Zeytin Bahçelerinde Zeytin Güvesi Prays oleae Bernard (Lepidoptera: Yponomeutidae)’nin Mücadelesi Hakkında Çiftçilerin Bilinç Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 6, 107 - 114, 28.12.2018

Osman Kırıkoğlu Hanife Genç

https://doi.org/10.33202/comuagri.503905

Öz

Zeytinin en önemli böcek zararlılarından biri olan
zeytin güvesi, Prays oleae Bernard
(Lepidoptera: Yponomeutidae) zeytin (Oleae
europeae) üretimi yapılan hemen hemen her yerde bulunmaktadır.  Zararlının zeytin dışındaki diğer konukçuları,
yabani zeytin (Oleae oleaster),
akçakesme (Phillyrea spp.), yasemin (Jasminum spp.), kurtbağrı (Ligustrum spp.) vb. olduğu
bilinmektedir. Ekonomik öneme sahip hem sofralık hem de yağlık zeytin üretimi
Güney Marmara Bölgesinde ve yaygın olarak Bursa, Balıkesir ve Çanakkale
illerinde olarak yapılmaktadır. Zeytin güvesi özellikle sofralık zeytin üretim
alanlarında, zeytinin yaprak, çiçek ve meyve gibi her fenolojik döneminde bir
nesil vererek iklim şartlarına bağlı olarak yılda 3 döl vermektedir. Çalışmada,
Bursa ve Çanakkale ili zeytin bahçelerinde önemli bir zararlı olan zeytin
güvesinin tanınması ve mücadelesi hakkında çiftçilerin bilinç düzeylerinin
belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan anket çalışması
2017 yılının Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında Bursa ilinin Mudanya ilçesine
bağlı, Yaylacık, Dereköy, İpek Yayla,
Çepni, Mürselköy, Dedeköy, Küçük Yenice, Balabancık, Hançerli köyü ve
Çanakkale ilinin Ayvacık ilçesine bağlı,
Sazlı, Kozlu, Kayalar, Bademli, Küçük kuyu
köylerinde yürütülmüştür. 
Toplamda 60 çiftçi ile yüz yüze görüşülerek, 20 sorudan oluşan anket
uygulanmıştır. Çalışma sonucunda, çiftçilerin eğitim durumu, yaşı, zeytin
yetiştiriciliği yapılan arazinin büyüklüğü, zararlı ile mücadelede danışılan
kurumlar, mücadele konusunda bilgi düzeyleri ve mücadelede kullandıkları tarım
ilaçları vs. gibi konularda bilgiler ortaya koyulmuştur.  Elde edilen bulgular, Bursa ve Çanakkale’deki
zeytin üreticilerin zeytin güvesi hakkındaki bilgi düzeylerini ve
farkındalıklarını ortaya koymuştur. 

Anahtar Kelimeler

Zeytin güvesi, Prays oleae, Mücadele, Zeytin

Kaynakça

• Anonim, 2017. Zeytin Entegre Mücadele Teknik Talimatı, Ankara, 99s. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı. http://www.tarim.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/zeytin%20entegre-31.08.2017.pdf. Başpınar, H., Güngör, H., Öncüer, C., 1996. Zeytin güvesi, Prays oleae (Bern.) (Lepidoptera, Hyponomeutidae)’nin Aydın ili zeytin alanlarındaki bulaşıklık oranı üzerinde çalışmalar. Türkiye 3. Entomoloji Kongresi, 24-28 Eylül, Ankara, s. 85-89. Bozan, İ., Yıldırım, A.F., Kılıç, M., 1994. Karadeniz Bölgesi zeytin ağaçlarında zarar yapan zeytin güvesi (Prays oleae Bern.)’nin popülasyon değişimi ve zarar oranı üzerinde ön çalışmalar. Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı, No: 24-25, (1989-1990), Ankara, s. 82. Çakıllar, M., 1959. Marmara Bölgesi’nde zeytin güvesinin biyolojisi üzerinde araştırmalar. T.C. Ziraat Vekâleti Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Umum Müdürlüğü yayını, İstanbul Matbaası, İstanbul. Çetin, H., Alaoğlu, Ö., 2005. Mut (Mersin) ilçesinde Zeytin güvesi (Prays oleae Bern.) (Lepidoptera: Hyponomeutidae)’nin popülasyon değişimi ve zararı üzerinde araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 29(2): 125-134.
• Güçlü, Ş., Hayat, R., Özbek, H., 1995. Artvin ve yöresinde zeytin (Olea europaea L.)’de bulunan fitofag ve predatör böcek türleri. Türkiye Entomoloji Dergisi, 19(3): 231-240.
• Kaçar, Ş. G., Ulusoy, M.R., 2007. Zeytin güvesi, Prays oleae Bern. (Lepidoptera: Hyponomeutidae) 'nin bazı zeytin çeşitlerinde popülasyon gelişmesinin saptanması. Ç.Ü. Zir. Fak. Derg., 22(1): 73-80.
• Kaplan, C., Büyük, M., Eren, S., 2015. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Zeytin Ağaçlarında Zarar Yapan Zeytin Güvesi, Prays oleae (Bern.) (Lepidoptera: Hyponomeutidae)’nin Yayılışı, Popülasyon Değişimi ve Bulaşma Oranı Üzerine Çalışmalar. Turk. J. Agric. Res. 3: 23-29.
• Kaya, M., Yalçın, E., Soydanbay, M., 1985. Ege Bölgesi zeytinlerinde zarar yapan Zeytin güvesi (Prays oleae Bern.)’nin nesillere göre popülasyon değişimi, ekonomik savaşım eşiği ve savaş yöntemlerinin geliştirilmesi üzerinde araştırmalar. Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi, 11(1): 67-95.
• Pala, Y., Nogay, A., Damgacı, E., Altın, M., 2001. Zeytin Bahçelerinde Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 84 s.
• Turanlı, T., Kaplan, C., Hepdurgun, B., 2011. İzmir ve Manisa illeri zeytinliklerinde zarar yapan Zeytin güvesi [Prays oleae (Bern.)] (Lepidoptera: Hyponomeutidae)’nin popülasyon değişimi ve zarar oranın belirlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran, Kahramanmaraş, s. 303.
• Yayla,A., Kelten,M, Davarcı, T., Salman, A., 1995. 1995. Antalya İli zeytinliklerindeki zararlılara karşı biyolojik mücadele olanaklarının araştırılması. Bitki Koruma Bülteni. 35 (1-2): 63-91.