G. ve Şenol, C. (2010). Dahilde işleme rejimi ve Türk işletmelerinin ihracatı üzerine etkileri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35(Ocak-Temmuz), 37-53.
• Şahin, B. E. ve Tekin, Ü. E. (2019). The effects of inward processing regime on foreign trade balance in Turkey (1996-2017). Turkish Studies, 14(3), 1411-1423.
• Tekin, Ü. E. (2017). Dahilde işleme rejiminin ihracat ve ithalat üzerine etkileri (1996-2016). International Journal of Academic Value Studies, 3(16), 192-206.
• Yıldız, E. B. ve Mete, E. (2018). Türkiye dış ticaretinde ikilem: Dahilde işleme ve ithalata dayalı büyüme. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Prof. Dr. Harun Terzi özel Sayısı, 319-334.