A Study on Welfare Levels of Healthcare Care Workers in Turkey

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 1135 - 1157, 30.10.2023

Pelin Yılık , Abdulkadir Yüksel

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1345670

Öz

The health sector is one of the service sector areas that does not lose its importance and constantly gains value due to its focus on "people". In this regard, research on the working lives of healthcare professionals, who are the main actors of the healthcare industry, maintains its importance in the literature. This research was conducted to make predictions about the employee welfare of healthcare workers in Turkey. The research is quantitative research in survey design. The "Employee Well-Being Scale", consisting of 4 dimensions and 25 items adapted to Turkish by Yüksel and Yılık (2022), was used as a data collection tool in the study. The sample of the research is 3539 healthcare professionals working in the healthcare sector in Turkey. Statistical techniques were used in the analysis of the data obtained from the research. According to research findings, The dimension in which the welfare level of healthcare workers is lowest is the workplace well-being dimension. Then, in order of lowestness; It has been determined that subjective well-being, social well-being and psychological well-being are followed by dimensions. In addition, it was concluded that there were significant differences between the welfare levels and demographic characteristics of healthcare workers regarding the Employee Well-Being Scale and its dimensions.

Anahtar Kelimeler

Health Sector, Health Care Worker, Employee Well-Being

Türkiye’de Sağlık Çalışanlarının Refah Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma

Öz

Sağlık sektörü “insanı” konu alması sebebiyle önemini yitirmeyen ve sürekli değer kazanan hizmet sektörü alanlarındandır. Bu bakımdan sağlık sektörünün başat aktörleri olan sağlık çalışanlarının, çalışma hayatlarına yönelik yapılan araştırmalar da alan yazında önemini korumaktadır. Bu araştırma Türkiye’de sağlık çalışanlarının çalışan refahlarına yönelik kestirimler yapmak amacıyla ele alınmıştır. Araştırma tarama deseninde nicel bir araştırmadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Yüksel ve Yılık (2022) tarafından Türkçe’ye uyarlanan 4 boyut ve 25 maddeden oluşan “Çalışan Refahı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Türkiye’de sağlık sektöründe çalışan 3539 sağlık çalışanıdır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde istatistiksel tekniklerden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre; sağlık çalışanlarının refah düzeyinin en düşük olduğu boyut, işyeri refahı boyutudur. Sonrasında düşüklük sırasına göre; öznel refah, sosyal refah ve psikolojik refah boyutlarının takip ettiği saptanmıştır. Ayrıca sağlık çalışanlarının Çalışan Refahı Ölçeği ve boyutlarına yönelik refah düzeyleri ile demografik özellikleri arasında anlamlı farklılıkların bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Sektörü, Sağlık Çalışanı, Çalışan Refahı

Kaynakça

• Ağırkaya, K., & Erdem, R. (2023). Psikolojik Sağlamlık: Sağlık Çalışanları Açısından Bir Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(2), 656-678.
• Akbolat, M., & Oğuz, I. Ş. I. K. (2008). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri: Bir kamu hastanesi örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(2), 229-254.
• Altaş, S. S. (2021). Sağlık çalışanlarının örgütsel özdeşleşme, örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve örgütsel destek algıları arasındaki ilişkiler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 875-891.
• Annagür, B. (2010). Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet: risk faktörleri, etkileri, değerlendirilmesi ve önlenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(2), 161-173.
• Artan, C., Artan, M. O., & Baykan, Z. (2015). Sağlık personelinin sağlık riskleri ve hastane enfeksiyonları ile ilgili bilgi düzeyleri ve uygulamaları. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 6-11.
• Aslan, Ş. (2008). Duygusal zekâ ve tükenmişlik arasındaki ilişkilerin araştırılması: sağlık çalışanları örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (30), 77-97.
• Aygün, H., & Metin, S. (2022). Sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin pandemi ile ilişkisi. Anatolian Journal of Emergency Medicine, 5(1), 7-12.
• Başol, E. (2011). Hasta ile sağlık çalışanları (Doktor-Hemşire) arasındaki iletişim sorunları ve çözüm önerileri. International Anatolia Acedemic Online Journal, 4(1), 76- 99.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Creswel, J. W. (2013) Araştırma deseni: nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çeviri Ed. S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çakinberk, A., & Demirel, E. T. (2010). Örgütsel bağlılığın belirleyicisi olarak liderlik: Sağlık çalışanları örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 103-119.
• Çamkerten, S., Tatar, A., & Saltukoğlu, G. (2020). Sağlık çalışanlarının stres düzeylerinin incelenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(4), 257-265.
• Çevik, O., & Özbalcı, A. A. (2020). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri ile demografik özellikleri arasındaki ilişki-Samsun ili örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1773-1787.
• Enli Tuncay, F., Koyuncu, E., & Özel, Ş. (2020). Pandemilerde sağlık çalışanlarının psikososyal sağlığını etkileyen koruyucu ve risk faktörlerine ilişkin bir derleme. Ankara Medical Journal, 20(2), 488-504.
• Er, T., Ayoğlu, F., & Açıkgöz, B. (2021). Sağlık çalışanına yönelik şiddet: Risk faktörleri, etkileri, değerlendirilmesi ve önlenmesi. Turkish Journal of Public Health, 19(1), 69-78.
• Erkuş, A. (2005). Bilimsel araştırma sarmalı. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Erşan, E. E., Yıldırım, G., Doğan, O., & Doğan, S. (2013). Sağlık çalışanlarının iş doyumu ve algılanan iş stresi ile aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(2), 115-121.
• Işık, M., Kırlı, U., & Özdemir, P. G. (2021). Covid-19 Pandemisinde Sağlık Çalışanlarının Ruh Sağlığı. Turk Psikiyatri Dergisi, 32(4). 225-234.
• İsghaber. (2023). Sağlık personeli sayısı son 20 yılda 292 bin 919 arttı. Erişim adresi: https://www.isghaber.com.tr/haber/12811828/saglik-personeli-sayisi-son-20-yilda-292-bin-919-artti#:~:text=1%20M%C4%B0LYON%20358%20B%C4%B0N%20558%20SA%C4%9ELIK%20PERSONEL%C4%B0%20G%C3%96REV%20YAPIYOR,-Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%2C%20vatanda%C5%9Flar%C4%B1n&text=T%C3%BCrkiye%20genelindeki%20devlet%20hastaneleri%2C%20%C3%BCniversite,bin%20558%20personel%20g%C3%B6rev%20yap%C4%B1yor.
• Karabay, M. E. (2015). Sağlık personelinin iş stresi, iş-aile çatışması ve iş-aile-hayat tatminlerine yönelik algılarının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 13(26), 113-134.
• Karcıoğlu, F., & Türker, E. (2010). Psİkolojİk sözleşme ile örgütsel bağlılık ilişkisi: sağlık çalişanları üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 121-140.
• Kaya, M., Üner, S., Karanfil, E., Uluyol, R., Yüksel, F., & Yüksel, M. (2007). Birinci basamak sağlık çalışanlarının tükenmişlik durumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5), 357-363.
• Orhaner, E., & Mutlu, S. (2018). Sağlık Personelinin İş Tatmininin Motivasyon Üzerine Etkisi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(1), 74-93.
• Özden, S., & Gölbaşı, Z. (2018). Sağlık çalışanlarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 95-100.
• Özer, M., & Bakır, B. (2003). Sağlık Personelinin Motivasyonuyla İlgili Etmenlerin Belirlenmesi. Gülhane Medıcal Journal, 45(2), 117-122.
• Özkan, G. & Gürbüz, B, İ. (2019). Bina ortamlarının çalışan refahı ve performansı üzerine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 616-632.
• Öztürk, H., Babacan, E., & Anahar, E. Ö. (2012). Hastanede çalışan sağlık personelinin iş güvenliği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(4), 252-268.
• Pradhan, R. K., & Hati, L. (2019). The measurement of employee well-being: development and validation of a scale. Global Business Review, 1-23.
• Resmî Gazete (2014, 22 Mayıs). Sağlık meslek mensupları ile sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensuplarının iş ve görev tanımlarına dair yönetmelik (Sayı no: 29007).
• Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik (2014, 22 Mayıs). Resmî Gazete (Sayı: 29007). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14.htm
• Sirgy, M. J. (2012). The psychology of quality of life (Vol. 50, pp. 269-274). New York, NY; London, UK; Dordrecht, Netherlands; Heidelberg, Germany: Springer
• Sirgy, M. J., Efraty, D., Siegel, P., & Lee, D. J. (2001). A new measure of quality of work life (qwl) based on need satisfaction and spill over theories. Social Indicators Research, 55(3), 241-302.
• Tengilimoğlu, D., Zekioğlu, A., & Topçu, H. G. (2019). Sağlık çalışanlarının sağlıklı çalışma ortamına ilişkin algılarının incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 455-463.
• Tutar, H. (2007). Erzurum’da Devlet ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin İşlem Adaleti, İş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 97-120.
• Uyanık, Y., & Gücenmez, T. (2021). Sağlık Politikalarını Covid-19 Pandemisi Üzerinden Anlamak İçin Kilit Bir Kavram: Biyo-Politika. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 17-36.
• Van Laar, D., Edwards, J. A., & Easton, S. (2007). The work-related quality of life scale for healthcare workers. Journal of Advanced Nursing, 60(3), 325-333.
• Wendt, C., & Kohl, J. (2010). Translating monetary inputs into health care provision: a comparative analysis of the impact of different modes of public policy. Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice, 12(1-2), 11-31.
• Yüksel, A., & Yılık, P. (2022). Çalışan Refahı Ölçeği: Türk Kültürüne Uyarlama Çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 1959-1975.