Bitlis İli Anadolu Mandası İşletmelerinin Genel Yapısal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 47 - 56, 11.07.2019

Serkan Çiftçii Ayhan Yılmaz

https://doi.org/10.33202/comuagri.443113

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma Bitlis ili Güroymak ve Mutki ilçelerinde
manda yetiştiriciliği yapan işletmelerin genel yapısal özelliklerini belirlemek
için yapılmıştır. Durum tespitine yönelik olan araştırmada araştırma grubunu
Bitlis ili Güroymak ve Mutki ilçelerinde manda yetiştiriciliği yapan toplam 136
manda yetiştiricisi oluşturmuştur. Anket toplam 85 soru maddesinden
oluşturulmuştur. Elde edilen veriler SAS paket programında analiz edilmiştir. Araştırmada,
Bitlis ilinde manda yetiştiriciliğinin temelde orta yaş grubu veya daha büyük
yaş grubundaki yetiştiriciler tarafından gerçekleştirildiği, yetiştiricilerin
barınak ve işçi giderleri için bir maliyetlerinin söz konusu olmadığı, yetiştiricilerin
sağımı elle sağım yöntemiyle ahırda yaptıkları, malaklarını hiç sütten
kesmedikleri, Anadolu mandasının başta eşeysel olgunluk yaşı olmak üzere pek
çok döl verim özelliği bakımından arzulanan düzeyde olmadığı, ortalama günlük
süt verimi için bildirilen değerin düşük olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte
başta boğa bulundurma durumu olmak üzere eşeysel olgunluk yaşı, damızlıkta
kullanma süresi ve laktasyon süresi bakımından ilçeler arasındaki farklılıklar
Mutki ilçesi lehine istatistik olarak önemli bulunmuştur (P<0.05-P<0.01).
Sonuç olarak Bitlis ili mandacılığına ilişkin elde edilen bulguları ülke
hayvancılığımızın geleneksel yapısından ayrı düşünülmeyeceği, diğer hayvancılık
kollarında olduğu gibi önemli bir gen kaynağı olarak Anadolu mandasının
korunması ve alternatif bir yetiştirme kolu olarak değerlendirilmesinin
hayvansal üretimin arttırılması açısından bir fayda sağlayacağı açıktır.

Anahtar Kelimeler

Anadolu mandası, Bitlis, manda

Kaynakça

• Aksoy, A.R., Alpan, O., 1991. Rasyonlardaki Farklı Protein Düzeylerinin Mandalarda Besi Performansı, Kesim ve Karkas Özellikleri Üzerine Etkisi. Turk J Vet Anim Sci, 15: 164-176.
• Anonim, 2004. Yerli Hayvan Irk ve Hatlarının Tescili Hakkında Tebliğ (2004/39). 12 Aralık 2004 Tarih ve 25668 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
• Atasever, S., Erdem, H., 2008. Manda yetiştiriciliği ve Türkiye’deki geleceği. Odokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi. 23(1):59-64.
• Bayram, B., Topal, M., Aksakal, V., Önk, K., 2015. Genetiksel olmayan faktörlerin siyah alaca sığırlarda güç ve ölü doğuma etkilerinin chaıd analizi ile incelenmesi. Kafkas Univversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 21 (5): 645-652.
• Budağ, C., Keçeci, Ş., 2013. Van’da büyükbaş hayvan besilerinde kullanılan yemler ve besi şekillerine ilişkin bir anket çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 18 (1-2):48-61.
• Caddy, R.A., Shah, S.K., Schermerhorn, E.C., Mcdowell, R.E., 1983. Factors affecting performance of Nili-Ravi buffaloes in pakistan. J Dairy Sci. 66: 578-586.
• Chhikara, S.K., Singh, N., Dhaka, S.S., Yadav, R.S., 1995. Effect of certain factors on calving interval of Murrah Buffaloes. Dairy Foods Home Sci. 14 (1), 29-32.
• Dhara, S.K., Chakravarty, A.K., 1996. Effect of genetic and non-genetic factors on production traits of Murrah Buffaloes. Dairy Foods Home Sci. 15(1): 119-124.Elisei, L., Chichernea, P., 1991. Buffalo Breeding in Brasov District. Third World Buffalo Congress, 2: 491-49, 13-18 Mayıs, Varna Bulgaria.
• Erkan, M., 2005. Mersin Yöresindeki Büyükbaş Hayvancılık Tesislerinin Mevcut Durumu ve Bu Tesislerde Ortaya Çıkan Atıkların Yarattıgı Çevre Kirliliği Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 96 s..
• Gültekin, C., 2014. Trakya Bölgesi’nde Büyükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Üretim-Pazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri. Trakya Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. 119 s.
• Güngör, Ö., 2006. Neonatal Buzağılar ve kolostrom. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 12(1): 103-108
• Han, Y., Bakır, G., 2010. Özel besi işletmelerinin barınak yapısı ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1): 45-51.
• İzgi, A.N., Asker, R., Karabulut, A., Sabaz, S., Kazandağlı, M., 1989. Yerli ırk mandaların melezleme ile ıslah olanakları üzerinde bir araştırma. Mandacılık Araştırma Enstitüsü, Afyon.
• Kayar, Y., 2011. Denizli Yöresi Süt Siğirciliği İşletmelerinde Barinaklarin YapisalYönden Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. 124 s.
• Khan, R.N., Akhtar, S., 1999. Production characteristics of Nili-Ravi buffaloes. Asian-Australas J Anim Sci, 12: 56-60.
• Kume, S., Tabana, S., 1993. Effect of parity on colostral minera concentratiols of Holstein and value of colostrom as a mineral souce for newbrrn calves. J Dairy Sci 76: 1654-1660.
• Küçükkebapçı, M., Aslan, S., 2002. Evcil dişi mandaların üreme özellikleri. Lalahan Hay.Arast.Enst. Derg, 42 (2): 55-63.
• Özdemir, G., Özdemir, A., 2016. Bingöl İli Manda Yetiştiriciliğinin Sorun ve Çözüm ÖnerilerininYetiştirici Gözüyle Değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 6(2): 157-164.
• Sarıözkan, S., 2011. Türkiye’de manda yetiştiriciliği’nin önemi. Kafkas Univ Fak Derg, 17 (1): 163-166.
• SAS 2017. SAS/STAT Software: SAS InstInc, USA.
• Soyer, G., 2014. Aydın İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Gübre Yönetim Uygulamaları ve Bitkisel Üretimde Gübre Kullanım Olanaklarının Geliştirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tez. 100 s.
• Soysal, M.İ., 2013. Anatolian Water Buffaloes Husbandry in Turkey. Buffalo Bulletin, 32 (1): 293-309.
• Stravaridou, S., 1998. Buffalo Population and Production in Greece. FAO Buffalo Newsletter, 9: 7.
• Tekerli, M., Küçükkebabcı, M., Akalin, N.H., Koçak, S., 2001. Effects of environmental factors on some milk production traits, persistency and calving interval of Anatolian buffaloes. Livest Prod Sci, 68: 275–28.
• Tugay, A., Bakır, G., 2006. Giresun Yöresindeki Özel Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Irk Tercihleri ve Barınakların Yapısal Durumu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 37 (1): 39-47.
• Şahin, A., Ulutaş, Z., 2014. Anadolu Mandalarının Değişik Metotlara Göre Tahmin Edilen Süt Verimleri Üzerine Bazı Çevresel Faktörlerin Etkilerinin Belirlenmesi. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 20 (1): 79-85.
• Uslu, N.T., 1970. Afyon Bölgesi Mandalarının Çeşitli Özellikleri ile Rasyonel ve Köy Şartlarında Süt Verimleri Üzerinde Mukayeseli Araştırmalar. Doktora Tezi. Birlik Matbaası, 83 s.
• Varma, A.K., Sastfy, N.S.R., 1994. Milking management of Murrah buffaloes follewed in rural India. 4th World Buffalo Congress, 325-327, Sao Paulo, Brazil.
• Yılmaz, A., Ocak, E., Köse, Ş., 2017. A research on milk yield, milk composition and body weights of Anatolian buffaloes. Indian J Anim Res, 51 (3): 564-569.
• Yılmaz, S., 2013. Afyonkarahisar Yöresi Manda Yetiştiriciliği; Küçükçobanlı Köyü Örneği, Yüksek Lisans Tezi). Adnan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 170 s.