Türkiye’de Dijital Platformlarda Yayınlanan İnteraktif Yapımların İncelenmesi

Yıl 2025, Sayı: 29, 48 - 59, 13.03.2025

Türkay Türkan Ünlü , Onur Akyol

https://doi.org/10.32952/communicata.1619972

Öz

Yeni medyanın özellikleriyle şekillenen televizyon yayıncılığı; doğrusal olmayan bir anlatı formunu içeren interaktif yapımlar açısından bir dağıtım ve gösterim kanalını oluşturmuştur. Bu noktadan hareketle bu araştırma dijital platformlarda yayınlanan interaktif yapımların özelliklerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Ulusal literatürde interaktif yapım örneklerini inceleyen çalışmalar bulunmasına karşın bu çalışmanın dijital platformlarda sunulan interaktif içeriklerin özelliklerin incelemesi özgün değerini oluşturmaktadır. Dolayısıyla çalışma, interaktif yapımların özelliklerine yönelik sunacağı bakış açısıyla önem taşımaktadır. Araştırmanın amacı kapsamında Türkiye’de yayın hizmeti sunan OTT TV’lerdeki interaktif yapımlar örneklemi içermektedir. Bu çerçevede gerçekleştirilen medya taramasında sadece Netflix’te interaktif yapımların bulunduğu tespit edilmiştir. Nisan ve Aralık verileri doğrultusunda erişilen yapımlar karşılaştırmalı olarak içerik analiziyle incelenmiştir. Analiz neticesinde Netflix’te 2017’den itibaren interaktif yapımların sayısı 2024’e kadar artarken 2024 Kasım'da Netflix tarafından alınan kararla yapımların sadece altısı yayında bırakılmıştır. Her iki dönemdeki veriler neticesinde interaktif içeriklerde film türünün çoğunluğunu oluşturduğu, macera konusunun yoğunlukta olduğu, yapımların çoğunun 0-30 dakika arasında bulunduğu ve Amerikan menşeili yapımların çoğunluğu içerdiği görülmüştür. Ayrıca, Nisan ayında erişilen yapımlar incelendiğinde interaktif yapımların 16’sının çocuk ve aile temalı alt türlerle ilişkilendirildiği ancak Aralık ayı verilerinde sadece üçünün bu alt temalarla ilişkisinin kaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dijital Platform, OTT TV, İnteraktivite, İnteraktif Sinema, İnteraktif Drama

An Examination of Interactive Productions Broadcasted on Digital Platforms in Türkiye

Öz

Television broadcasting, which is shaped by the characteristics of new media has created a new distribution and screening channel for interactive productions that include a non-linear narrative form. Based on this point, this research aims to reveal the characteristics of interactive productions broadcasted on digital platforms. Therefore, the study is important with the perspective it will provide on the characteristics of interactive productions. Within the scope of the purpose of the study, the sample includes interactive productions on OTT TVs that offer broadcasting services in Türkiye. The productions were analysed through content analysis.In the study, a total of 21 productions were analysed. As a result of the analysis, while the number of interactive productions on Netflix increased from 2017 until 2024, only six of the productions were left on air with the decision taken by Netflix in November 2024. As a result of the data in both periods, it was observed that the majority of the interactive content was films, the adventure subject was predominant, most of the productions were between 0-30 minutes, and the majority of American origin productions. Furthermore, when the productions accessed in April were analysed, it was observed that 16 of the interactive productions were associated with child and family themed sub-genres, but three of them remained associated with these sub-themes in the December data.

Anahtar Kelimeler

Digital Platform, OTT TV, Interactivity, Interactive Cinema, Interactive Drama.

Kaynakça

• Akyol, O. (2012). Gelişen televizyon yayın teknolojileri ve etkileşimli yayıncılık uygulamaları [Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=JiczbbLwln7_OQxXQyETvw&no=8eCx9T-gwwxspUMJh7Ikgw
• Akyol, O., & Ünlü, T. T. (2022). Etkileşimli televizyon yayıncılığı ve izleyici alımlaması Black Mirror: Bandersnatch örneği. Mavnacıoğlu, K. (Edt.), Dijital dönüşüm yeni medya ve iletişim. (ss. 207-242). Çizgi Kitabevi.
• Arinbjarnar, M., Barber, H., & Kudenko, D. (2009). A critical review of interactive drama systems. AISB’09 Symposium: AI & Games, Edinburgh, UK.
• Bachmayer, S., Lugmayr, A., & Kotsis, G. (2010). Convergence of collaborative web approaches and interactive TV program formats. International Journal of Web Information Systems, 6(1), 74-94.
• Beer, D., & Burrows, R. (2007). Sociology and, of and in Web 2.0: some initial considerations. Sociological Research Online, 12(5), 1-13.
• Bordwell, D., & Thompson, K. (2011). Film sanatı: bir giriş (E. Yılmaz & E. S. Onat, Çev.). De ki Basım Yayım.
• Canli, K., & Ay, S. (2023). Hikâye tabanlı interaktif içeriklerde görsel tasarım dili. Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi, 8(15), 278-292.
• Cover, R. (2006). Audience inter/active: interactive media, narrative control and reconceiving audience history. New Media & Society, 8(1), 139-158.
• Devran, Y. (2010). Haber, söylem, ideoloji. Başlık Yayın Grubu.
• Elnahla, N. (2020). Black Mirror: Bandersnatch and how Netflix manipulates us, the new gods. Consumption Markets & Culture, 23(5), 506-511.
• Engelbrecht Fisher, C. (2017, 20 Haziran). Netflix’te interaktif hikâyeler: şimdi ne olacağını siz seçin. About Netflix. https://about.netflix.com/news/interactive-storytelling-on-netflix-choose-what-happens-next adresinden 12 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Field, S. (2012). Senaryo yazımının temelleri (Ş. Erol, Çev.). Alfa Yayınevi.
• Gogoi, P. (2019). The Bandersnatch experience. https://www.academia.edu/38146313/The_Bandersnatch_Experience adresinden 12 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Hales, C. (2005). Cinematic interaction: from Kinoautomat to cause and effect. Digital Creativity, 16(1), ss. 54-64. Kang, I. (2020, 11 Mayıs). “Unbreakable Kimmy Schmidt: Kimmy vs. the Reverend” Review. https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-reviews/unbreakable-kimmy-schmidt-kimmy-reverend-review-1294248/adresinden 17 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Kim, N., & Kim, S. (2014). Interactive Documentary as a New media. ss. 120-124.
• King, D. (2017, 28 Temmuz). Netflix’s Buddy Thunderstruck predicts the future of interactive storytelling. The Verge. https://www.theverge.com/2017/7/28/16055642/netflix-interactive-buddy-thunderstruck-children-tv-programming adresinden 17 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Krippendorff, K. (2019). Content analysis: an introduction to its methodology. Sage Publications.
• Laurel, B. (1993). Computers as theatre. Addison-Wesley Publishing Company.
• Manuel, C. (2013). İsyan ve umut ağları internet çağında toplumsal hareketler (E. Kılıç, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları. MIT open documentary lab. (t.y.). Moss Landing. https://docubase.mit.edu/project/moss-landing/ adresinden 12 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Napoli, P. M. (2011). Audience evolution. Columbia University Press.
• Nee, R. C. (2021). Wild, stressful, or stupid: Que es Bandersnatch ? Exploring user outcomes of Netflix’s interactive Black Mirror episode. Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies, 27(5), 1488-1506.
• Neimark, M. (t.y.). Aspen movie map. http://www.naimark.net/projects/aspen.html adresinden 12 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Nelson, K. (2022). The historian is present: live interactive documentary as collaborative history. Rethinking History, 26(3), 289-318. Newhagen, J. E., Cordes, J. W., & Levy, M. R. (1995). [e-mail]: Audience scope and the perception of interactivity in viewer mail on the internet. Journal of Communication, 45(3), 164-175.
• Peters, J. (2024, 4 Kasım). Netflix is removing nearly all of its interactive titles. The Verge. https://www.theverge.com/2024/11/4/24287857/netflix-removing-interactive-titles-games adresinden 17 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Rebecca Allen. (t.y.). Aspen Movie Map. https://www.rebeccaallen.com/projects/aspen-movie-map adresinden 12 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Rizzo, T. (2007). Programming your own channel: An archaeology of the play list. Kenyon, A. T. (Edt.), TV futures: digital television policy in Australia (ss. 108-132). University of Melbourne Press.
• Rogers, E. M. (1986). Communication technology: the new media in society. The Free Press.
• Roth, C., & Koenitz, H. (2019). Bandersnatch, yea or nay? Reception and user experience of an interactive digital narrative video. Proceedings of the 2019 ACM International Conference on Interactive Experiences for TV and Online Video, ss. 247-254.
• Taşdelen, B., & Kesim, M. (2014). Etkileşimli televizyon geleneksel televizyona karşı: televizyon izleyicisi ne ister? Selçuk İletişim, 8(3), ss. 268-280.
• Thomas, J. (2011). When digital was new: the advanced television technologies of the 1970s and the Control of Content. Bennett, J. & Strange, N. (Edt.), Television as digital media (ss. 52-75). Duke University Press.
• Ünlü, T. T. (2020). İnteraktif sinemada izleyicinin karakter ile özdeşleşmesi [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/ET002021.pdf
• Ünlü, T. T., & Akyol, O. (2021). “Kararlar Sizsiniz” İnteraktif sinemada izleyici ile karakterin etkileşimi. Çil, S. & Akyol, O. (Edt.), Medya ve iletişim çalışmaları (ss. 129-150). Kriter.
• Yengin, D., & Ormanlı, O. (2020). İnteraktif kurgu örneği olarak Bandersnatch filminin analizi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC, 10(2), 83-96. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.