Sessiz İstifa ve Sessiz İşten Çıkarma Ölçekleri Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 129 - 150, 24.03.2025

Aysun Danayiyen

Öz

Araştırma, sessiz istifa ve sessiz işten çıkarma ölçeklerinin Türkçeye uyarlanması, geçerlilik ve güvenirlilik çalışmalarının sağlık sektöründen katılımcılarla yapılmasını amaçlamaktadır. En az üç yıl deneyime sahip 432 sağlık çalışanın verisi üzerinden analizler gerçekleştirilmiştir. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, yapı geçerliliği için faktör analizi, ayırt edici geçerlilik, uyuşum geçerliliği, ölçek bağıntılı geçerlilik için korelasyon analizi yöntemleri kullanılmııştır. IBM Spss 24 ve IBM Spss Amos 24 programları ile istatistiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Sessiz istifa ölçeğinin toplam açıklayıcılığı %64,26 olup, Cronbach alfa ise 0,739’dur. Ölçek motivasyon eksikliği, insiyatif eksikliği ve işten kopma olarak adlandırılan üç alt boyutttan oluşmaktadır. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları verinin modele iyi uyum sağladığını göstermiştir. Sessiz işten çıkarma ölçeği tek boyutlu olup açıklayıcılığı % 55,8 ve Cronbach alfa değeri ise 0,860’dır. Ayırt edici geçerlilik ve uyuşum geçerliliği sınanan ölçeklerin, kültürlerarası karşılaştırmalara da olanak verecek şekilde iş dünyasıda yaşanan eğilimleri daha hassas bir şekilde değerlendirmemize ve çözüm odaklı stratejiler geliştirmemize olanak tanıyacağı değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sessiz istifa ölçeği, sessiz işten çıkarma ölçeği, ölçek uyarlama, sağlık çalışanları

Kaynakça

• Adanaqué-Bravo, I. Escobar-Segovia, K. Gómez-Salgado, J. García-Iglesias, J. J. Fagundo-Rivera, J. ve Ruiz-Frutos, C. (2023). Relationship between psychological distress, burnout and work engagement in workers during the COVID-19 pandemic: a systematic review. International Journal of Public Health, 67, 1605605.
• Alkhamees, A. A. Aljohani, M. S. Kalani, S. Ali, A. M. Almatham, F. Alwabili, A. ... ve Rutledge, T. (2023). Physician’s burnout during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(5), 4598.
• Alnıaçık, E. Pamuk, M. ve Alnıaçık, Ü. (2020). Kurumsal imajın bağlılık, iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkileri: sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma. Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 6(4).
• Anand, A. Doll, J. ve Ray, P. (2024). Drowning in silence: a scale development and validation of quiet quitting and quiet firing. International Journal of Organizational Analysis, 32(4), 721-743.
• Avcı, N. (2023). Örgütsel sinizm, örgütsel sessizlik, işte sözde var olma ve sessiz istifa arasındaki ilişkiler: istanbul maltepe belediyesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(39), 968-989.
• Bal, M. E. Atıcı, E. ve Danayiyen, A. (2022). Fizyoterapistlerin kişi örgüt uyumu ve tükenmişliklerinin işten ayrılma niyetine etkisi: Ankara ili kamu hastaneleri örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4), 1320-1331.
• Boy, Y. ve Sürmeli, M. (2023). Quiet quitting: A significant risk for global healthcare. Journal of Global Health, 13. doi:10.7189/jogh.13.03014
• Cook, D.A. ve Beckman, T.J. (2006). Current concepts in validity and reliability for psychometric instruments: Theory and application. Am J Med.119(2):166‒e7.
• Çapık, C. Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: Güncellenmiş rehber. Florence Nightingale Journal of Nursing, 26(3), 199-210.
• Çimen, A.İ. ve Yılmaz, T. (2023). Sessiz istifa ne kadar sessiz. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 5(1), 27-33.
• Duran, C. (Ed.). (2024). Sessiz İstifa. Eğitim Yayınevi. Erişim adresi: https://books.google.com.tr/books? Erişim tarihi: 23.04.2024
• Formica, S. ve Sfodera, F. (2022). The Great Resignation and Quiet Quitting paradigm shifts: An overview of current situation and future research directions. Journal of Hospitality Marketing & Management, 31(8), 899-907.
• Forrester, N. (2023). Fed up and burnt out:‘quiet quitting’hits academia. Nature, 615(7953), 751-753.
• Galanis, P., Katsiroumpa, A., Vraka, I., Siskou, O., Konstantakopoulou, O., Moisoglou, I., ... ve Kaitelidou, D. (2023). The quiet quitting scale: Development and initial validation. AIMS Public Health, 10(4), 828. Gallup. (2023). State of the Global Workplace. [https://www.gallup.com/workplace/349484/state-of-the-global-workplace.aspx]
• Garson, G. D. (2016). Partial Least Squares: Regression & Structural Equation Models. Politeness and Audience Response in Chinese-English Subtitling, Statistical Publishing Associate.
• Gözlü K.(2023). Tükenmişlik bağlamında yeni bir kavram olarak sessiz istifa ve sağlık sektöründeki etkileri. MEYAD Academy Journal. 4(2):213-41.
• Güler, M. (2023). Çalışma kültüründe yeni bir kavram: sessiz istifa. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(1), 247-261.
• Gürsakal N. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları.
• Henseler, J., Ringle, C. M. & Sarstedt, M. (2015). A new Criterion for Assessing Discriminant Validity in Variance-Based Structural Equation Modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115-135.
• Karaşin, Y. ve Öztırak, M. (2023). Sessiz istifa tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 1443-1460.
• Klotz, C.A. ve Bolino, C.M. (2022). When quiet quitting is worse than the real thing. Harvard Business Review. Erişim adresi: https://hbr.org/2022/09/when-quiet-quitting-is-worse-than-the-real-thing
• Mielke, J. De Geest, S. Beckmann, S. Leppla, L. Luta, X. Guerbaai, R.A. et al. (2019 ). The German version of the high‒performance work systems questionnaire (HPWS‒G) in the context of patient safety: A validation study in a Swiss university hospital. BMC Health Serv Res. Jun 6;19(1):1–10.
• Moon, Y.K. O'Brien, K.E. ve Mann, K.J. (2023). The role of extraversion in the great resignation: A burnout-quitting process during the pandemic. Personality and Individual Differences, 205, 112074.
• Navarra, K. (2022). ‘Quiet Firing’ Is Not the Antidote to ‘Quiet Quitting’, SHRM, Erişim Adresi: https://www.shrm.org/resourcesandtools/hr-topics/employeerelations/pages/quiet-firing-is-not-the-antidote-to-quiet-quitting.aspx Erişim Tarihi: 23.04.2024.
• Nilsson, J. Gardulf, A. ve Lepp, M. (2016). Process of translation and adaptation of the Nurse Professional Competence (NPC) Scale. Journal of Nursing Education and Practice, 6(1), 100– 103.
• Örücü, E. ve Hasırcı, I. (2023). Örgütlerde hiyerarşi kültürü ve lider-üye etkileşiminin sessiz istifa davranışı üzerindeki etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 275-291.
• Roodt, G. (2004). “Turnover Intentions’’ (Unpublished manuscript). Johannesburg, South Africa: University of Johannesburg Savaş, B.Ç. ve Turan, M. (2023). Sessiz istifa ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Online Journal of Recreation and Sports, 12(3), 442-453.
• Saygılı, Z. ve Avcı, N. (2023). Çalışanların görev odaklı ve insan odaklı liderlik tarzı algılarının adanmışlıktan sessiz istifaya değin farklılaşması üzerine bir inceleme. Anlambilim MTÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(1), 212-227.
• Scheyett, A. (2023). Quiet quitting. Social Work, 68(1), 5-7.
• Serenko, A. (2024). The human capital management perspective on quiet quitting: recommendations for employees, managers, and national policymakers. Journal of Knowledge Management, 28(1), 27-43.
• Tetik, S. (2010). Mobbing kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1), 81-89.
• Westphal, A. Kalinowski, E. Hoferichter, C.J. and Vock, M. (2022). K− 12 teachers' stress and burnout during the COVID-19 pandemic: A systematic review. Frontiers in Psychology, 13, 920326.
• Yücedağlar, A. Gılıç, F. Uzun, N. B. ve İnandı, Y. (2024). Öğretmenlerde sessiz istifa ölçeği: bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (69), 227-251.
• Zait, A.P. ve Bertea, S.P.E. (2011). Methods for testing discriminant validity. Manag & Marketing Journal. 9(2):217‒224.
• Zenger, J. ve Folkman, J. (2022), “Quiet quitting is about bad bosses, not bad employees”, Harvard Business Review, available at: www.hbr.org/2022/08/quiet-quitting-is-about-bad-bosses-not-bad-employees Erişim. 23.04.2024
• Zuzelo, P.R. (2023). Discouraging quiet quitting: Potential strategies for nurses. Holistic Nursing Practice, 37(3), 174-175.