Türkiye’de Yapılan Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme: Aksaray Örneği

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 3, 840 - 860, 30.09.2025

Vahit Bölükbaş

Öz

Bu çalışmada Aksaray Belediyesi tarafından 2019-2023 yılları arasında kent genelinde gerçekleştirilen kentsel dönüşüm faaliyetleri incelenmektedir. Çalışmanın verilerine nitel araştırma yöntemlerinden literatür ve kaynak taraması ile belge inceleme yöntemi kullanılarak ulaşılmıştır. Kent genelinde hizmet binaları ve ticari faaliyet alanları yapımı, tarihi ve mimari yapıların korunması ve restorasyonu, kültürel etkinlik, çevresel koruma amaçlı ve metruk binalara yönelik kentsel dönüşüm uygulamaları yapılmıştır. Bu uygulamalar kent kimliğinin korunması, çevre hassasiyeti, kent güvenliği, kentin geleceği ve kültürel mirası sahiplenme başlıklarında gerçekleştirilmektedir. Son yıllarda kent genelinde kentsel dönüşüm başlıklı hizmet ve faaliyetlerin arttığı görülmekte olup özellikle kent merkezinde ve kentin muhtelif yerlerinde yürütülen faaliyetlerin bu ana temalar çerçevesinde yapıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aksaray , Aksaray belediyesi , kentsel dönüşüm , yerel yönetim

Etik Beyan

Çalışmada etik ilkelerine uyduğumu ve çalışma için etik kurulu kararına gerek olmadığını beyan ederim.

Destekleyen Kurum

YOK

An Evaluation on Urban Regeneration Practices in Turkey: The Case of Aksaray

Öz

In this study, urban regeneration activities carried out by Aksaray Municipality between 2019-2023 are examined throughout the city. The data of the study were obtained by using literature and source scanning and document review method from qualitative research methods. Urban transformation practices were carried out throughout the city for the construction of service buildings and commercial activity areas, protection and restoration of historical and architectural buildings, cultural activities, environmental protection and abandoned buildings. These practices are carried out under the titles of protecting the urban identity, environmental sensitivity, urban security, the future of the city and the ownership of cultural heritage. In recent years, there has been an increase in the number of urban transformation services and activities throughout the city and it is seen that the activities carried out in the city centre and various parts of the city are carried out within the framework of these main themes.

Anahtar Kelimeler

Aksaray , Aksaray municipality , urban regeneration , local government

Etik Beyan

I declare that I have complied with ethical rules in this study.

Destekleyen Kurum

NO

Kaynakça

• Bailey, M. J. (1959). Note on the economics of residential zoning and urban renewal. Land Economics, 35(3), 288-292.
• Cundy, F. C. (1979). “Scenario for a housing ımprovement program in disaster-prone areas”, Disasters, III, 3: 253–257.
• Çakır, E. (2023). 21. yüzyılda kentsel dönüşüm ve yeni eğilimler. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 7(18), 118-144. https://doi.org/10.54707/meric.1283846
• Çubuk, M. (1998). “Türkiye ve kültür mirası zenginliğini koruma için savunma”, Çağdaş Kentsel Kültür Mirası Kentsel Koruma-Yenileme-Kentsel İyileştirme. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Yayını. 1–8.
• Doğanay, S. ve Eskin, B. (2018). Aksaray ili kentsel dönüşüm uygulamaları, Aksaray Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 10 Sayı 4, (45-54).
• Donnison, D. (1993). The challenge of urban regeneration for community development. Community Development Journal, 28, 293-298.
• Erden, D. (2006). İstanbul’da soylulaştırma eski kentin yeni sakinleri, kentsel yenileşme projelerinin gentrification hedefleri ve etkileri içinde, T. İslam ve D. Bahar (Ed.), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s: 75-83.
• Gaffney, M. (1989). “How to revive a dying city”, ORER Letter, III, 3: 1-6.
• Genç, F. N. (2008). Türkiye’de kentsel dönüşüm: mevzuat ve uygulamaların genel görünümü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 115-130.
• Görmez, K. (2004). Bir metropol kent: Ankara. Ankara: Odak Yayınevi.
• Keskinok, Ç. (2001). “17 Ağustos depremi, kentleşme ve planlama sorunları üzerine düşünceler”, Planlama, 4: 33–39
• Kırali H. U. ve Ülger N. E., (2022). Kentsel dönüşümün sosyal ve teknik gerekçeleri, Gaziosmanpaşa İlçesi Sarıgöl-Yenidoğan kentsel dönüşüm örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 21(41), Bahar, 19-29.
• Kıray, M. (1982). “Modern şehirlerin gelişmesi ve Türkiye’ye has bazı eğilimler”, Toplumbilim Yazıları, Gazi Üniversitesi İİBF Yayın No: 7, 265-273.
• Kleinhans, R. (2004). Social ımplications of housing diversification in urban renewal. Journal of Housing and the Built Environment, 19(4), 367- 390.
• Öner, Ş. (2007). Kentsel yenileme kapsamında kentsel dönüşüm projelerinin İstanbul Küçükçekmece kentsel dönüşüm projesi örneğinde irdelenmesi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Özden, P. P. (2000). “Kentsel yenileme uygulamalarında yerel yönetimlerin rolü üzerine düşünceler ve İstanbul örneği”, İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Nazif Kuyucuklu’ya Armağan. 23–24: 255–269.
• Özden, P. P. (2007.) “Belediyelerin sosyal programları ve kentsel yenileme”, yerel yönetimler üzerine güncel yazılar: 197–225, (ed. M. Kösecik, H. Özgür), Nobel Yayın, Ankara.
• Polat, S. ve Dostoğlu, N. (2007). Kentsel dönüşüm kavramı üzerine: Bursa’da Kükürtlü ve Mudanya örnekleri. Uludağ Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Dergisi, 12(1), 61-76.
• Ribeiro, L. C. (2017). Metamorphoses of the urban order of the Brazilian metropolis. Urban regenerations in Rio de Janeiro (s. 1-24). Rio de Janeiro: Springer.
• Şişman, A. ve Kibaroğlu, D. (2009, Mayıs 11-15). Dünyada ve Türkiye'de kentsel dönüşüm uygulamaları. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı Ankara.
• Tekeli, İ. (1991). Kent planlaması konuşmaları. Ankara: TMMOB Yayını.
• Thomas, A., (2003). A Glosorry of regenation and local economic devolopment, Local Economic Stratepy Center, Manchester.
• Turok, I. (2004). Urban regeneration: what can be done and what should be avoided?. Uluslararası Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul, 63-82.
• Yahyagil, M. Y. (2011). Kentlerin kültürün gelişmesindeki etkileri. Istanbul Journal of Sociological Studies(25), 105-120.
• Yaman F.T. ve Şahinbaş U. (2017). Türkiye’de kentsel dönüşüm, ABMYO Dergisi Sayı 47, 53-77.
• Yaman, M., (2011). Kentsel dönüşüm uygulamaları Ankara Büyükşehir Belediyesi: Dikmen Vadisi 3. Etap örneği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Aksaray Belediyesi Faaliyet Raporu (2019). https://www.aksaray.bel.tr/PdfSayfa.aspx?id=166 (06.07.2024)
• Aksaray Belediyesi Faaliyet Raporu (2020). https://www.aksaray.bel.tr/PdfSayfa.aspx?id=167 (06.07.2024)
• Aksaray Belediyesi Faaliyet Raporu (2021). https://www.aksaray.bel.tr/PdfSayfa.aspx?id=168 (07.07.2024)
• Aksaray Belediyesi Faaliyet Raporu (2022). https://www.aksaray.bel.tr/PdfSayfa.aspx?id=146 (09.07.2024)
• Aksaray Belediyesi Faaliyet Raporu (2023). https://www.aksaray.bel.tr/PdfSayfa.aspx?id=292 (11.07.2024) http://www.aksaray.gov.tr/aksaray tanitim#:~:text=Cumhuriyet%20d%C3%B6nemine%20kadar%20Konya'ya,Nenessa%20(Nenossos)%20oldu%C4%9Fu%20san%C4%B1lmaktad%C4%B1r. (19.06.2024)
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684 (19.06.2024)
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kent-Kir-Nufus-Istatistikleri-2022-49755#:~:text=%C3%9Clkemiz%20toplam%20y%C3%BCz%C3%B6l%C3%A7%C3%BCm%C3%BCn%C3%BCn%20sadece%20%251,konusu%20yerle%C5%9Fim%20yerlerinde%20ikamet%20etmektedir. (19.06.2024)
• https://kentseldonusum.ibb.istanbul/(24.06.2024).
• https://www.ankara.bel.tr/israf-sayfasi/kentsel-donusum(24.06.2024).
• https://kentseldonusum.izmir.bel.tr/(24.06.2024).