Menderes Bölgesinde MÖ 2. Binyıl Kenti: Çine-Tepecik

Yıl 2012, Sayı: 11, 55 - 80, 01.06.2012

Sevinç Günel

Öz

Batı Anadolu’da son yıllarda gerçekleşen arkeolojik kazı ve araştırmalar, bölgenin tarihöncesi ve tarihi dönemlerinin daha detaylı ve yeni bir bakış açısıyla ele alınmasına olanak sağlamıştır. Bu araştırmalar, Batı Anadolu’nun bugüne değin Troya ile sınırlı kalan kültürel yapısının çok daha zengin bir birikime sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Batı Anadolu’da yerel bir kültürel oluşumun yanı sıra bölgelerarası ilişkilerin de varlığına işaret eden veriler, İzmir ve daha güneye uzanan bölgede ve aynı zamanda İç Batı Anadolu’da olmak üzere geniş bir coğrafyada takip edilebilmektedir. Batıda Ege deniziyle, doğuda ise, Anadolu’nun iç bölgeleriyle bağlantıları sağlayan derin vadiler, Tunç Çağları ve tarihöncesi dönemlere ait yerleşim birimlerinin yayılım alanında ve yerleşim biçimlerinde önemli bir rol oynamıştır

Anahtar Kelimeler

Menderes Bölgesi, Çine Ovası, Geç Tunç Çağı, Savunma Sistemi, Yerleşme

A town of the second millennium BC in the Meander Region: Çine-Tepecik

Öz

The deep valleys in western Anatolia, providing a link between the Aegean Sea and the high plateau of Central Anatolia, played an important role in the spreading area and form of settling of the settlements of the Bronze Ages and Prehistoric Periods. The deepest valleys in western Anatolia, the Great Meander and the natural tracks spreading towards its South are amongst the important factors causing interregional communication in terms of cultural and commercial meaning. One of these natural ways is the prolongation of the plain of Çine to the South. 36 km in the South of the province of Aydın, Tepecik in the South of the plain of Çine sheds light on the early periods of this geography which is generally known for its antique cities. The cultural level II of Tepecik enlightens the cultural history of the 2nd millennium B.C. of the Meander region which is based on restricted knowledge.

Anahtar Kelimeler

Meander Region, Çine Plain, Late Bronze Age, Fortification System, Settlement

Kaynakça

• Akdeniz, E. 2006a “A New Excavations in Western Anatolia: Kadıkalesi (Ancient Anaia)”, Olba XIII, 2006: 1-21.
• 2006b “II. Muršili’nin Arzawa Seferi ve Tarihi Coğrafya Açısından Bazı Öneriler”, Arkeoloji Dergisi, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayını, VII, 2006: 17-40.
• Aykurt, A. 2010 “Late Bronze Age Pottery from Çeşme Bağlararası”, Olba XVIII: 1-63.
• Blegen, C. W. – C. Boulter – J. L. Caskey – M. Rawson 1958 Troy IV. Settlements VIIa, VIIb and VIII, Princeton: University Press.
• Burns, B. E. 2010 “Trade”, The Bronze Age Aegean (ca. 3000-1000 BC), E. H. Cline (ed.), Oxford: 291-304. Oxford: University Press.
• Büyükkolancı, M. 2007 “Apaša, das alte Ephesos und Ayasoluk”, J. Cobet – V. von Graeve – W.-D. Niemeier – K. Zimmermann (eds.), Frühes Ionien eine Bestandsaufnahme, Panionion-Symposion Güzelçamlı 26 September-1. Oktober 1999, 21-26. Mainz am Rhein.
• 2008 “Selçuk Ayasuluk Tepesi (Eski Efes) “Appasas” mı?”, A. ErkanalÖktü – S. Günel – U. Deniz (eds.), Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz Geç Tunç Çağı Kültürleri Üzerine Yeni Araştırmalar, Ankara: 41-55.
• Crouwel, J. H. 2006 “Late Mycenaean Pictorial Pottery a Brief Review”, E. Rystedt – B. Wells (eds.), Pictorial pursuits. Figurative painting on Mycenaean and Geometric pottery, Stockholm: 15-22.
• 2007 “Pictorial Pottery of LH III C Middle and its Antecedents”, S. DegerJalkotzy – M. Zavadil (eds.), LH III C Chronology and Synchronisms II LH III C Middle, Wien: 73-88.
• Çınardalı Karaaslan, N. 2008 “Recent Investigations at Panaztepe Harbour Town”,A. Erkanal-Öktü – S. Günel – U. Deniz (eds.), Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz Geç Tunç Çağı Kültürleri Üzerine Yeni Araştırmalar, Ankara: 57-68.
• Erkanal, H. 2008 “Geç Tunç Çağı’nda Liman Tepe”, A. Erkanal-Öktü – S. Günel – U. Deniz (eds.), Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz Geç Tunç Çağı Kültürleri Üzerine Yeni Araştırmalar, Ankara: 91-100.
• Erkanal, H. – E. Karaturgut 2004 “2002 Yılı Çeşme-Bağlararası Kazıları”, 25. Kazı Sonuçları Toplantısı, 26-31 Mayıs 2003, Ankara: 153-164.
• Erkanal, H. – L. Keskin 2009 “Relations between the Urla peninsula and the Minoan world”, C. F. Macdonald – E. Hallager – W.-D. Niemeier (eds.), The Minoans in the central, eastern and northern Aegean – new evidence, Athens: 97-107.
• Erkanal, H. – V. Şahoğlu – R. Tuncel – O. Kouka – L. Keskin – İ. Tuğcu 2009 “Liman Tepe 2007 Yılı Kazıları”, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı, 26-30 Mayıs 2008, Ankara: 299-322.
• Erkanal-Öktü, A. 2000 “Überblick über die Siegelfunde von Bakla Tepe, Liman Tepe und Panaztepe”, I. Pini (ed.), Corpus der Minoischen und Mykenischen Siegel. Minoisch-mykenische Glyptik. Stil, Ikonographie, Funktion, 6: 67-77.
• 2008 “The Late Bronze Age Cemeteries of Panaztepe”, A. Erkanal-Öktü, S. Günel, U. Deniz (eds.), Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz Geç Tunç Çağı Kültürleri Üzerine Yeni Araştırmalar, Ankara: 69-90.
• Forrer, E. 1926 Forschungen,1, 1. Heft, Berlin.
• Garstang, J. 1943 “Hittite Military Roads in Asia Minor. A Study in Imperial Strategy with a Map”, AJA 47, 1943: 35-62.
• Garstang, J. – O. R. Gurney 1959 The geography of the Hittite Empire, London.
• Greaves, A. M. 2010 “Western Anatolia”, E. H. Cline (ed.), The Bronze Age Aegean (ca. 3000-1000 BC), Oxford: 877-889.
• Günel, S. 1999a Panaztepe II. M.Ö. 2. Bine Tarihlendirilen Panaztepe Seramiğinin Batı Anadolu ve Ege Arkeolojisindeki Yeri ve Önemi / Die Keramik von Panaztepe und ihre Bedeutung für Westkleinasien und die Ägäis im 2. Jahrtausend. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• 1999b “Vorbericht über die mittel- und spätbronzezeitliche Keramik vom Liman Tepe”, IstMitt 49: 41-82.
• 2006 “Çine-Tepecik Höyüğü 2004 Yılı Kazıları”, 27. Kazı Sonuçları Toplantısı. I, 30 Mayıs-3 Haziran 2005 Antalya, Ankara: 19-28.
• 2008a “Çine – Tepecik Höyük 2006 Yılı Kazıları”, 29. Kazı Sonuçları Toplantısı 1, 28 Mayıs-01 Haziran, 2007, Kocaeli, Ankara, 2008, 73-90.
• 2008b “Çine-Tepecik Kazıları ve Bölge Arkeolojisine Katkıları”, A. ErkanalÖktü – S. Günel – U. Deniz (eds.), Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz Geç Tunç Çağı Kültürleri Üzerine Yeni Araştırmalar, Ankara: 129-139.
• 2009 “Çine-Tepecik 2007 Yılı Kazıları”, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı 1, 26-30 Mayıs 2008, Ankara, 2009, 227-240.
• 2010 “Mycenaean cultural impact on the Çine (Marsyas) plain, southwest Anatolia: the evidence from Çine-Tepecik”, AnatStud. 60: 25-49.
• 2011a “Çine-Tepecik Kazıları Işığında Bölgenin Tarihöncesi Kültürleri Üzerine Bir İnceleme”, A. Öztan – Ş. Dönmez (eds.), Karadeniz’den Fırat’a Bilgi Üretimi. Önder Bilgi’ye Armağan Yazılar, İstanbul, 217-232.
• 2011b “Çine-Tepecik 2009 Yılı Kazıları”, 32. Kazı Sonuçları Toplantısı 1, 24-28 Mayıs 2010 İstanbul, Ankara: 69-80.
• 2011c “Çine-Tepecik Geç Tunç Çağı Yerleşmesi”, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü. Haberler 32: 1-8.
• “Çine-Tepecik: New Contributions on Late Bronze Age Cultures in Western Anatolia”, NOSTOI (baskıda).
• Günel, S. – S. Herbordt 2010 “Ein hethitischer Siegelabdruck aus Çine-Tepecik”, AA 2010/ 1: 1-11.
• Güterbock, H. G. 1967 “Das dritte Monument am Karabel”, IstMitt 17: 63-71.
• Hawkins, J. D. – D. F. Easton 1996 “A Hieroglyphic Seal from Troia”, StTroica 6: 111-118.
• Hawkins, J. D. 1998 “Tarkasnawa King of Mira. ‘Tarkondemos’, Boğazköy sealings and Karabel”, AnSt 48: 1-31.
• Heinhold-Krahmer, S. 1977 Arzawa. Untersuchungen zu seiner Geschichte nach den hethitischen Quellen (Texte der Hethiter 8), Heidelberg.
• Işık, F. – M. Atıcı – R. Tekoğlu 2011 “Die Nachhethitische Königsstele von Karakuyu beim Karabel-Pass”, Asia Minor Studien, 66: 1-33.
• Jablonka, P. 2010 “Troy”, E. H. Cline (ed.), The Bronze Age Aegean (ca. 3000-1000 BC), Oxford: 849-861.
• Jung, R. 2010 “End of the Bronze Age”, E. H. Cline (ed.), The Bronze Age Aegean (ca. 3000-1000 BC), Oxford: 171-184.
• Kleiner, G. 1969/70 “Stand der Erforschung von Alt-Milet”, IstMitt 19/20: 113-123.
• Kohlmeyer, K. 1983 “Felsbilder der hethitischen Groβreichszeit”, ActaPraehistA 15: 7-154.
• Mallwitz, A. 1959/60 “Zur mykenischen Befestigung von Milet”, IstMitt 9/10: 67-76.
• Meriç, R. 2003 “Excavations at Bademgediği Tepe (Puranda) 1999-2002: A Preliminary Report”, IstMitt 53: 79-98.
• 2007a “Ein Vorbericht über eine spätbronzezeitliche befestigte Höhensiedlung bei Metropolis in Ionien: die Arzawa – Stadt Puranda?”, J. Cobet – V. von Graeve – W.-D. Niemeier – K. Zimmermann (eds.), Frühes Ionien eine Bestandsaufnahme,Panionion-Symposion Güzelçamlı 26 September-1.Oktober 1999, Mainz am Rhein: 27-36.
• 2007b “2005 Yılı Metropolis Kazıları”, 28. Kazı Sonuçları Toplantısı II, 29 Mayıs-2 Haziran 2006, Çanakkale, Ankara: 243-252.
• Meriç, R. – P. A. Mountjoy 2001 “Three Mycenaean vases from Ionia”, IstMitt 51: 137-141.
• 2002 “Mycenaean Pottery from Bademgediği Tepe (Puranda) in Ionia: A preliminary report”, IstMitt 52: 79-98.
• Momigliano, N. 2009 “Minoans at Iasos”, C. F. Macdonald, E. Hallager and W.-D. Niemeier (eds.), The Minoans in the central, eastern and northern Aegean – new evidence, Athens: 121-140.
• Mountjoy, P. A. 1999a “Troia VII Reconsidered”, Studia Troica 9: 295-346.
• 1999b Regional Mycenean Decorated Pottery, Rahden.
• 2006 “Mycenaean Pictorial Pottery from Anatolia in the Transitional LH IIIB2-LH IIIC Early and the LH IIIC Phases”, E. Rystedt - B. Wells (eds.), Pictorial pursuits. Figurative painting on Mycenaean and Geometric pottery, Stockholm: 107-121.
• Naumann, R. 1975 Eski Anadolu Mimarlığı, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Niemeier, B. – W.-D. Niemeier 1997 “Milet 1994-1995. Projekt ‘Minoisch-Mykenisches bis Protogeometrisches Milet: Zielsetzung und Grabungen auf dem Stadionhügel und am Athenatempel”, AA, 1997:189-248.
• Niemeier, W.-D. 1998 “The Mycenaeans in Western Anatolia and the Problem of the Origins of the Sea Peoples”, S. Gitin – A. Mazar – E. Stern (eds.), Mediterranean Peoples in Transition, Jerusalem: 17-65.
• 2007 “Milet von den Anfängen menschlicher Besiedlung bis zur Ionischen Wanderung”, J. Cobet – V. von Graeve – W.-D. Niemeier – K. Zimmermann (eds.), Frühes Ionien eine Bestandsaufnahme, Panionion-Symposion Güzelçamlı 26 September-1.Oktober 1999, Mainz am Rhein: 3-20.
• Peschlow-Bindokat, A. – S. Herbordt 2001 “Eine hethitische Grossprinzeninschrift aus dem Latmos. Vorläufiger Bericht”, AA 2001/3: 363-78.
• Rahmstorf, L. 2003 “Clay Spools from Tiryns and other contemporary sites. An indication of foreign influence in LH IIIC?”, N. Kyparissi-Apostolika – M. Papakonstantinou (eds.), 2nd International Interdisciplinary
• Colloquium. The Periphery of the Mycenaean World, 26-30 September, Lamia 1999: 397-415.
• 2005 “Ethnicity and changes in weaving technology in Cyprus and the eastern Mediterranean in the 12th century BC”, V. Karageorghis – H. Matthäus – S. Rogge (eds.), Cyprus: Religion and Society from the Late Bronze Age to the end of the Archaic Period. Proceedings of an International Symposium on Cypriote Archaeology, Erlangen, 23-24 July 2004: 143-169.
• 2008 Tiryns XVI: Kleinfunde aus Tiryns. Terrakotta, Stein, Bein und Glas/ Fayence, vornehmlich der Spätbronzezeit, Mainz am Rhein.
• Rutter, J. B. 2010 “Mycenaean Pottery”, E. H. Cline (ed.), The Bronze Age Aegean (ca. 3000-1000 BC), Oxford: 415-429.
• Shelton, K. 2010 “Mainland Greece”, E. H. Cline (ed.), The Bronze Age Aegean (ca. 3000-1000 BC), Oxford: 139-148.
• Strobel, K. 2008 “Neues zur Geographie und Geschichte des Alten Anatolien. Eine Einführung mit Beiträgen zur Hethitischen Geographie des westlichen Anatolien”, K. Strobel (ed.), New Perspectives on the Historical Geography and Topography of Anatolia in the II and I Millenium B.C., Eothen 16: 9-61.
• Şahoğlu, V. 2007 “Çeşme-Bağlararası: A New Excavation in Western Anatolia”, F. Felten – W. Gauss – R. Smetana (eds.), Middle Helladic Pottery and Synchronisms, Proceedings of the International Workshop held at Salzburg, Wien: 309-322.
• Ünal, A. 2003 Hititler Devrinde Anadolu, İstanbul.
• Voigtländer, W. 1975 “Die mykenische Stadtmauer in Milet und einzelne Wehranlagen der späten Bronzezeit”, IstMitt. 25: 17-34.
• 1985 “Zur Topographie Milets ein neues Modell zur antiken Stadt”, AA 1985/1: 77-91.