Kolektif Hafızanın Yeniden İnşasında Tarihi Yapımların Önemi: Mehmetçik Kutlu Zafer Dizisi Örneği

Yıl 2023, Sayı: 25, 9 - 14, 30.03.2023

Taşkın Erdoğan

https://doi.org/10.5152/communicata.2022.22822

Öz

Medya toplumsal hafızanın yeniden inşasında son derece önemli bir araçtır. Özellikle televizyon yapımı dizilerin son dönemde artması bu inşanın etkili olmasında ehemmiyet taşımaktadır. Unutma ve hatırlatma sacayaklarıyla tarihi hafızayı istediği biçimde kurguladığı düşünülen medya zamanın ruhuna uygun yapımlarla toplumsal belleği sürekli biçimde inşa edebilmektedir. Türk dizilerinin geçmişi günümüzde yeniden ele alış biçimleri ideolojik bir anlayışın tezahürü olmakla birlikte bu ideolojinin toplum tarafından benimsenmesi gerçekliğin kurgusal yönünün ne derece etkili olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada Türk kolektif hafızasını yeniden canlandırmaya çalışan Mehmetçik Kutlu Zafer Dizisi betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Betimsel olarak yapılan analizde dizide öncelikli olarak geçmişten günümüze unutma hatırlama söylemleri ile ilgili içerikler ile ilgili bir sınıflandırma yapılmış ve içeriklerin bu noktada işlendiği gözlemlenmiştir. Diğer yandan İslam, inanç ve Türklük üçgeni bir kolektif hafıza bileşeni olarak yapılan vurgularda öne çıkmaktadır. Birliğin, vatanın ve hürriyetin önemi ise dizideki içeriklerden elde edilen bir diğer kolektif hafıza inşası unsurdur. Son olarak devlet hafızası ile yapılan toplumsal uyarılar ile ortaya konulan
içerikler verilen mesajları güçlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kollektif hafıza, tarihi yapımlar, Mehmetçik Kutlu Zafer Dizisi

Kaynakça

• Akgül, M., & Görücü, F. B. (2020). Kolektif hafızanın oluşmasında medyanın rolü: 28 Şubat haberleri üzerine bir inceleme. Electronic Turkish Studies, 15(2).
• Avşar, Z. (2005). Kamu hizmeti̇ yayıncılığı, uluslararası yaklaşımlar ve Türkiye radyo ve televizyon kurumu. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli e-Dergisi, 1, 93–124. https://dergipark.org.tr/en/pub/euifydhed/issue/33168/37003
• Başaran İnce, G. (2010). Medya ve toplumsal hafıza. Kültür ve İletişim, 13(1), 9–30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kulturveiletisim/issue/64568 /985235
• Başlar, G. (2018). “Kullanıcı üretimi” kolektif hafıza: Adalet yürüyüşü örneği. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 28, 143–175. [CrossRef]
• Bölükbaş, K. (2020). Kamu yayıncılığı bağlamında TRT radyolarına bakış: TRT Radyo 1 ve TRT FM örneği. TRT Akademi, 5(9), 52–85
• Doyuran, L. (2018). Tarih içerikli belgesel filmlerde kolektif belleğin inşası (II. Abdülhamid belgeselleri örneği). Ulakbilge: Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 29–58.
• Duman, K. (2018). Deregülasyon sonrası kamu hizmeti yayıncılığı: RAİ ve TRT üzerine karşılaştırmalı çalışma. Ulakbilge, 6(20), 59–84). http://www.ulakbilge.com/Hasanov, B. (2016). İbn Haldun’da asabiyet kavramı – Maurıce Halbwachs’ın “kolektif hafıza” kavramı ile bir karşılaştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1437-1446. [CrossRef]
• Işık, G. (2017). Vatanım sensin dizisi̇ ve hafızalarda canlanan bayrak olayı. Erciyes İletişim Dergisi, 5(2), 182–194. [CrossRef]
• Kanat, C. (2017). Tarihin medya ile imtihanı. Tarih medya ve kurgu. Yeditepe Yayınları,
• Kandel, E. (2016). Belleğin peşinde: Yeni bir zihin biliminin doğuşu. (M. Doğan, Çev.) . Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Kansteiner, W. (2002). Finding meaning in memory: A methodological critique of collective memory studies. History and Theory, 41(2), 179–197. [CrossRef]
• Kırmızı, A. (2012). Sinema tarih ilişkisi ve Fetih 1453. www.academia.edu.tr.
• Olgun, S., & Babaoğlu, R. (2020). Dönemin kaynaklarına göre Kutü’l-Amare zaferi (toplu bir değerlendirme). Tarih Araştırmaları Dergisi, 39(67), 477–502.
• Özçelik, M. (2015). Kut’ül Amare zaferinin Türk basınına yansımaları. Electronic Turkish Studies, 10(9), 367-388. [CrossRef]
• Sancar, M. (2014). Geçmişle hesaplaşma: Unutma kültüründen hatırlama kültürüne. İletişim Yayınları.
• Schudson, M. (2007). Kolektif bellekte çarpıtma dinamikleri [Cogito ] (B. Kovulmaz, Çev.) Yapı Kredi Yayınları.
• T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı (2016). Kûtü’l-Amâre Zaferi’nin 100. Yılı Münasebetiyle 1. Dünya Savaşı’nda Irak Cephesi Uluslararası Sempozyumu. https://www.atam.gov.tr.
• TRT. (2022). Mehmetçik Kutlu Zafer . https://www.trtizle.com/diziler/mehmetcik-kutlu-zafer.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Zengin, F. & Kapır, B. (2020). Kamu yayıncılığında ötekileştirme kültürü: Trt1 ve 16 Nisan referandumu örnekliği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8 (2), 1145-1178. [CrossRef