Farklı Anaçların ‘Red Globe’ Üzüm Çeşidinde Tüplü (Kaplı) Fidanların Stoma Özellikleri Üzerine Etkileri

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 125 - 130, 01.08.2017

Alper Dardeniz , Elif Yıldırım Alper Dardeniz

Öz

Bu araştırma, Manisa
ilinde bulunan ‘Çalışkan Asma Fidanlığı’nda, farklı anaçların (5BB, 110R, 41B,
1103P ve 1613C) ‘Red Globe’ üzüm çeşidinde tüplü (kaplı) fidanların stoma
özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla, 2016 yılı içerisinde
yürütülmüştür. Bu amaçla her bir çeşit/anaç kombinasyonundan, her tekerrür için
beşer adet tüplü (kaplı) fidan seçilerek, tüplü fidan sürgünlerinin 2., 4., 6.
ve 8. boğumlarındaki yaprakların uç dilimleri üzerinden, ‘tırnak cilası yardımıyla
kalıp çıkarma yöntemi’ne göre stoma kalıpları elde edilmiştir. Alınan stoma
kalıpları, stoma yoğunluk ve büyüklüklerinin belirlenmesi amacıyla 10x40
büyütmeli ışık mikroskobunda incelenmiş, 1 mm²’deki stoma sayıları; stoma
sayılarının 5,1 katı alınarak (0,196 mm²’lik görüş alanı) hesaplanmıştır. Bütün boğumların
ortalaması olarak en yüksek stoma yoğunluğu Red Globe/1103P      (177,20 adet/mm²) kombinasyonundan,
en düşük stoma yoğunluğu Red Globe/5BB (133,90 adet/mm²)
kombinasyonundan, en geniş stomalar Red Globe/1103P (13,67 µm) kombinasyonundan, en dar stomalar Red
Globe/41B (12,54 µm) kombinasyonundan,
en uzun stomalar Red Globe/1103P (25,74 µm) kombinasyonundan ve en kısa
stomalar Red Globe/41B (23,23 µm) kombinasyonundan elde edilmiştir. Stoma
yoğunluğu ile stoma boyutları, tüplü fidanların 2. boğumdan 8. boğumuna doğru
düzenli olarak azalma kaydetmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Vitis vinifera L., Red Globe, Stoma yoğunluğu, Stoma eni

Kaynakça

• Akman, Y., 1985. Botanik (Hücre, Doku ve Organlar). 2. Baskı. Ankara Üniv. Fen Fakültesi. Okan yayım dağıtım. 276 s. Bekişli, İ.M., 2014. Harran Ovası koşullarında yetitirilen bazı asma çeşitleri ile Amerikan asma anaçlarının yaprak ve stoma özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı. 58–64. Şanlıurfa. Çelik, M., 2005. Bazı sofralık üzüm çeşitlerinin yaprak alanlarının ve stoma yoğunluklarının belirlenmesi üzerinde araştırmalar. 6. Bağcılık Sempozyumu. Cilt 2. 19–23 Eylül. Tekirdağ. Duering, H., 1980. Stoma frequency of leaves of vitis species and cultivars. Vitis. 19: 91–98. Durmaz, N.E., 2014. Asma yapraklarında stoma yoğunluğunun saptanmasında saydamlaştırma ve kalıp alma yöntemlerinin karşılaştırılması. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi). 20–26. Tekirdağ. Düzenli, S., Ağaoğlu, Y.S., 1992. Vitis vinifera L.’nin bazı çeşitlerinde stoma yoğunluğu üzerine yaprak yaşının ve yaprak pozisyonlarının etkisi. Doğa–Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 16: 63–72. Ekbiç, B.H., 2010. Trakya İlkeren ve Flame Seedless üzüm çeşitlerinde Co60 ve kolhisin kullanılarak mutasyon ve poliploidi oluşturma olanakları. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 72–73. Adana. (Doktora Tezi). Eriş, A., 1979. Asmada stoma hareketlerini düzenleyen bazı iç ve dış faktörler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 694. 15 s. Ankara. Gargın, S., 2009. Eğirdir/Isparta koşullarında bazı üzüm çeşitlerinin stoma yoğunluklarının belirlenmesi. 7. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu. 5–9 Ekim. Manisa. Gokbayrak, Z., Dardeniz, A., Bal, M., 2008. Stomatal density adaptation of grapevine to windy conditions. Trakia journal of sciences. 6 (19): 18–22. İşçi, B., Altındişli, A., Kaçar, E., 2015. Farklı anaçlar üzerine aşılı farklı üzüm çeşitlerinde stoma dağılımı üzerine araştırmalar. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 3 (1): 35–39. Marasalı, B., Aktekin, A., 2003. Sulanan ve sulanmayan bağ koşullarında yetiştirilen üzüm çeşitlerinde stoma sayısının karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi. 9 (3): 370–372. Tetik, Ç., Dardeniz, A., 2016. Sofralık üzüm çeşitlerinde omca tacının farklı yönleri ile günün farklı saatlerinin yaprakların stoma yoğunluk ve büyüklüklerine etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 4 (1): 21–29 Tunçel, R., Dardeniz, A., 2013. Aşılı asma çeliklerinin fidanlıktaki vejetatif gelişimi ve randımanları üzerine katlamanın etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. 6 (1): 118–122. Winkler, A.J., Cook, J.A., Kliewer, W.M., Lider, L.A., 1974. General Viticulture (4th Ed.). University of California Press, Berkley.