Kriz Yönetimi Ve Afetler: Elazığ Depreminden Yansımalar

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 854 - 878, 30.10.2023

Zehra Özgen , Canan Gamze Bal

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1273197

Cited By: 1

Öz

Kriz yönetimi; krizi meydana getiren durumların önlenmesi veya ülke çıkarları gözetilerek oluşabilecek zararı en az seviyeye indirmek amacıyla yapılması gereken hazırlıkların planlı bir şekilde yönlendirilmesidir. Doğal afetlerin neden olduğu krizler, normal yaşamın faaliyetlerini ciddi anlamda etkileyen, aksatan ve acil müdahale edilmesi gereken olayların ortaya çıkardığı kriz durumudur. Afet yönetimi ise; afet öncesi (hazırlık ve risk azaltma), afet anı (müdahale) ve afet sonrası (iyileştirme) evrelerinden oluşan süreçlerin tümüdür. Bu çalışmanın amacı, doğal afetlerin sebep olduğu kriz yönetim sürecinde kamu kurumlarının izledikleri strateji yöntemini değerlendirmektir. Bu çerçevede, 24 Ocak 2020 tarihinde Elazığ’da meydana gelen depremde afet öncesi yapılan hazırlıklar, afete müdahale ve afet sonrası iyileştirme sürecinde kamu kurumlarının rolü önem kazanmaktadır. Bu nedenle, deprem bölgesinde faaliyet gösteren kamu kuruluşlarında görevli üst düzey yöneticilerle yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler sonucunda afet öncesi, afet anı ve afet sonrası baz alınarak oluşturulan tema ve kategoriler altında toplamda 256 anlamlı görüş bildirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kriz yönetimi, afet yönetimi, doğal afetler

Crisis Management and Disasters: Reflections from the Elazığ Earthquake

Öz

Crisis management; It is a planned directing of the necessary preparations in order to prevent the situations that cause the crisis or to minimize the damage that may occur by taking into account the interests of the country. Disaster management is; It is the whole of the processes consisting of pre-disaster, disaster and post-disaster phases. The aim of this study is to evaluate the strategy method followed by public institutions in the crisis management process caused by natural disasters. In this context, the role of public institutions in the pre-disaster preparations, disaster response and post-disaster recovery processes in the earthquake that occurred in Elazig on January 24, 2020 becomes important. For this reason, face-to-face interviews were held with senior executives working in public institutions operating in the earthquake zone. As a result of the interviews, a total of 256 meaningful opinions were expressed under the themes and categories based on the pre-disaster, the moment of the disaster and the post-disaster. The response category determined under the disaster theme is the first, the recovery category is the second, the preparedness category is the third, and the risk reduction category is the fourth. According to these data, it has been found that the intervention phase carried out at the time of the disaster comes to the fore.

Anahtar Kelimeler

Crisis manegement, disaster management, natural disasters

Kaynakça

• AFAD, (2014). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• Mavi, E. E. (2020). Afet kriz yönetiminde sosyal medya: 30 Ekim 2020 İzmir depremi. Karadeniz İletişim Araştırmaları Dergisi, 10 (2), 31-50.
• Akat, İ. & Budak, G. (2002). İşletme yönetimi. İzmir: Fakülteler Kitabevi.
• Balamir, M. (2004). İstanbul Büyükşehir Deprem Master Planında Risk Sektörleri. D. Malzhan, T. Plapp, (eds.) Afetler ve Toplum: Tehlike Değerlendirmesinden Risk Azaltımına içinde (339-348), Logos Verlag Berlin.
• Baltaş, Z. (2002). Krizde fırsatları görmek: Yöneticiler için krizde yönetim el kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baytiyeh, H. & Naja, M. (2013). Promoting earthquake disaster mitigation in through civic engagement. Disaster Prevention and Management, 22(4), 340-350.
• Bernard, H. R. (2000). Sosyal araştırma yöntemleri: Niteliksel ve niceliksel yaklaşımlar, Sage Journals.
• Bogdan, R., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theories and method. Boston, USA: Allyn & Bacon.
• Bruce, W. (2009). Crisis management, Dayton Moynihan Küresel İlişkiler Enstitüsü, Syracuse Üniversitesi Uluslararası Barış Ansiklopedisi için Hazırlandı, Oxford University Press, London.
• Can, Halil. (1999). Organizasyon ve yönetim, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cooley, E. (1994). İletişim ve karar vermede disiplinler arası bir ekibin yetiştirilmesi, küçük grup araştırması, Sage Journals. 25(1), 5-25.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskıdan Çeviri). M. Bütün ve S.B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çeber, K. (2005). Mali yönüyle afet yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, SDÜ, Isparta.
• De Haen, H. & Hemrich, G. (2007). The economics of natural disasters: Implications and challenges for food security. Agricultural Economics. 37(1), 31-45.
• Demirci, A. & Karakuyu, M. (2004). Afet yönetiminde coğrafi bilgi teknolojilerinin rolü. Doğu Coğrafya Dergisi. 9(12), 67-101.
• Dinçer, Ö. (2004). Stratejik yönetim ve işletme politikası, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Drucker, P. F. (1999). 21. Yüzyıl için yönetim tartışmaları, İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Duden. (2002). Almanca evrensel sözlük (3. baskı). (Ed. Günther Drosdowski ve diğerleri), Dudenverlag, Mannheim/Viyana/Zürih.
• Edwards, A. & Skinner, J. (2009). Qualitative research in sport management. Oxford: Elsevier.
• Ergünay, O. (2009). Afet yönetimi: Genel ilkeler, tanımlar, kavramlar. DSİ: Ankara.
• Maryann A. W. (1999). Baskı Altında Etkin Kriz Yönetimi. KMZ Rosenman (KattenMuchinZavisRosenman). https://katten.com/files/19748_effective%20crisis.pdf s.1-16.
• Filiz, E. (2007). Türk kamu yönetiminde kriz yönetimi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Genç, F. N. (2007). Türkiye’de doğal afetler ve doğal afetlerde risk yönetimi. Stratejik Araştırmalar Dergisi, 5(9), 201-226.
• Genç, N. (2005). Yönetim ve organizasyon, çağdaş sistemler ve yaklaşımlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Geray, C. (1978). Marmara’daki son depremden ders alabilecek miyiz? Kent Kooperatifçiliği, Türkiye Kent Kooperatifleri Merkez Birliği Süreli Yayını, 109 (111), 6-7.
• Groh, M. (2014). Strategic management in times of crisis. American Journal of Economics and Business Administration, 6 (2), 49-57.
• Hermann, C.F. (Ed.) (1972). International Crises: Insights from Behavioral Research. New York: Free Press., s. 3-17.
• Holladay,J. & Coombs,T. (2006). Unpacking the halo effect: reputation and Crisis Management. Journal of Communication Management, 10(2), 123-137.
• İzbırak, R. (1991). Yerbilimi bilgileri. İstanbul: M.E.B. Yayınları.
• Karakuş, U. (2013). Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 97-116.
• Kirschenbaum, A. (2004). Chaos organization and disaster management, Marcel Dekker, USA.
• Kuzu, A. (2013). Veri toplama yöntem ve araçları. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Dergisi, s.93-116.
• Leblebici, Ö. (2014). Afetlerde kamu yönetiminin rolü ve toplum temelli afet yönetimine doğru. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 457-477.
• Luecke, R. (2009). Kriz yönetimi, felâketleri önleme becerinizi geliştirin. (Çeviren: Önder Sarıkaya), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• McCracken, G. (1988). The long interview: (Qualitative research methods, Vol.13). USA:Sage.
• Mitroff, I. (1983). Effective crisis management. Academy Of Management, University of Southern California, 1(4), 283-292.
• Milasinovic, S. & Kesetovic, Z. (2008). Crisis and crisis management, a contribution to a conceptual & terminological delimitation. Megatrend Revija, 5(1), 167-185.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Mitroff, I. (2001). Managing crises before they happen: what every executive and manager needs to know about crisis management. Amacom Editions, New York.
• Myers, M. D. (2013). Qualitative research in business and management. Sage Publications, London.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed.) Ankara: Pegem Akademi.
• Pauchant, T. C. & Mitroff, I. I. (1988). Crisis Prone Versus Crisis Avoiding Organizations Is your company's culture its own worst enemy in creating crises? Industrial Crisis Quarterly, Published by: Sage Publications, Inc. 2(1), 53-63.
• Pauchant, T. C. & Mitroff, I. I. (Eds.) (1992). Crisis management as an ethical activity: Myths and methods. Transforming the crisis-prone organization: Preventing individual, organizational and environnemental tragedies içinde (pp. 184–193). San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers.
• Pearson, C. M. & Clair J. A. (1998). Reframing crisis management. The Academy of Management Review, 23 (1), 59-76.
• Petak, W. J. (1985). Emergency management: A challenge for public administration. Wiley Journals, 45(1), 3-7.
• Rij, E.V. (2016). An approach to the disaster profile of people’s Republic of China 1980-2013. Emergency and Disaster Reports, 3(4), 1-48.
• Rosenthal, U. & Kouzmin, A. (1997). Crises and crisis management; toward comprehensive government decision making. Journal of Public Administration Research and Theory. 7(2), 277-304.
• Sağan, S. D. (1993). Güvenliğin sınırları: Organizasyon, kazalar ve nükleer silahlar. Princeton: Princeton Üniversite Basını.
• Schramm, D. (1993). Overview of disaster management. Emergency Türkiye ’93 First International Disaster Relief and Prevention, Civil Defence, Public Security and First Aid Exhibition, November 23- 27.
• Sever, R. & Değirmenci, Y. (2019). Temel Kavramlar. R. Sever, (Ed.), Afetler ve Afet Yönetimi içinde (2-13). Ankara: Pegem Yayınları.
• Sezgin, F. (2003). Kriz Yönetimi. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 181-195.
• Silverman, D. (2010). Doing qualitative research (3rd. Ed). Great Britain: Sage Publications Ltd.
• Smart, C. & Vertinsky, I. (1977). Kriz karar birimleri için tasarımlar. Administrative Science Quarterly, 22(4), 640-657.
• Smith, D. (2000). Kriz yönetim ekipleri: Operasyonel krizlerin yönetimindeki sorunlar. Risk Yönetimi, 2(3), 61-78.
• Strauss, A. L., & Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Sage Publications, Inc.
• Şahin, C. & Sipahioğlu Ş. (2002). Doğal afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Tack, P. B. (1994). Kriz zamanı yönetimi. İstanbul: İlgi Yayıncılık.
• Tutar, H. (2000). Kriz ve stres ortamında yönetim. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Wisner, B., Piers Blaikie, P., Cannon, T. & Davis, L. (2003). At risk naturel hazards people’s vunerability and disasters. London: Routledge.
• Yavaş, H. (2001). Doğal afet yönetimi ve yerel gündem 21 çalışmaları kapsamında İzmir’de deprem riski. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3), 118-138.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.