İç Kuzeybatı Anadolu İlk Tunç Çağı Gözlü Süs İğneleri Toggle Pin

Yıl 2012, Sayı: 11, 179 - 204, 01.06.2012

Erkan Fidan

Öz

Başlı olan ve başın hemen altında bir göz içeren metal iğneler uluslararası arkeoloji literatüründe, İngilizce’deki karşılığı olan Toggle Pin olarak isimlendirilmektedir. Bu ad ilk kez İngiliz F. Petrie tarafından Filistin’de bulunan bu tip metal iğneler için kullanılmıştır Petrie 1906: 12 . Giysilerde süsleme amaçlı kullanıldıkları düşünülen bu iğnelerin, MÖ 3. binyılda Mari’de bulunan panolardaki betimlemelerde iki parçalı kıyafetleri tutturduğu anlaşılmaktadır Charvat 1976: Pl. 1: 1 . Böylece, bu süs iğnelerinin dekoratif amaçla yapılmalarından ziyade, bunların asıl işlevinin giysileri birbirine tutturmak olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca mezarlarda bulunan bu tip iğnelerin iskeletin göğüs kısmı üzerinde ele geçirilmesi, kefeni tutturmak için de kullanılabileceğini düşündürmektedir

Anahtar Kelimeler

Gözlü Süs İğnesi, Metal, İç Kuzeybatı Anadolu, İlk Tunç Çağı, Büyük Kervan Yolu

Kaynakça

• Alkım, U. B. – H. Alkım 1966 “Gedikli (Karahüyük) Kazısı Birinci Ön-Rapor”. Belleten 30: 1-26. / “Excavations at Gedikli (Karahüyük), First Preliminary Report”, Belleten 30: 27-57.
• Ay-Efe, D. Ş. M. 2001 “The Small Finds”, The Salvage Excavations at Orman Fidanlığı. A Chalcolithic Site in lnland Northwestern Anatolia: 127-158, TASK Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Bachmann, H. G. – K. L. Weiner 1987 “Zinnvorkommen im Sakaryatal?”, Demircihüyük II Naturwissenschaftliche Untersuchungen: 37-42.
• Begemann, F. – E. Pernicka – S. Schmitt-Strecker 1994 “Metal Finds from Ilıpınar and the Advent of Arsenical Copper”, Anatolica XX: 203-219.
• Bordaz, L. A. 1978 The Metal Artifacts from the Bronze Age Excavations at KarataşSemayük, Turkey and Their Significance in Anatolia, the Near East and the Aegean, Michigan.
• Branigan, K. 1974 Aegean Metalwork of The Early and Middle Bronze Age, Oxford.
• Charvat, P. 1976 “The Toggle Pins and their Diffusion Throughout the Old World During the Early Bronze Age”, Pamâtky Archeologické 2: 341-358, Prag.
• Collon, D. – M. Otte – A. Zaqzouq 1975 “Sondages au Flanc du Tell de Qul’at el-Mudiq 1970, 1972, 1973”, Fouilles d’Apamée de Syrie. Miscellanea. Fasc 11, Brüssel.
• Çokbanker, E. 1974 “Beyşehir Kuşluca Köyü Buluntuları”, TAD XXI-2: 31-39.
• Delougaz, P. – S. Lloyd 1942 Pre-Sargonid Temples in the Diyala Region, Chicago.
• Dunand, M. 1937 Fouilles de Byblos I: 1926-193, Atlas, Bibliothéque et Historique, Vol. XXIV, Paris.
• 1958 Fouilles de Byblos. Tome II. 1933-1938. Texte. Etudes et Documents d’Archéologie, Tome III, Paris.
• Duru, R. 1978 Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Gedikli-Karahöyük Kazısı Mimarlık Kalıntıları, Mezarlar ve Küçük Buluntular, Yayınlanmamış Profesörlük Takdim Tezi, İstanbul.
• Efe, T. 1987 “New Concepts on Tarsus-Troy Relations at the Beginnings of the EB 3 Period”, XXXIV. Uluslararası Assiriyoloji Kongresi, Istanbul: 297-304.
• 2002 “The Interaction Between Cultural/Political Entities and Metal Working in Western Anatolia During the Chalcolithic and Early Bronze Ages”, Anatolian Metal II, Bochum: 49-66.
• 2007 “The Theories of the ‘Great Caravan Route’ between Cilicia and Troy: the Early Bronze Age III Period in Inland Western Anatolia’’, Anatolian Studies 57: 47-64.
• Efe, T. – D. Ş. M. Ay-Efe 2001 “Küllüoba: İç Kuzeybatı Anadolu’da bir İTÇ Kenti: 1996-2000 Yılları Arasında Yapılan Kazı Çalışmalarının Genel Bir Değerlendirmesi”, TÜBA-AR 4: 43-78.
• Efe, T. – E. Fidan 2006 “Pre-Middle Bronze Age Metal Objects from Inland Western Anatolia: A Typological and Chronological Evaluation”, Anatolia Antiqua XIV: 15-43.
• Egeli, H. G. 1989 M.Ö. 3-2. Binyıllarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Maden İğneler, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Emre, K. 1996 “The Early Bronze Age at Maşat Höyük”, Essays on Ancient Anatolia and Syria in the Second and Third Millennium B.C., Wiesbaden: 1-29.
• Esin, U. 1969 Kuantatif Spektral Analiz Yardımıyla Anadolu’da Başlangıcından Assur Kolonileri Çağına Kadar Bakır ve Tunç Madenciliği, İstanbul.
• Fidan, E. 2006 “Waffen aus Metall von ihren Anfängen bis zum Ende der Frühen Bronzezeit aus dem inneren Westanatolien”, CollAn V: 91-106.
• Fugmann, E. 1958 Hama, Fouilles et Recherches 1931-1938 II/1, L’Architecture des Périodes Pre-Hellénistiques, Kopenhagen.
• Goldmann, H. 1956 Excavations at Gözlükule-Tarsus II: From the Neolithic through the Bronze Age, Princeton.
• Gürkan, G. – J. Seeher 1991 “Die Frühbronzezeitliche Nekropole von Küçükhöyük bei Bozüyük”, Istanbuler Mitteilungen 41: 39-90.
• Heinrich, E. 1969 “Bericht über die von der Deutschen Orient-Gesellschaft mit Mitteln der Stiftung Volkswagenwerk im Euphrattal bei Aleppo begonnenen archäologischen Untersuchungen, erstattet von Mitgliedern der Expedition”, MDOG 101: 27-67.
• 1973 “Vierter vorläufiger Bericht über von der Deutschen Orient Gesellschaft mit Mitteln der Stiftung Volkswagenwerk in Habuba Kabira und in Mumbaqat unternommenen archäologischen Untersuchungen, erstattet von Mitgliedern der Mission”, MDOG 105: 5-68.
• Kampschulte, I. – W. Orthmann 1984 “Ausgrabungen bei Tawi 1975 und 1978”, Gräber des 3. Jahrtausends in syrischen Euphrattal 1, Bonn.
• Kaptan, E. 1983 “Türkiye Madencilik Tarihi İçinde Kalayın Önemi ve Kökeni”, Maden Tetkik Arama Dergisi 95-96: 164-172.
• 1984 “Türkiye Madencilik Tarihine ait Kütahya-Gümüşköy ve Yöresini Kapsayan Buluntular”, Maden Tetkik Arama Dergisi 97-98: 140-147.
• 1990 “Türkiye Madencilik Tarihine Ait Buluntular”, Maden Tetkik Arama Dergisi 111: 175-186.
• 1995 “Tin and Ancient Tin Mining in Turkey”, Anatolica XXI: 197-203.
• 2000 “Eski Anadolu Madenciliğine ait Buluntular”, Cumhuriyetin 75. Yıldönümü Yerbilimleri ve Madencilik Kongresi (II): 763-769.
• Keskin, L. 2009 İzmir Bölgesi Maden İşçiliği: Başlangıcından M.Ö. II. Bınyıl Sonuna kadar Madeni Eser Üretimi ve Ticareti, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Klein, H. 1992 Untersuchung zur Typologie bronzezeitlicher Nadeln in Mesopotamien und Syrien (Schriften zur vorderasiatischen Archäologie 4), Saarbrücken.
• Kökten, K. 1953 “1952 yılında yaptığım Tarih Öncesi Araştırmaları Hakkında”, DTCFD 11/ 2-4: 177-209.
• Mackay, E. 1929 “A Sumerian Palace and the –A- Cemetery at Kish, Mesepotamia. Part II”, Field Museum of Natural History Antropology, Memoirs. Vol. I. Nr. 2, Chicago.
• Mallowan, M. E. L. 1936 “The Excavations at Tell Chagar Bazar”, Iraq 3: 1-86.
• Martin, R. 1985 Abu Salabikh Excavations, Volume 2, Graves 1 to 99, Hertford.
• Mellink, M. J. 1967 “Excavations at Karataş-Semayük and Elmalı”, American Journal of Archaeology 71: 247-258.
• 1970 “Excavations at Karataş-Semayük and Elmalı, Lycia, 1969”, American Journal of Archaeology 74: 245-253.
• Mesnil du Buisson, C. 1935 Le Site Archeologique de Mishrifé-Qatna, Paris.
• Monchambert, J. 1985 “Mashnaqa 1985. Rapport Preliminaire sur la 1re Campagne de Fouilles”, Syria LXIII: 219-250.
• Moorey, P. R. S. 1971 Catalogue of the Ancient Persian Bronzes in the Ashmolean Museum, Oxford.
• Moortgat, A. 1960 Tell Chuera in Nordost-Syrien: Vorlaufiger Bericht über die Grabung 1958, Wissenschaftliche Abhandlungen der Arbeitsgemeinschaft für Forschung des Landes Nordrhein-Westfalen 14, Köln-Opladen.
• Mount-Williams, L. 1980 Terqa. Object Typology of the Third Season: The Third and Second Millennia, Malibu.
• Müller-Karpe, M. 1994 Anatolisches Metallhandwerk, Neumünster.
• Obladen-Kauder, J. 1996 “Kleinfunde aus Metall”, Demircihüyük IV: 313-314.
• Orthmann, W. 1966 “Kleinere Untersuchungen in Anatolien”, Achiv für Orientforschung, XXI: 174-177.
• 1981 Halawa 1977-1979 (Saarbrücker Beitrage zur Altertumskunde 37), Bonn.
• Orthmann, W. – E. Rova 1991 “Gräberfelder im Syrischen Euphrattal, II. Ausgrabungen in Wreide”, Schriften zur vorderasiatischen Archäologie 2, Saarbrücken: 71-179.
• Özdoğan, M. 2002 “The Bronze Age in Thrace in Relation to the Emergence of Complex Societies in Anatolia and in the Aegean”, Anatolian Metal II: 67-76.
• Özgüç, T. 1955 “Kültepe Hafriyatı 1954 Ib Katı Eserleri”, Belleten 19/79: 55-63.
• Özsait, M. 1995 “1993 Yılı Harmanören Mezarlık Kazıs”, XVI. Kazı Sonuçları Toplantısı II: 153-174.
• Pernicka, E. 2000 “Zusammensetzung der Früh- und Mittelbronzezeitlichen Metallfunde aus der Nekropopole von Demircihöyük-Sarıket”, J. Seeher (ed.), Die Bronzezeitliche Nekropole von Demircihüyük-Sarıket: 232-237.
• 2001 “Metalle machen Epoche-Bronze, Eisen und Silber”, Troia, Traum und Wirklichkeit: 369-372.