Mustafa Kemal Atatürk’ün Liderlik ve İletişim Becerileri

Yıl 2024, Sayı: 28, 39 - 49, 17.09.2024

Öznur Nalçınkaya

https://doi.org/10.32952/communicata.1531832

Öz

Liderlik, ortak bir hedefe ulaşmak için bireyleri veya grupları yönlendirme, ilham verme ve etkileme yeteneği ve kapasitesini ifade eder. Ancak liderlik, otorite konumundaki ve doğal olarak liderlik rolünü üstlenen bireylerin sergilediği çok çeşitli nitelikleri, davranışları ve iletişim becerilerini de kapsayan çok yönlü bir kavramdır. İletişim becerileri, bilgi, düşünce, fikir ve duyguları sözlü, sözsüz, yazılı veya görsel unsurlarla etkili ve verimli bir şekilde başkalarına aktarabilme yeteneğidir. Bu iki bileşenin birleşimi hem kişisel hem de sosyal etkileşimlerde başarıyı beraberinde getirir. Osmanlı İmparatorluğu'nun kalıntılarından modern, demokratik ve laik bir ulus devlet kuran Mustafa Kemal Atatürk'ün başarısının ardındaki faktörlerden biri de onun hem liderlik hem de etkili iletişim vasıflarına sahip olmasıdır. Atatürk, bu nitelikleriyle hem milletine hem de dünyaya her daim örnek teşkil etmiştir. Onun bu yetenekleri, modern Türkiye'nin şekillenmesinde, millet vizyonunu ortaya koymasında, cesur reformları hayata geçirmesinde, mücadelelerin ardından devlet kurmasında, milli birlik ve beraberlik duygusunu aşılamasında etkili olmuştur. Türk halkı onu ulusal bir kahraman haline getirmiş ve dünyanın saygı duyduğu bir insan haline getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, Mustafa Kemal Atatürk'ün entelektüel, politik, karizmatik, dönüştürücü, demokratik ve otokratik liderlik türleri arasındaki ilişkisi ile onun iletişim becerilerini incelemektir. Yukarıda belirtilen özellikleri tespit etmek üzere öncelikle Atatürk’ün hayatı ve yapmış olduğu birtakım devrimlere yer verilmiştir. Ardından onun liderlik özelliklerini tespit etmek üzere liderlik kuramları bağlamında icraatları ele alınmıştır. Daha sonra iletişim becerini anlamak için birtakım davranışları temel iletişim becerileri kapsamında incelenmiştir. Çalışmada betimleyici araştırma yöntemi kullanılmıştır. İnceleme sonucunda Atatürk’ün temel liderlik vasıfları ile birlikte etkili iletişim becerilerinin tümüne haiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Atatürk, Kitle İletişimi, İletişim Araştırmaları, İletişim ve Toplum, Siyasal İletişim, Örgüt ve Grup İletişimi

Mustafa Kemal Atatürk’s Leadership and Communication Skills

Öz

Leadership refers to the ability and capacity to direct, inspire and influence individuals or groups to achieve a common goal. However, leadership is a multifaceted concept that covers a wide range of qualities, behaviors and communication skills exhibited by individuals who are in a position of authority and naturally assume the leadership role. Communication skills are the ability to effectively and efficiently convey information, thoughts, ideas and feelings to others through verbal, non-verbal, written or visual elements. The combination of these components brings success in both personal and social interactions. One of the factors behind the success of Mustafa Kemal Atatürk, who built a modern, democratic and secular nation-state from the ruins of the Ottoman Empire, is that he had both leadership and effective communication qualities. Atatürk has always been an example to both his nation and the world with these qualities. These talents of his were instrumental in shaping modern Turkey, in putting forward the vision of the nation, in implementing bold reforms, in building a state after struggles and in instilling a sense of national unity and solidarity. Turkish people has made him a national hero while being respected by the world. The aim of this study is to examine the relationship between Mustafa Kemal Atatürk's intellectual, political, charismatic, transformative, democratic and autocratic leadership types and his communication skills. In order to determine the above-mentioned characteristics, firstly, Atatürk's life and some of the revolutions he made were included. Then, in order to determine his leadership characteristics, his actions in the context of leadership theories were discussed. Afterwards, some of their behaviours were examined within the scope of basic communication skills in order to understand their communication skills. In the study, the descriptive research method, which is a method that aims to reveal the relationships between events by evaluating existing or past information in line with standards, was used. As a result of the examination, it was concluded that Atatürk had all of the basic leadership qualities and effective communication skills.

Anahtar Kelimeler

Mass Communication, Communication Research, Communication and Society Political Communication, Organization and Group Communication and Communication Skills

Kaynakça

• Akseki, C. (2013). Atatürk Devrimlerinde Yöntem II: Söylem ve Toplum. Belgi Dergisi, 5, 507-536.
• Aktaş, Z. (2015). Örgütsel Gelişmenin Sağlanmasında Dönüşümsel Liderlik Özellikleriyle Mustafa Kemal Atatürk. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(39), 222-236.
• Alkın, M. C. (2006). Liderlik Özellik Ve Davranışlarının Belirlenmesi Ve Konuyla İlgili Olarak Yapılan Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alp, İ. (2008). Atatürk as a Statesman and His Foresight. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1-25.
• APA. (2023, 09 09). APA. https://www.apa.org/topics/personality#:
• Arı, K. (2006). Atatürk’ün Yazarlığı ve Gazeteciliği. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5(13), 3-23.
• Aslan, T. (2008). Siyasi, Sosyal ve Kültürel Açıdan Atatürk’ün Liderliği Üzerine Bir Deneme. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 241-261.
• Aşkun, İ. C. (1988). Karizma ve Atatürk’ün Önderliğindeki Gelişimi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 1(2). 56-69.
• Atay, F. R. (1984). Çankaya. Kral Matbaası.
• Aydemir, Ş. S. (1999). Tek Adam, C.III. Remzi Kitabevi.
• Aydın, M. (2016, 18 May). Birinci Dünya Savaşı’nda Mustafa Kemal Atatürk’ün Askeri Liderliği (Konferans Sunum Özeti). Atatürk’ün Askeri Liderliği Paneli Bildiri Kitabı. T.C. Genelkurmay Başkanlığı.
• Aydoğan, İ. (2008). Bilim Insanı ve Entelektüel Özellik. GAU J. Soc. & Appl. Sci., 3(6). 81-87.
• Bakan, İ. and Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik “Türleri” ve “Güç Kaynakları”na Ilişkin Mevcut-Gelecek Durum Karşılaştırması: Eğitim Kurumu Yöneticilerinin Algılarına Dayalı Bir Alan Araştırması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 73-84.
• Bass, B. M. (1998). Bass & Stogdill’s handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications (5th edition). The Free Press.
• Bayur, Y. H. (1962). Atatürk Hayatı ve Eseri. Güven Basımevi.
• Bernardin, J. H. and Russel, J. A. (2007). Human resource management: An experiential approach (4th edition). McGraw-Hill.
• Cebesoy, A. F. (1967). Sınıf Arkadaşım Atatürk. İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• Cendey, E. Y. (2009). Atatürk. Tarih İncelemeleri Dergisi, 24(1).291-296.
• Cüceloğlu, D. (2003). “Keşke”siz Bir Yaşam Için İletişim Donanımları. Remzi Kitabevi.
• Çağlar, G. (2000). Atatürk’ün Kişiliği. Atatürk Dergisi, 3(1). 189-196.
• Çaycı, A. (2002). Gazi Mustafa Kemal Atatürk: Millî Bağımsızlık ve Çağdaşlaşma Önderi. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Çobanoğlu, F. (2003). İlköğretim Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Davranışları (Denizli Ili Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekiz, C. (2007). Atatürk ve Eğitim Anlayışının Milli Karakteri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 23-36.
• Eraslan, L. (2004). Liderlikte Post-Modern Bir Paradigma: Dönüşümcü Liderlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 2-31.
• Gencer, Y. (2017). Siyasal İletişim Yönetiminde Mustafa Kemal Atatürk’ün Lider Imajı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gezgin, S. (Ed.). (2018). Medya ve İletişime Diyalektik Bakış. Eğitim Yayınevi.
• Holzman, P. (2023, 07 02). Kişilik. Ansiklopedi Britannica. Accessed from https://www.britannica.com/topic/personality
• Işık, M. (2016). İletişim Bilimine Giriş. Eğitim Yayınevi.
• İnan, A. A. (1968). Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. İş Bankası Yayınları.
• Joosse, P. (2014). Becoming A God: Max Weber and the Social Construction of Charisma. Journal of Classical Sociology 14(3) 266-283. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1468795X14536652
• Kılıç Özkaynar, G. (2017). Tarihte Öne Çıkan Türk Lider Örnekleri Üzerine Bir Inceleme. Ekonomi, İşletme ve Yönetim Dergisi, 1(1). 10-31.
• Kıngır, S. and Şahin, M. (2005). Örgütsel Davranış Boyutlarından Seçmeler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği. Beta Yayınevi.
• Kongar, E. (1999). Devrim Tarihi ve Toplum Bilim Açısından Atatürk. Remzi Yayınevi.
• Köse, S. (2021). Etkili Lider: Atatürk. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 5(1), 34-47.
• Lewis, B. (1997). Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşunu Hazırlayan Düşünce Akımları. Atatürk Konferansları VI (1973-1974). Türk Tarih Kurumu.
• Mert, Y. and Açıkgöz, C. (2015). Atatürk’ün Liderlik Sırları. Tutku Yayınevi.
• Mustafa Kemal Atatürk. (2023, 09 07). Accessed from https://ata.msb.gov.tr/Genel/icerik/ataturkun-yazdigi-eserler.
• Northouse, P. G. (2016). Leadership: Theory and Practise (7th edition). Western Michigan University.
• Ortaylı, İ. (2018). Gazi Mustafa Kemal Atatürk. Kronik Kitap.
• Polat, C. and Külter, B. (2006). Genç ve Potansiyel Seçmenler Gözüyle Siyasi Lider Özelliklerinin Değerlendirilmesi: Siyasal Pazarlama Bakışıcısıyla Lise ve Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 35, 191-213.
• Taymur İ. and Türkçapar, M. H. (2012). Kişilik Tanımı, Sınıflandırması ve Değerlendirilmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 154-177.
• TDK Dijital Sözlük. (2023). TDK. Accessed from https://sozluk.gov.tr
• Tokat, L. (2017). Entellektüel Kimdir? - Türkiye’nin Entellektüel Sorunu. Akademik Araştırma Dergisi, 17(3), 9-42.
• Turan, Ş. (2004). Mustafa Kemal Atatürk Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik. Bilgi Yayınevi.
• Uluoğlu, C., Şahin, F., Yüce, S., Yamaç, D., Güney, H. Z., Yalınay Çırak, M. and Tunaoğlu, F. S. (2007). Temel Iletişim Becerileri: Amaç ve Öğrenim Hedefleri “Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesinde dönem 1 Uygulamaları”. Tıp Eğitim Dünyası.
• Ulusu, M. K. (2011). Atatürk’ün Yanı Başında. Doğan Kitap.
• Varışlı, N. (2021). Atatürk’ün Dönüşümcü Liderlik Sırları: Bilişsel Etmenler Açısından Değerlendirme. New Area International Journal of Interdıscıplinary Social Researches, 108-117.
• Weber, M. (2005). Bürokrasi ve Otorite (Çev. H. Bahadır). Adres Yayınları.
• Werner, I. (1993). Liderlik ve Yönetim. Rota Yayıncılık.
• Yalçın, E. S. (2006). Mustafa Kemal Atatürk, Hayatı ve Eseri. Gazi Kitapevi.
• Yalman, A. E. (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. Rey Yayınları.
• Yavuzer, H. (2007). İnternette Büyüyen Yeni Kuşaklar. Türkiye Özel Okullar Birliği Bülteni.
• Yeşil, A. (2016). Liderlik ve Motivasyon Teorilerine Yönelik Kavramsal Bir Inceleme. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(3), 158-180.
• Yörük, D., Dündar, S. and Topçu, B. (2011). Türkiye’deki Belediye Başkanlarının Liderlik Tarzı Ve Liderlik Tarzını Etkileyen Faktörler. Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(1), 103-109.