Karaz-/Kura-Aras-/Khirbet KerakKültür Olgusu ve Tarihöncesi Bölgelerarası İlişkiler

Yıl 2020, Sayı: 19, 169 - 182, 06.12.2020

Gönül Yalçın

Öz

Günümüz bakış açısıyla, Karaz / Kura Aras / Khirbet Kerak Kültürü’nün kökeni ile Transkafkasya, Doğu Anadolu, Kuzeybatı İran, Suriye-Mezopotamya ve Levant Bölgesi’ne yayılması Geç Kalkolitik ve İlk Tunç çağlarında yaşanan bölgelerarası devinimlerden kaynaklanan kültürel etkileşimle açıklanabilir. Söz konusu çağlarda, Karaz Kültürü Orta Anadolu kültürleri ile de etkileşim içindeydi. Sosyo-ekonomik nedenlerle sürdürülen olası göçebe yaşam biçimi ve bunun sonuçlarından olan ticaret, bu kültürel etkileşimlerde önemli bir rol oynamış olmalıdır. Bu uzun soluklu kültürü yukarıda sıraladığımız bölgeler arasında, yüzyıllar boyunca şekillenen sosyal, ekonomik ve dinsel-inançsal ilişkilerden yola çıkarak şaşırtıcı bir olgu olarak tanımlamak uygundur. Doğal ürünler ve hammadde ticareti kültürün yayılmasının ana nedeni olmalıdır. Önemli hammadeler arasında metal yer alır.

Anahtar Kelimeler

Karaz / Kura-Aras, Khirbet Kerak Kültürü, Kültürlerarası Devinimler, Geç Kalkolitik, İlk Tunç Çağı, Sosyo-Ekonomik etkileşim, hammadeler

Kaynakça

• Abay, E. 1997 “Die Keramik der Frühbronzezeit in Anatolien mit syrischen Affinitäten”, M. Dierich –
• R. Dittmann, O. Lorentz (eds), Altertumskunde des Vorderen Orients. Archäologische Studien zur Kultur und Geschichte des Alten Orients, Bd. 8, Münster.
• Alizadeh, K. – S. Sameib – K. Mohammadkhanic – R. Heidarid – R. H. Tykote 2018 “Craft Production at Köhne Shahar, a Kura-Araxes Settlement in Iranian Azerbaijan”, Journal of Anthropological Archaeology 51: 127-143.
• Balossi, F. 2015 “Hearth and Home. Interpreting Fire Installations at Arslantepe, Eastern Turkey, from the Fourth to the Beginning of the Second Millennium BCE”, Paleorient 41/1: 127-151.
• Breniquet, C. 2014 “The Archaeology of Wool in Early Mesopotamia: Sources, Methods Perspectives”,
• C. Breniquet, C. Michel, (eds.), Wool Economy in the Ancient near East and the Aegean: From the Beginnings of Sheep Husbandry to Institutional Textile Industry, Oxford c Philadelphia: 52-78.
• Burney, C. A. – D. M. Lang 1971 The Peoples of the Hills. Ancient Ararat and Caucasus, London.
• Çalışkan Akgül, H. 2012 “Looking to the West: the Late Chalcolithic Red-Black Ware of the Upper Euphrates Region”, Origini XXXIV: 97-109.