Bilim Diplomasisine Yenilikçi Bir Perspektif: TEKNOFEST

Yıl 2025, Sayı: 30, 58 - 67, 17.09.2025

Recep Çolak

https://doi.org/10.32952/communicata.1711944

Öz

Kamu diplomasisi bir ülkenin, farklı ülkelerin halklarıyla doğrudan iletişim kurarak kendi uluslararası hedeflerini gerçekleştirmek, imajını ve itibarını geliştirmek, yumuşak güç ekseninde karşılıklı güven ve anlayışı arttırmak amacıyla yürüttüğü stratejik iletişim faaliyetleri olarak ele alınabilir. Kamu diplomasisinin uygulama alanlarından biri olarak nitelenen bilim diplomasisi, farklı devletler ve toplumlar arasında bağlantı kurmaya, ilişkileri geliştirmeye, güven inşa etmeye ve ortak küresel zorluklarla başa çıkmaya yönelik uluslararası bilim iş birliğini temel alan stratejik ve planlı faaliyetler olarak değerlendirilmektedir. Türkiye’de 2018 yılından beri düzenlenen ve her yıl uluslararası etkisini arttıran TEKNOFEST, bilimi toplumla buluşturması ve toplumun bilimsel farkındalığını geliştirmesinin yanı sıra uluslararası katılımı ve bilim iş birliğini teşvik etmektedir. Bu çalışmada güncel çalışmalar ve uygulamalarla birlikte TEKNOFEST’in stratejik iletişim ve uluslararası ilişkilerdeki diplomatik rolü bilim diplomasisi kavramı çerçevesinde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Mevcut araştırmanın amacı doğrultusunda doküman inceleme yöntemi kullanılmış ve raporlar, web siteleri ve haber siteleri incelenmiştir. Elde edilen bilgilerden hareketle TEKNOFEST’in, ulusal araştırma ve geliştirme altyapısını güçlendirme, ülkenin teknoloji ve inovasyon ekosistemini canlandırma gibi hedefleri gerçekleştirmesinin yanı sıra ulusal çıkarların ilerlemesini sağlamak ve ortak küresel meselelere çözümler aramak gibi amaçlara da hizmet eden bilim diplomasisine katkı sağladığı görülmektedir. Bu noktada TEKNOFEST, yalnızca bir festival olmanın ötesine geçerek bilim aracılığıyla diplomatik köprüler kuran bir platform olarak öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Stratejik iletişim , kamu diplomasisi , bilim diplomasisi , TEKNOFEST

An Innovative Perspective on Science Diplomacy: TEKNOFEST

Öz

Public diplomacy can be defined as strategic communication activities carried out by a country to achieve its international goals by communicating directly with the people of other countries, to improve its image and reputation, and to increase mutual trust and understanding in terms of soft power. Science diplomacy, which is characterized as one of the application areas of public diplomacy, is considered strategic and planned activities based on international science collaboration to connect different states and societies, improve relations, build trust, and overcome common global challenges. Organized in Turkey since 2018 and increasing its international impact every year, TEKNOFEST not only brings science together with society and improves the scientific awareness of society, but also encourages international participation and science collaboration. This study attempts to reveal TEKNOFEST's diplomatic role in strategic communication and international relations within the framework of the concept of science diplomacy, along with recent studies and practices. In line with the current study’s aim, the document review method was used, and reports, websites, and news sites were examined. Based on the information obtained, it is seen that TEKNOFEST not only achieves goals such as strengthening the national research and development infrastructure, revitalizing the country’s technology and innovation ecosystem, but also contributes to science diplomacy, which serves the purposes of advancing national interests and seeking solutions to common global issues. At this point, TEKNOFEST stands out as a platform that goes beyond being just a festival and builds diplomatic bridges through science.

Anahtar Kelimeler

Strategic communication , public diplomacy , science diplomacy , TEKNOFEST

Kaynakça

• ABC News. (2018). https://x.com/abc/status/1043781087992979457?s=46&t=dKTY_z0Qrv6SGUyfzgpTYg Erişim T. 8 Nisan 2025.
• Akçiğit, U., & Özcan-Tok, E. (2020). Türkiye bilim raporu (TÜBA raporları no: 43). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Arab News. (2022). Turkey shows off drones at Azerbaijan air Show. https://www.arabnews.com/node/2091536/amp Erişim T. 8 Nisan 2025.
• Associated Press. (2023). Erdogan unveils Turkey’s first astronaut on election trail. https://apnews.com/article/turkey-erdogan-astronaut-space-0f787aadc7e5ef660e311916c209f550 Erişim T. 8 Nisan 2025.
• Azertac. (2022). TEKNOFEST Azerbaijan gets underway in Baku. https://azertag.az/en/xeber/teknofest_azerbaijan_gets_underway_in_baku-2151446 Erişim T. 10 Nisan 2025.
• Azertac. (2023). Turkish youth mark nation’s centenary at TEKNOFEST, embracing role in national technology drive. https://azertag.az/en/xeber/turkish_youth_mark_nation_039s_centenary_at_teknofest_embracing_role_in_national_technology_drive-2768809 Erişim T. 10 Nisan 2025.
• Azertac. (2024). Turkish armed drone ANKA III makes public debut at TEKNOFEST. https://azertag.az/en/xeber/turkish_armed_drone_anka_iii_makes_public_debut_at_teknofest-3211522 Erişim T. 10 Nisan 2025.
• Baydemir, M. (2022). Türkiye’nin Sahraaltı Afrika’ya yönelik inanç diplomasisi. İçtimaiyat, 6(1), 344-364. https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1057495
• Baydemir, T. (2021). TEKNOFEST: Millî teknolojiler üreten bir topluma giden yol. Bilim ve Teknik, 646, 14-27.
• Bayraktar, S. (2022). Yediden yetmişe toplumsal seferberlik: Millî teknoloji hamlesi. M. F. Kacır, M. Şeker & M. Doğrul (Ed.), Milli teknoloji hamlesi içinde (ss. 11-25). Türkiye Bilimler Akademisi. https://doi.org/10.53478/TUBA.978-625-8352-16-0.ch01
• BBC News. (2018). https://x.com/bbcturkce/status/1042810472796499968?s=46&t=dKTY_z0Qrv6SGUyfzgpTYg Erişim T. 8 Nisan 2025.
• Bilim Genç. (2025). TEKNOFEST 2025 teknoloji yarışmaları başvuruları başladı! https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/teknofest-2025-teknoloji-yarismalari-basvurulari-basladi Erişim T. 2 Nisan 2025.
• Bjola, C., & Holmes, M. (2015). Digital diplomacy. Routledge. Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Büyüktanir Karacan, D., & Ruffini, P. B. (2023). Science diplomacy in the Global South—an introduction. Science and Public Policy, 50(4), 742-748. https://doi.org/10.1093/scipol/scad028
• Colglazier, E. W. (2018). Science diplomacy and future worlds. https://www.sciencediplomacy.org/editorial/2018/science-diplomacy-and-future-worlds Erişim T. 28 Mart 2025.
• Copeland, D. (2011). Science diplomacy: What’s it all about?. CEPI-CIPS Policy Brief, 13, 1-4.
• Copeland, D. (2016). Science diplomacy. In C. M. Constantinou, P. Kerr, & P. Sharp (Eds.), The SAGE handbook of diplomacy (pp. 628-641). SAGE Publications.
• Cordis News. (2009). Science as a tool for international diplomacy. https://cordis.europa.eu/article/id/30532-science-as-a-tool-for-international-diplomacy Erişim T. 28 Mart 2025.
• Çolak, R. (2023). Stratejik iletişim ve gastrodiplomasi. Çizgi Kitabevi.
• Çolak, R. (2024). Bilim halkla ilişkileri bağlamında TEKNOFEST’in ortaöğretim öğrencilerinin meslek seçimleri üzerine yansımaları [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Çolak, R., & Güz, H. (2025). Bilim halkla ilişkileri bağlamında TEKNOFEST’in ortaöğretim öğrencilerinin meslek seçimleri üzerine yansımaları. Selçuk İletişim, 18(1), 203-237. https://doi.org/10.18094/josc.1585094
• Çoştu, Z. (2023). Milli Teknoloji Hamlesi’nin beşerî ve toplumsal boyutu. Anahtar Dergisi, 35(418), 14-15.
• Doğan, N. Ü., & Şişman, Z. B. (2022). Teknofest experience with medical faculty students. Anatomy: International Journal of Experimental & Clinical Anatomy, 16, 29-S30.
• Fähnrich, B. (2017). Science diplomacy: Investigating the perspective of scholars on politics–science collaboration in international affairs. Public Understanding of Science, 26(6), 688-703. https://doi.org/10.1177/0963662515616552
• Fedoroff, N. V. (2009). Science diplomacy in the 21st century. Cell, 136(1), 9-11. https://doi.org/10.1016/j.cell.2008.12.030
• France24. (2021). Turkey flexes military muscles with drone display at Istanbul’s Teknofest. https://www.france24.com/en/middle-east/20210925-turkey-flexes-military-muscles-with-drone-display-at-istanbul-s-teknofest Erişim T. 8 Nisan 2025.
• Gluckman, P. D., Turekian, V. C., Grimes, R. W., & Kishi, T. (2017). Science diplomacy: A pragmatic perspective from the inside. Science & Diplomacy, 6(4), 1-13.
• Grincheva, N. (2024). The past and future of cultural diplomacy. International Journal of Cultural Policy, 30(2), 172-191. https://doi.org/10.1080/10286632.2023.2183949
• Kacır, M. F. (2023). Millî Teknoloji Hamlesi: Türkiye’nin geleceği. Anahtar Dergisi, 35(409), ss. 28-30.
• Kahraman, N., & Cinman, M. (2019). Kamu diplomasisinin uygulama alanı olarak sağlık diplomasisi. Muhakeme Journal, 2(1), 60-71. https://doi.org/10.33817/muhakeme.551365
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Krasnyak, O., & Ruffini, P. B. (2020). Science diplomacy. https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780199743292/obo-9780199743292-0277.xml?rskey=OAZc5b&result=7 Erişim T. 26 Mart 2025.
• Kumaş, G., Doğdubay, M., & Avcıkurt, C. (2024, Ekim 30-Kasım 3). Gençlik turizmi ve festival turizmi ilişkisi bağlamında TEKNOFEST’e yönelik yorumların analizi [Bildiri sunumu]. 5. Uluslararası Gençlik Araştırmaları Kongresi, Muğla, Türkiye.
• Lachelier, P., & Mueller, S. L. (2023). Citizen diplomacy. In E. Gilboa (Ed.), A research agenda for public diplomacy (pp. 91-105). Edward Elgar Publishing. https://doi.org/10.4337/9781802207323.00013
• LesEchos. (2022). Défense: l’incroyable succès des drones turcs de Baykar. https://www.lesechos.fr/industrie-services/air-defense/defense-lincroyable-succes-des-drones-turcs-de-baykar-1785736 Erişim T. 8 Nisan 2025.
• Lips, K. R., & Gore, M. L. (2025). Science diplomacy: Using global environmental change as an opportunity for public diplomacy. In S. Aday (Ed.), Handbook on public diplomacy (pp. 310-322). Edward Elgar Publishing.
• Modern.az. (2021). Azərbaycan “Teknofest”də 11 startapla təmsil olunur. https://modern.az/azerbaycan-teknofestde-11-startapla-temsil-olunur/308462 Erişim T. 10 Nisan 2025.
• Modern.az. (2022). “TEKNOFEST Azərbaycan” festivalı başladı. https://modern.az/aktual/350459/teknofest-azerbaycan-festivali-baslayir/ Erişim T. 10 Nisan 2025.
• Modern.az. (2023). TEKNOFEST bu dəfə İzmirdə keçirildi. https://modern.az/news/433362/ Erişim T. 10 Nisan 2025.
• Moedas, C. (2016). Science diplomacy in the European Union. Science & Diplomacy, 5(1), 1-9.
• Nye Jr, J. S. (2008). Public diplomacy and soft power. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 616(1), 94-109. https://doi.org/10.1177/0002716207311699
• Oxu.az. (2022). SOCAR “TEKNOFEST Azərbaycan” festivalında uğurla təmsil olunur. https://oxu.az/iqtisadiyyat/socar-teknofest-azerbaycan-festivalinda-ugurla-temsil-olunur-foto Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Oxu.az. (2023). Türkiyə və Azərbaycan prezidentləri “TEKNOFEST” festivalında iştirak ediblər. https://oxu.az/siyaset/turkiye-ve-azerbaycan-prezidentleri-teknofest-festivalinda-istirak-edibler-yenilenib-fotovideo Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Oxu.az. (2024). ANKA III, yerli imalat ile TEKNOFEST Adana’da gökyüzünde. https://oxu.az/tr/asker-haberleri/anka-iii-yerli-imalat-ile-teknofest-adana-da-gokyuzunde Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Oxu.az. (2025). TEKNOFEST takımından büyük başarı: İHA’ları Antarktika semalarında uçurdu. https://oxu.az/tr/teknoloji/teknofest-takimindan-buyuk-basari-iha-lari-antarktika-semalarinda-ucurdu Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Özel, M. (2021). Eğitim diplomasisi bağlamında uluslararası değişim programları: Erasmus+ programı örneği. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(3), 943-966.
• Postlethwaite, V., Jenkin, C., & Sherry, E. (2023). Sport diplomacy: An integrative review. Sport Management Review, 26(3), 361-382. https://doi.org/10.1080/14413523.2022.2071054
• Report.az. (2022). TEKNOFEST Azerbaijan festival kicks off in Baku. https://report.az/en/ict/teknofest-azerbaijan-festival-kicks-off-in-baku/ Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Report.az. (2023). Project being prepared for permanent holding of TEKNOFEST in Azerbaijan. https://report.az/en/ict/project-being-prepared-for-permanent-holding-of-teknofest-in-azerbaijan/ Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Ruffini, P. B. (2020). Conceptualizing science diplomacy in the practitioner-driven literature: a critical review. Humanities and Social Sciences Communications, 7(1), 1-9. https://doi.org/10.1057/s41599-020-00609-5
• Subaşı, S. E., Öğütverici, A., & Bakırcı, Ö. (2022). Milli Teknoloji Hamlesi’nin yerelden dünyaya açılan penceresi: Teknofest. Anahtar Dergisi, 34(406), 22-24.
• Şeker, M., Gür, B. S., Solak, M., Denizli, A., Safran, M., Pehlivan, E., & Taşar, F. (2019). Bilim merkezleri değerlendirme raporu (TÜBA raporları no: 32). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• TEKNOFEST. (2025). Hakkında. https://www.teknofest.org/tr/corporate/about/ Erişim T. 2 Nisan 2025.
• The Nation. (2018). Teknofest festival. https://www.nation.com.pk/21-Sep-2018/teknofest-festival1 Erişim T. 8 Nisan 2025.
• The Royal Society. (2010). New frontiers in science diplomacy: Navigating the changing balance of power. The Royal Society.
• Trend.az. (2021). TEKNOFEST festival to be organized in friendly, fraternal Azerbaijan - Turkish president. https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3489500.html Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Trend.az. (2022). Azərbaycanda Teknofest-2022 festivalının ilk hazırlıqlarına start verilib. https://az.trend.az/azerbaijan/gundem/3543688.html Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Trend.az. (2023). TEKNOFEST festival to take place in Ankara this year. https://en.trend.az/world/turkey/3786761.html Erişim T. 9 Nisan 2025.
• Trend.az. (2024). Azerbaijan Minister of Defense attends TEKNOFEST 2024. https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3953241.html Erişim T. 9 Nisan 2025.
• TRT Haber. (2024). Selçuk Bayraktar: TEKNOFEST, bir dönüşüm ve umut hareketidir. https://www.trthaber.com/haber/gundem/selcuk-bayraktar-teknofest-bir-donusum-ve-umut-hareketidir-880999.html Erişim T. 10 Nisan 2025.
• Turchetti, S., & Lalli, R. (2020). Envisioning a “science diplomacy 2.0”: on data, global challenges, and multi-layered networks. Humanities and Social Sciences Communications, 7(1), 1-9. https://doi.org/10.1057/s41599-020-00636-2
• Turekian, V. (2018). The evolution of science diplomacy. Global Policy, 9, ss. 5-7. https://doi.org/10.1111/1758-5899.12622
• Xinhua News. (2023). Mideast in Pictures: Stunning air show staged at Türkiye’s aerospace festival. https://english.news.cn/20230904/d5dacd2473454ed28481c9d068beb608/c.html Erişim T. 8 Nisan 2025.
• Xinhua News. (2024). Air show performed during Türkiye’s aerospace and technology festival. https://english.news.cn/20241003/12cfa0f969614622b68218c4a6edc8cb/c.html Erişim T. 8 Nisan 2025.