Tekirdağ Marmara Ereğlisi ilçesinde buğday maliyet analizi ve diğer bölgelerle karşılaştırılması

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 234 - 245, 24.12.2025

Metin Badem

https://doi.org/10.33202/comuagri.1639086

Öz

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de insan ve hayvan beslenmesi açısından buğday üretimi büyük önem arz etmektedir. Buğday tarımının sürdürülebilir olmasının temel şartlarından bir tanesi üretimimin ekonomik açıdan devamlılığını sağlamak ve iktisadi politikalar oluşturmaktır. Buğday üretiminin devamlılığını sağlamak ise üreticilerin ekonomik olarak yeterli geliri elde etmesine bağlıdır. Bu amaçla, girdi fiyatları ile ürün satış fiyatlarının dengeli bir şekilde düzenlenmesi hükümetlerin temel görevlerinden bir tanesi olmuştur. Bu çalışma ile Türkiye’nin buğday üretiminde önemli bir yere sahip olan Tekirdağ İli ile Türkiye’nin diğer bölgelerinde yapılan buğday maliyet analizlerini karşılaştırılarak bölge tarımının önemini ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Trakya bölgesinde buğday üretimi homojen bir yapıya sahip olduğundan çalışma Tekirdağ ili Marmara Ereğlisi İlçesindeki üreticilerle yapılan odak grup çalışması sonucunda elde edilen verilerden yararlanılarak yapılmıştır. Çalışmada buğday üretimine ait değişken masraflar %73 bir paya sahip iken, dekara toplam olarak 2.237,81 TL bulunmuştur. Sabit masraflar ise % 27’lik bir paya sahip olup sabit giderlerin içerisinde en yüksek pay %53 ile tarla kirasıdır. Analizi yapılan işletmeler 503 kg/da ortalama buğday verimi elde ederken 1 dekar alandan 305,96 TL net kar elde etmiştir. Elde edilen bu sonuçlara göre, 100 dekar buğday ekim alanından elde edilen net kar toplamı 30.596 TL’dir. Bu rakamın 51.040,8 TL olan yıllık asgari ücret toplamının altında olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Buğday , Buğday Maliyeti , Maliyet Analizi , Tekirdağ

Tekirdağ Marmara Ereğlisi İlçesinde Buğday Maliyet Analizi ve Diğer Bölgelerle Karşılaştırılması

Öz

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de insan ve hayvan beslenmesi açısından buğday üretimi büyük önem arz etmektedir. Buğday tarımının sürdürülebilir olmasının temel şartlarından bir tanesi üretimimin ekonomik açıdan devamlılığını sağlamak ve iktisadi politikalar oluşturmaktır. Buğday üretiminin devamlılığını sağlamak ise üreticilerin ekonomik olarak yeterli geliri elde etmesine bağlıdır. Bu amaçla, girdi fiyatları ile ürün satış fiyatlarının dengeli bir şekilde düzenlenmesi hükümetlerin temel görevlerinden bir tanesi olmuştur. Bu çalışma ile Türkiye’nin buğday üretiminde önemli bir yere sahip olan Tekirdağ İli ile Türkiye’nin diğer bölgelerinde yapılan buğday maliyet analizlerini karşılaştırılarak bölge tarımının önemini ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Trakya bölgesinde buğday üretimi homojen bir yapıya sahip olduğundan çalışma Tekirdağ ili Marmara Ereğlisi İlçesindeki üreticilerle yapılan odak grup çalışması sonucunda elde edilen verilerden yararlanılarak yapılmıştır. Çalışmada buğday üretimine ait değişken masraflar %73 bir paya sahip iken, dekara toplam olarak 2.237,81 TL bulunmuştur. Sabit masraflar ise % 27’lik bir paya sahip olup sabit giderlerin içerisinde en yüksek pay %53 ile tarla kirasıdır. Analizi yapılan işletmeler 503 kg/da ortalama buğday verimi elde ederken 1 dekar alandan 305,96 TL net kar elde etmiştir. Elde edilen bu sonuçlara göre, 100 dekar buğday ekim alanından elde edilen net kar toplamı 30.596 TL’dir. Bu rakamın 51.040,8 TL olan yıllık asgari ücret toplamının altında olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Buğday , Buğday Maliyeti , Maliyet Analizi , Tekirdağ

Kaynakça

• Alemdar, T., Secer, A., Demirdöğen, A., Öztornacı, B., 2014. Çukurova Bölgesinde başlıca tarla ürünlerinin üretim maliyetleri ve pazarlama yapıları. Ankara: TEPGE YAYIN NO: 230.
• Avishek, M., Priya, C., 2018. Odak grup görüşmeleri: nitel mi nicel mi?. https://www.projectguru.in/focus-group-interviews-qualitative-quantitative/ , (7 Ekim 2022).
• Aydın, B., Özkan, E., Çobanoğlu, F., Gürbüz, M. A., Kurşun, İ., Kayhan, İ. E., 2022. Edirne ilinde buğday üretiminde girdi kullanımı ve karşılaştırmalı maliyet analizi. ADÜ. Ziraat Dergisi, 19(1): 111–119. doi:10.25308/aduziraat.1057144
• Badem, M., Hurma, H., 2021. Temel stratejik ürün olan buğdayda destekleme politikalarına genel bir bakış. Trakya Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 22(1): 21–30.
• Badem, M., 2018. Tekirdağ ili Marmara Ereğlisi ilçesi Yeniçiftlik Mahallesi’nde bir tarım işletmesinde buğday üretim maliyetinin hesaplanması. tekirdağ.
• Badem, M., 2021. Genel Muhasebe. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Bayramoğlu, Z., Göktolga, Z. G., Gündüz, O., 2002. Tokat ili Zile ilçesisinde yetiştirilen bazı önemli tarla ürünlerinde fiziki üretim giderleri ve maliyet analizleri. Tarım Ekonomisi Dergisi. 11(2): 101–109.
• Birinci, A., Akın, O., 2008. Erzurum ili tarım işletmelerine kooperatifleşme ve sosyal güvenlik durumun tespiti üzerine bir çalışma. Tarım Ekonomisi Dergisi. 14(1 ve 2): 31–36.
• Birinci, A., Küçük, N., 2011. Erzurum ili tarım işletmelerinde buğday üretim maliyetinin hesaplanması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 35(3–4): 177–181.
• Brisson, N., Philippe, K., David, G., Gilles, C., François-Xavier, O., Frederic, H., 2010. Avrupa’da buğday verimleri neden durgunlaşıyor? Fransa için kapsamlı bir veri analizi. Tarla Bitkileri Araştırması. 119(1): 201–212.
• Bryman, A., 2012. Sosyal Araştırma Yöntemleri. Oxford: Oxford University Press. Buğday Sektör Raporu 2024, 2024. Buğday Sektör Raporu. https://www.itb.org.tr ,(10 Şubat 2025).
• Bursal, N., Ercan, Y., 1992. Maliyet muhasebesi - ilkeler ve uygulama. (D. Yayınları, Ed.). İstanbul.
• Çelik, Y., 2014. Türiye’de tarım işletmelerinde farklı muhasebe sistemlerine göre masraf ve gelir hesaplama yöntemleri. Tarım Ekonomisi Dergisi. 20(1): 41–52.
• Dixon, J., Hans- Joachin, B., Kosina, P., Jonathan, C., 2009. Wheath facts and futures. Mexico: CIMMYT.
• Erbaş, N., 2020. Yozgat ili tarım işletmelerinde kışlık buğday (Triticum aestivum L.) üretiminin maliyet analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 10: 1318–1328.
• FAOSTAT, 2025. Buğday Ekim Alanı Üretim ve Verim Tablosu. https://www.fao.org/faostat/en/#compare , (7 Şubat 2025).
• Gündoğmuş, M. E., 1996. Ankara ili Akyurt ilçesi tarım işletmelerinde ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) üretiminin fonksiyonel analizi ve üretim maliyetinin hesaplanması. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 22(3): 251–260.
• Hazneci, E., Arslanoğlu, Ş. F., 2021. Orta Karadeniz Bölgesinde kırsal alanlar için keten bir şans mı? Kârlılık analizi ve yapılabilirliği. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 18(3).
• İnan, İ. H., 2017. Tarımsal İşletme Yönetimi. İstanbul: İdeal yayıncılık.
• Karadaş, K., 2016. Ağrı ili tarım işletmelerinde buğday üretim maliyetinin hesaplanması. Alınteri. 1: 33–41.
• Kıral, T., Kasnakoğlu, H., Tatlıdil, F. F., Fidan, H., Gündoğmuş, E, 1999. Tarımsal Ürünler İçin Maliyet Hesaplma Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi (TEAE Yayın.). Ankara.
• Konyalı, S., Gaytancıoğlu, O., 2007. Türkiye’de buğdayda uygulanan tarım politikaları ve Trakya Bölgesi üreticilerinin sorunları. Tekirdağ Ziraaat Fakültesi Dergisi. 1: 4(3).
• Kruger, R. A., Casy, M. A., 2000. Focus Group. A Ptractical Applied Research (3.). Thousand Oaks: , CA: Sage Publications.
• Kumbar, N., Unakıtan, G., 2011. Trakya Bölgesinde kanola üretiminin ekonomik analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 8(1): 75–80.
• Özdemir, D., 2025. Buğday Durum Tahmin Raporu 2024. Ankara. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge ,(3 Şubat 2025).
• Polat, K., 2023. Durum Tahmin Buğday 2023. Ankara. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF Durum-Tahmin Raporları/2023 Durum-Tahmin Raporları/Buğday Durum Tahmin Raporu 2023-384 TEPGE.pdf ,( 3 Şubat 2025).
• Reynolds, M., Foulkes, J., Furbank, R., Griffiths, S., Kral, J., Murchie, E., Slafer, U., 2012. Buğdayda verim artışı elde etmek. Plant, Cell and Environment. 10(35): 1799–1825.
• Rosegrant, M. W., Agcaoili, M., 2010. Global food demand, supply, and price prospects to 2010. International Food Policy Research Institute.
• Şenesen, Ü., 2012. İktisatta Nicel Yöntemlerin Kötü(ye) Kullanılması. Örnekler, Öneriler.
• Talim, M., 1973. Ege Bölgesi Gediz Havzasında bazı önemli tarımsal ürünlerde işgücü ve çekigücü istekleri. (E. Ü. Z. F. yayınları ; 246, Ed.). Bornova /İzmir.
• Taşçı, R., Oğuz, C., 2018. Buğday Üretim Maliyetleri ve Üreticilerin Çeşit Tercihleri; Ankara ili Haymana ilçesi Örneği (ss. 606–614). Samsun. https://www.researchgate.net/publication/315642157_BUGDAY_URETIM_MALIYETLERI_VE_URETICILERIN_CESIT_TERCIHLERI_ANKARA_ILI_HAYMANA_ILCESI_ORNEGI , (13.07.2025) Tekirdağ Tarım İl Müdürlüğü, 2025. Raporlar. https://tekirdag.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=47=tr (13.07.2025)
• Todorovic, S., Filipovic, N., 2010. Economic analysis of wheat production on family farms. Journal of Agricultural Sciences, Belgrade. 55(1): 79–87.
• TÜİK, 2025. Türkiye ve Tekirdağ buğday üretimi ve verimi. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr , (15.07.2025)
• Uzundumlu, A. S., Sezgin, A., 2017. Erzurum ili’nde arpanın üretim maliyeti. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 7(2): 321–326.