Covid-19 Pandemi Sürecinde Göreve Başlayan Sağlık Personelinde Özgecilik Ve Etik Duyarlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 591 - 609, 30.06.2023

Kezban Özçelik Kaynak , Ezgi Karadağ , Barış Öztuna

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1259518

Öz

Bu çalışmada amaç, COVID-19 salgını döneminde göreve başlayan sağlık personellerinde özgecilik ve etik duyarlılık düzeyleri arasında herhangi bir ilişki olup olmadığı saptanmaya çalışılmıştır. Çalışma tanımlayıcı ve kesitsel olup Temmuz-Ağustos 2020 tarihleri arasında Türkiye’nin batısında bulunan Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi’nde yeni göreve başlayan 188 gönüllü sağlık personeli (Hemşire, sağlık teknikeri, eczacı, diyetisyen gibi) ile yapılmıştır. Araştırma verileri literatürden yararlanılarak araştırmacılar tarafından hazırlanmış soru formu ile Özgecilik Ölçeği ve Ahlaki Duyarlılık Ölçeği aracılığı ile toplanmış ve bilgisayar ortamında SPSS 21.00 programı ile değerlendirilmiş, verilerin analizinde ise yüzdelik, t testi, Kruskall Wallis Varyans analizi, Mann Whitney-U, Anova testi, pearson korelasyon analizi ve cronbach alpha iç tutarlılık testlerine başvurulmuştur.
Araştırma sonucunda Özgecilik ölçeği toplam puan ortalaması 73.80±8.82(minimum 48, maximum 95) olarak belirlenmiştir. Etik Duyarlılık ölçeği toplam puan ortalaması 86.63±19.28 (minimum 41, maximum 163) olarak belirlenmiştir. Özgecilik ve Etik Duyarlılık toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir (r= -0.061, p= 0.406).

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Özgecilik, Etik Duyarlılık

Kaynakça

• Akbaba, S. (1994). Grupla Psikolojik Danışmanın Sosyal Psikolojik Bir Kavram Olan Özgecilik Üzerindeki Etkisi (Yayın No.32138) [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://Tez.Yok.Gov.Tr/Ulusaltezmerkezi/Tezsorgusonucyeni.Jsp
• Akbaba, S. (2001). Özgecilik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Atatürk Üniversitesi Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 85-95.
• Aksu, T. ve Akyol, A. (2011). İzmir’deki Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının İncelenmesi. Türkiye Klinikleri, 19(1), 16-24.
• Atalay, M. ve Tel, H. (1999). Gelecek Yüzyılda Hemşirelikte Lisans Eğitiminin Vizyonu. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 3, 47-54.
• Batson, C.D. (2010). Altruism. The Corsini Encyclopedia Of Psychology, Doi.Org, 10.1002/9780470479216.Corpsy0040
• Bowen, P., Pearlr. ve Akintoye, A. (2007). Professional Ethics İn The South African Construction İndustry. Building Research And Information, 35(2), 189-205. DOI:10.1080/09613210600980267
• Budak, S. (2003). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Callaghan, M. (2003). Nursing Morale, What İs İt Like And Why? Journal Of Advanced Nursing, 42(3), 82-89.
• Carlo, G. ve Randall, B. (2002). The Development Of A Measure Of Prosocial Behaviors For Late Adolescents. Journal Of Youth And Adolescence, 31(1), 31-44.
• Çunkuş, N. ve Yiğitoğlu, G.T. (2018). Peplau'nun Kişiler Arası İlişkiler Kuramı'na Göre Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Hastaya Hemşirelik Bakımı. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 10(4), 370-380.
• Draguns J.G. (2013). Altruism İn Its Personal, Social, And Cultural Contexts: An Introduction. In: Vakoch D. (Eds) Altruism İn Cross-Cultural Perspective. International And Cultural Psychology. Springer, New York, NY. https://Doi.Org/10.1007/978-1-4614-6952-0_1
• Ersoy, N. ve Gündoğmuş, U.N. (2003). A Study Of The Ethical Sensitivity Of Physicians In Turkey. Nursing Ethics, 10(5), 472-84.
• Ertuğ, N., Aktaş, D., Faydali, S. ve Yalçın, O. (2014). Ethical Sensitivity And Related Factors Of Nurses Working İn The Hospital Settings. Acta Bioethica, 20(2): 265-270.
• Gormley, K.J. ve Altruism, A. (1996). Framework For Caring And Providing Care. Int J Nurs Stud, 33(6), 581-588. Huxtable, R. (2020). COVID-19, Where İs The National Ethical Guidance?. BMC Medical Ethics, 21(1). Doi.Org/10.1186/S12910-020-00478-2
• Kangasniemi, M., Pakkanen, P. ve Korhonen, A. (2015). Professional Ethics İn Nursing: An İntegrative Review. J Adv Nurs., 71(8), 1744-1757.
• Korkmaz, E. ve Korkut, S. (2021). COVID-19 Pandemisi ve Ahlaki Sıkıntı. Türkiye Biyoetik Dergisi, 8(1), 3-10.
• Lutzen, K., Evertson, M.ve Nordin, C. (1997). Moral Sensitivity İn Psychiatric Practice. Nursing Ethics, 4, 472-482. Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları.
• Mcgaghie, W.C., Mytko, J.J., Brown, W.N. ve Cameron, R.C. (2002) (17.06.2020). Altruism And Compassion İn The Health Professions, A Search For Clarity And Precision. http, //İnformahealthcare.Com
• Öz, F., (1998). Hemşirelikte Özgecilik (Yardımedicilik). Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(1), 53-58.
• Özdamar, K. (2015). SPSS ile Biyoistatistik. Ankara, Nisan Kitabevi Yayınları.
• Öztürk, H., Hintistan, S., Kasım, S. ve Candaş, B. (2009). Yoğun Bakım Ünitelerinde Hekim ve Hemşirelerin Etik Duyarlılığı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 13(2), 77–84.
• Perry, L. ve Bower, R.K. (1968). Altruism, Extraversion, And Mental Illness. The Journal Of Social Psychology, 76(1), 19-30.
• Simon, H., A. (1992). Altruism And Economics. Eastern Economic Journal, 18(1), 73-83.
• Soosai-Nathan, L., Negri, L. ve Fave, A., D. (2013). Beyond Pro-Social Behaviour: An Exploration Of Altruism İn Two Cultures. Psychol Stud, 58(2), 103-114. DOI 10.1007/S12646-013-0184-Z
• Sparrow, E. P., ve Spaniol, J. (2018). Aging And Altruism İn İntertemporal Choice. Psychology And Aging, 33(2), 315–324. Doi: https://Doi.Org/10.1037/Pag0000223
• Svensson, G. ve Wood, G. (2005). Corporate Ethics İn Tqm, Management Versus Employee Expectations And Perceptions. TQM Magazine, 17(2), 137-149.
• Schultz, D. (2004). Professional Ethics İn A Postmodern Society. Public Integrity, 6(4): 279-297. DOI: 10.1080/10999922.2004.11051262
• Tosun, H. (2005). Sağlık Uygulamalarında Deneyimlenen Etik İkilemlere Karşı Hekim ve Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının Belirlenmesi, (Yayın No.165682) [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://Tez.Yok.Gov.Tr/Ulusaltezmerkezi/Tezsorgusonucyeni.Jsp
• Utlu, N. (2016). Hastane Ortamında Hemşirelerin Etik Yaklaşımı ve Etik İkilemler. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 29, 17-35.
• Yıldırım Keskin, A. ve Berk Özcan, Ç. (2018). Hemşirelik Öğrencilerinin Özgecilik, Empatik ve Sosyal Öz Yeterlilik Eğilim Düzeylerinin İncelenmesi. Türkiye Klinikleri, 10(2), 122-129.