Siirt İli Florasına Genel Bir Bakış

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 99 - 125, 31.12.2021

Süleyman Mesut Pınar , Mehmet Fidan , Hüseyin Eroğlu

https://doi.org/10.31594/commagene.954158

Öz

Bu çalışmada mevcut literatürlerin taranması ve 2 yıllık (2018-2019) arazi çalışmaları sonucunda Siirt il sınırları içerisinde yayılış gösteren bitki taksonları araştırılmıştır. Literatür araştırmalarında Siirt ili sınırları içerisinde 786 taksonun varlığı belirlenmiştir. Arazi çalışmaları sonucunda bu taksonlardan 447 tanesi toplanmış ve kayıt altına alınmıştır. Ayrıca bu çalışma ile Siirt ilinde 89 taksonun yeni yayılışı tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Siirt il sınırları içerisinde toplam 875 taksonun yayılışı belirlenmiştir ve bu 875 taksondan 71 tanesi (%8.11) endemiktir. Endemik veya endemik olmayıp tehlike altında olduğu değerlendirilen toplam 95 taksonun 6’sı “CR” Kritik; 10’u “EN” Tehlikede; 33’ü “VU” Hassas; 18’si “NT” Tehdide açık, 23’si “LC” Düşük riskli ve 5'i “DD” yetersiz veri kategorilerinde değerlendirilmektedir. Tespit edilen taksonlardan 329’u İran-Turan elementi, 90’ı Akdeniz elementi, 35’i Avrupa-Sibirya elementi, 4’ü Karadeniz elementi iken 417’si ise fitocoğrafik bölgesi bilinmeyen veya çok bölgeli türler kategorisinde yer almaktadır. Çalışma sonucunda en fazla takson içeren ilk beş familya sırasıyla Poaceae (115 takson), Fabaceae (109 takson), Asteraceae (95 takson), Apiaceae (56 takson) ve Lamiaceae (53 takson)’dir.

Anahtar Kelimeler

Biyoçeşitlilik, Endemik, Bitki, Takson

Teşekkür

Siirt İli’nin karasal ve iç su ekosistemleri biyolojik çeşitlilik envanter ve izlemesi projesi kapsamında arazi çalışmaları için destek sağlayan Tarım ve Orman Bakanlığı’na, arazi çalışmalarında yardımcı olan Siirt İli Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü ve çalışanlarına teşekkür ederiz.

An Overview of the Flora of Siirt Province

Öz

In this study, the plant taxa that spread within the provincial borders of Siirt were determined by scanning the existing literature and as a results of the 2-year (2018-2019) field study. In the literature review, the existence of 786 taxa within the borders of Siirt province was determined. As a result of the field studies, 447 of these taxa were collected and recorded. In addition, with this study, it was determined that 89 new taxa are distributed in Siirt province. According to the results, it was determined that a total of 875 taxa are distributed within the provincial borders of Siirt and 71 of these 875 taxa are endemic (endemism rate 8.11%). Out of 95 taxa that are not endemic or endemic and are considered endangered are evaluated in categories as follows: 6 taxa "CR" Critical, 10 taxa are "EN" Endangered, 33 taxa are "VU" Vulnerable, 18 taxa are in "NT" Near Threatened, 23 taxa are in "LC" Least Concern, and 5 taxa are in "DD" Data Deficient. Of the detected taxa, 329 are Iran-Turan elements, 90 are Mediterranean elements, 35 are European-Siberian elements, and 4 are Euxine elements while 417 belong to a phytogeographical region or multi-regions. As a result of the study, the first five families with the most taxa are, respectively, Poaceae (115 taxa), Fabaceae (109 taxa), Asteraceae (95 taxa), Apiaceae (56 taxa), and Lamiaceae (53 taxa).

Anahtar Kelimeler

Biodiversity, Endemic, Plant, Taxon

Kaynakça

• Anonim, (1997). Siirt İli Arazi Varlığı. Ankara, T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, 86 pp.
• Aslan, S., Vural, M., Şahin, B., Ergin, E., & Kaya, Ö.F. (2010). A new record for Turkey: Michauxianuda A.DC. (Campanulaceae). Turkish Journal of Botany, 34(1), 51-56. https://doi.org/10.3906/bot-0907-101
• Bakış, Y., Babac, M.T., & Uslu, E. (2011). Update sand improvements of Turkish Plants Data Service (TÜBİVES). Retrieved from http://www.tubives.com
• Behçet, L., Kaval, İ., & Rüstemoğlu, M. (2012). Three new records for Turkey: Allium giganteum (Liliaceae), Grammosciadium scabridum, and Ferulago angulata subsp. carduchorum (Apiaceae). Turkish Journal of Botany, 36(6), 637-643.
• Celep, F., Karabacak, O., Malek Mohammadi, M., Fidan, M., & Doğan, M. (2016). First record of Psylliostachys spicata (Plumbaginaceae), confirmation of Salvia pratensis (Lamiaceae) fromTurkey, and taxonomic status of Salvia ertekinii. Turkish Journal of Botany, 40(2), 226-230. https://doi.org/10.3906/bot-1503-48
• Christenhusz, M.J., & Byng, J.W. (2016). The number of known plants species in the world and its annual increase. Phytotaxa, 261(3), 201-217. https://doi.org/10.11646/phytotaxa.261.3.1
• Davis, P.H. (ed.) (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 1-9. Edinburgh, Edinburgh University Press.
• Davis, P.H., Mill, R.R., & Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol.10. Edinburgh, Edinburgh University Press, 590 pp.
• Doğan, M., & Akaydın, G. (2007). Synopsis of Turkish Acantholimon Boiss. (Plumbaginaceae). Botanical Journal of the Linnean Society, 154(3), 397-419. https://doi.org/10.1111/j.1095-8339.2007.00663.x
• Dönmez, A.A. (2006). Teucrium chasmophyticum Rech. f. (Lamiaceae): A New Record for the Flora of Turkey. Turkish Journal of Botany, 30(4), 317-320.
• Dönmez, A.A. (2009). Saponaria suffruticosa (Caryophyllaceae): An enigmatic species from South-west Asia on border of Turkey and Iraq. Hacettepe Journal of Biology and Chemistry, 37(3), 181-187.
• Fırat, M. (2015). Satureja avromanica Maroofi (Lamiaceae): An addition to flora of Turkey with contributions to its taxonomy. Issues in Biological Sciences and Pharmaceutical Research, 3(12), 123-128.
• Fırat, M. (2019). Gundelia siirtica (Asteraceae), a new lactiferous species from Siirt (south-eastern Anatolia). Phytotaxa, 394(4), 276-284. https://doi.org/10.11646/phytotaxa.394.4.5
• Fırat, M., Koyuncu, M., & Ekşi, G. (2018). Allium pervariensis, sect. Allium (Amaryllidaceae), a new species from Siirt Turkey. Plant Biosystems-An International Journal Dealing with all Aspects of Plant Biology, 152(3), 305-310. https://doi.org/10.1080/11263504.2016.1271051
• Fidan, M., Pınar, S.M., Eroğlu, H., & Yılmaz, M. (2019). Siirt İli Nadir ve Endemik Bitkileri.5 th International Conference on Engineering & Natural Sciences, Aralık 20-22, 2019, Van, Türkiye.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., & Babaç, M.T. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul, Türkiye, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, 1290 pp.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., & Başer, K.H.C. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 11. Edinburgh, Edinburgh Univ. Press, 680 pp.
• Kahraman, A., Celep, F., & Doğan, M. (2009). Morphology, Anatomy and Palynology of Salvia indica L. (Labiatae). World Applied Sciences Journal, 6(2), 289-296.
• Kahraman, A., Doğan, M., & Celep, F. (2011). Salvia siirtica sp. nov. (Lamiaceae) from Turkey. Nordic Journal of Botany, 29, 397-401. https://doi.org/10.1111/j.1756-1051.2011.00916.x
• Karabacak, O., Fidan, M., & Erez, M.E. (2012). Siirt İlinde Yayılışı Bulunan Bazı Geofitik Bitkiler. 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, Eylül 3-7, 2012, İzmir, Türkiye.
• Karabacak, O., Yıldırım, H. & Martin, E. (2014). Bellevalia pseudolongipes sp. nov. (Asparagaceae): a new species from South eastern Anatolia, Turkey. Phytotaxa, 188(4), 209-217. https://doi.org/10.11646/phytotaxa.188.4.3
• Karabacak, O., Yıldırım, H. & Martin, E. (2015). Bellevalia koyuncui sp. nova (Asparagaceae): a new species from South Eastern Anatolia, Turkey. Phytotaxa, 203(1), 081-084. https://doi.org/10.11646/phytotaxa.203.1.9
• Kaya, Ö.F., & Ertekin, A.S. (2009). A new record for the flora of Turkey: Silene monerantha (Caryophyllaceae). Flora Mediterranea, 19, 11-14.
• Özçelik, H., & Korkmaztürk, M. (2012). New floristic records of Ranunculaceae family. Süleyman Demirel University Journal of Science, 7(2),100-111.
• Özgökçe, F., & Ünal, M. (2007). A New Record for Turkey: Malcolmia exacoides (DC.) Spreng. (Brassicaceae). Turkish Journal of Botany, 31(4), 345-347.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., & Gürdal, M.B. (2011). Check-list of additional taxa to the Supplement Flora of Turkey V. Turkish Journal of Botany, 35(5), 589-624.
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., & İmamoğlu, A. (2014). Siirt İli Bazı Arazi ve Toprak Özelliklerinin Coğrafi Bilgi Sistem Analizleriyle Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Agricultural Research, 1(2), 128-137.
• Pınar, S.M., Fidan, M., Eroğlu, H., & Demir İnal, T. (2019). Siirt İli Petaloid Monokotiledon Florası. 5 th International Conference on Engineering & Natural Sciences, Aralık 20-22, 2019, Van, Türkiye.
• Sırrı, M., Özaslan, C., & Fidan, M. (2020). Siirt’te Doğal Yayılış Gösteren Parazit Yabancı Otlar ve Konukçuları. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 4(4), 808-822. https://doi.org/10.46291/ISPECJASvol4iss4pp806-820
• Şahin, B., Aslan, S., Karabacak, O., & Martin, E. (2016).Bellevalia vuralii (Asparagaceae): a new species from SE Turkey. Turkish Journal of Botany, 40, 394-401. https://doi.org/10.3906/bot-1505-6
• Tugay, O., & Öztürk, F. (2003). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Florasına Katkılar. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22, 7-17.
• Ünalan, A. (2017). Türkiye için endemik olan Bellevalia pseudolongipes Karabacak & Yıldırım ve Bellevalia siirtensis Fırat (Asparagaceae) türleri üzerinde taksonomik bir araştırma (503013). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Yangın, S. (2001). Botan Çayı (Uluçay) Vadisi (Siirt)’nin Florası (106525). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Yapıcı, İ.Ü. (2006). Kurtalan (Siirt) ilçesi güneyinde floristik araştırmalar (252739). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Yapıcı, İ.Ü., Hoşgören, H. & Saya, Ö. (2009). Kurtalan (Siirt) İlçesinin Etnobotanik Özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 191-196.
• Yıldırım, Ş., & Ertekin, A.S. (2008) Two new species, Papaver yildirimlii Ertekin (Papaveraceae) and Salvia ertekinii Yıldırımlı (Lamiaceae) from Siirt, Turkey. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 15, 1-8.