Karacadağ Yöresi Yerel Çeltik Çeşitlerinin Fiziksel ve Sürtünme Özelliklerinin Karşılaştırılması

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 357 - 364, 24.12.2019

Abdullah Sessiz , F. Göksel Pekitkan , Reşat Esgici

https://doi.org/10.33202/comuagri.593608

Öz

Ülkemizde çeltik üretiminin yapıldığı illerden birisi Diyarbakır’dır. Diyarbakır ilinde sadece Karacadağ Beyaz ve Karacadağ Karakılçık yerel çeltik çeşitleri yetiştirilmektedir. Her iki çeşit, hasat zamanında aynı makinayla hasat edilmekte ve hasat sonrası aynı işlemlere tabi tutulmaktadır. Bu yüzden hasat sonrası aşamalarda ürün özellikleri farklılık gösterdiğinden ürün kayıpları da farklı olmaktadır. Bu çalışmanın amacı Beyaz ve Karakılçık çeltik çeşitlerinin fiziksel ve sürtünme özelliklerini farklı nem ve yüzey malzemelerinde belirlemek ve birbiriyle karşılaştırmaktır. Çeltik materyali, Diyarbakır ili Çınar ilçesinde bir üreticiye ait çeltik üretim alanlarından 2018 yılı hasat sezonunda temin edilmiştir. Çalışmada çeltik tanelerinin; tane uzunluğu (mm), genişliği (mm), kalınlığı (mm), tane ağırlığı (g), tane hacmi (ml), aritmetik ortalama (mm), geometrik ortalama çap (mm), yüzey alanı (mm²), küresellik (%), yığılma açıları (°), porozite (%), renk ölçümleri ve farklı yüzeylerde statik ve dinamik sürtünme katsayıları ölçülmüştür. Statik ve kinetik sürtünme kuvvetlerinin belirlenmesinde 4 farklı malzeme (Galvanizli sac, PVC, Krom ve Kauçuk) kullanılmıştır. Kullanılan her malzeme için sürtünme deneyleri 3 farklı nem içeriğinde ve 20 mm s^-1sabit hızda yürütülmüştür. Tanelerin yüzeyler üzerinde çekilme işlemi ve sürtünme kuvvetlerinin ölçümü çeki-basıya çalışan 2500 N kapasiteye sahip Llyod marka test cihazı ile gerçekleştirilmiştir. Renk özelliklerini belirlemek için CM11P dijital renk ölçer kullanılmıştır. Yapılan karşılaştırmada her iki çeşit, boyut özellikleri bakımından benzer özellikler göstermiştir. Ancak sürtünme kuvveti değerleri nemden ve yüzey malzemesinden etkilenmiştir. En yüksek statik ve dinamik sürtünme katsayısı değerleri kauçuk ve PVC malzemede ve %29 nem içeriğinde sırasıyla 1.044 ve 1.079 olarak elde edilmiştir. En düşük değerler ise krom malzemede %9.30 nem içeriğinde 0.402 olarak elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çeltik, Yüzey malzemesi, Nem içeriği

Kaynakça

• Amin., M.N., Hossain, M.A., Roy, K.C., 2004. Effects of moisture content on some physical properties of lentil seeds. Journal of Food Engineering 65, 83-87. ASABE Standards 2008. Moisture measurement – unground grain and seeds. St. Joseph, Mich.: ASABE.
• Aviara, N.A., Lawal, A.A., Mshelia, H.M., Musa, D., 2014. Effect of moisture content on some engineering properties of mahogany (Khaya senegalensis) seed and kernel. Vol. 60, 2014, No. 1: 30–36.
• Balasubramanian, D. 2001. Physical properties of raw cashew nut. Journal of Agricultural Engineering Research, 78, 291–297.
• Baryeh, E.A., 2002. Physical properties of millet. Journal of Food Engineering. 2002. 51(1), P. 39-46.
• Blau, P.J., 2001. The significance and use of the friction coefficient Tribology. International 34 (2001) 585–591.
• Çalışkan, N., Vursavuş, K., 2009. Washington Navel portakalın hasat sonrası işlemlere yönelik fiziksel ve sürtünme özelliklerinin belirlenemesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi. 5(1),83-92.
• Chandrasekar, V., Viswanathan, R., 1999. Physical and thermal properties of coffee. Journal of Agricultural Engineering Research, Volume 73, Issue 3, July 1999, Pages 227-234.
• Deshpande, S.D., Bal, S., Ojha, T.P., 1993. Physical properties of soybean. Journal of Agricultural Engineering Research, 56, 89-98.
• Dursun, E., Dursun, I., 2005. Some physical properties of caper seed. Biosyst. Eng. 92 (2), 237–245.
• Esgici, R., Pekitkan, F.G., Sessiz, A., 2019. Correlation between rice stem cutting resistance and cracking force of rice kernel. Fresenius Environmental Bulletin, 28(4A), pp:3014-3021.
• Esgici, R., Pekitkan, F.G., Güzel, E., Sessiz, A., 2018. Friction Coefficients For Gundelia Tournefortii Seed on Various Surfaces. XIX. World Congress of CIGR (Commission Internationale du Génie Rural) “Sustainable Life for Children” 22-25 April 2018. Antalya, Turkey.
• Fathollahzadeh, H., Mobli, H., Jafari, A., Rajabipour, A., Ahmadi, H., Borghei, A.M., 2008. Effect of Moisture Content on Some Physical Properties of Barberry. American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 3 (5): 789-794, ISSN 1818-6769.
• Figueiredo, A.K, Baümler, E., Riccobene, I.C., Nolasco, S.M., 2011. Moisture-dependent engineering properties of sunflower seeds with different structural characteristics. Journal of Food Engineering 102 (2011) 58–65.
• Markovic, I., Ilic, J., Markovic, D., Simonovic, V., Kosanic, N., 2013. Color measurement of food products using CIE L* a* b* and RGB color space. Journal of Hygienic Engineering and Design, 4, 50–53.
• Masoumi, A.A., Tabil, L.G., 2003. Physical properties of chickpea (C.arietinum) cultivars. An ASAE Meeting presentation, Las Vegas, Nevada, 27–30 July, 2003, USA. Paper No: 036058.
• Mehandzic Stanisic, S., Babic, L., Turan, J., 2010. Physical properties of barley seed (Hordeum sativum L.) and resistance to breakage. Journal on Processing and Energy in Agriculture 14 (2010) 2, pp: 116-119.
• Mir, S.A., Bosco, S.J.D., Sunooj, K.V., 2013. Evaluation of physical properties of rice cultivars grown in the temperate region of India International Food Research Journal 20(4): 1521-1527.
• Mohsenin, N.N., 1986. Physical properties of plant and animals materials (2nd ed.). New York, NY: Gordon and Breach Science Publishers.
• Ndukwu, C., Ejirika, C., 2016. Physical properties of wild Persian walnut (Juglans regia L.) from Nigeria Cogent Food & Agriculture (2016), 2.
• Özlü, R.R., Güner, M., 2016. Determination of the Physical Properties of the Canola Seeds in Different Moisture Content Levels. JAFAG, ISSN: 1300-291, E-ISSN: 2147-8848, 10-24.
• Sessiz, A., 2005. Physical properties of some green olive cultivars. Proceedings of the International Congress on Mechanization and Energy in Agriculture & 27th International Conference of CIGR Section IV: The Efficient Use of Electricity and Renewable Energy Sources in Agriculture, 27-29 Sep. 2005, İzmir-TURKEY.
• Shafaei, S.M., Kamgar, S., 2017. A comprehensive investigation on static and dynamic friction coefficients of wheat grain with the adoption of statistical analysis. Journal of Advanced Research 8 (2017) 351–361.
• Zielinska, M., Zapotoczny, P., Bialobrzewski, I., Zuk-Golaszewska, K., Markowski, M., 2012. Engineering properties of red clover (Trifolium pratense L.) seeds. Industrial Crops and Products, 37: 69– 75.