Türk Tipi Başkanlık Sistemi Önerisinden Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemine

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 30, 27 - 50, 20.04.2018

Burak Kaya

Öz

Bu çalışmada Türkiye’deki başkanlık sistemi tartışmalarının gündeme geliş süreci, ABD Başkanlık Sistemi, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin ilk defa gündeme getirdiği Türk Tipi başkanlık sistemi ve Partili Cumhurbaşkanlığı sistemi konularına değinilmiştir. Bu konular çerçevesinde başkanlık sisteminin; Türk Tipi başkanlık sistemi ve Partili Cumhurbaşkanlığı sistemi konuları; ülkenin istikrara kavuşması, yürütmenin hızlı ve etkin karar alabilmesi ve sistemin demokrasiye katkı sağlaması açılarından irdelenerek Türkiye için hangi modelin uygun olduğu amacına ulaşılmıştır. İlgili hükümet sistemleri karşılaştırmalı yöntemler analizi kullanılarak Türk Tipi başkanlık sisteminin Türk demokrasisine katkıda bulunduğu, yürütme organını istikrarlı bir yapıya kavuşturduğu ve yasama organını daha güçlü kıldığı bulguları elde edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında Türk Tipi Başkanlık sistemine Temyiz Mahkemeleri üyelerinin Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri yerine milletin direkt olarak seçtiği yasama ve yürütme organlarının seçmesi önerisi getirilerek Türk Tipi Başkanlık sisteminin Türk demokrasisine büyük katkı sağlayacağı sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

AK Parti, Türk Tipi Başkanlık Önerisi, Partili Cumhurbaşkanlığı, ABD Başkanlık Sistemi

From the Presidential System of Turkish Type Suggestion to the Party Presidential System

Öz

In this study, the discussions on the presidential system in Turkey were explaned about the agenda, the Presidential system, the Turkish Presidency system and the Partial Presidency system that the Justice and Development Party brought to the agenda for the first time. Within the framework of these issues; Turkish Type Presidency System and Partial Presidency System deal with the executive to make a quick and effective decision, the contribution of the system to democracy and which model is suitable for Turkey. Using comparative analysis of relevant government systems obtained finding that the Turkish Type of Presidency system contributed to Turkish democracy, a stable structure of the executive organ and a stronger legislative organ. In the result of the obtained data, the Turkish Type Presidency system was brought to the conclusion that the Turkish Type Presidency system would make a big contribution to Turkish democracy by bringing the proposal of the election of the legislative and executive bodies directly elected by the nation instead of members of the Supreme Court of Judges and Prosecutors

Anahtar Kelimeler

AK Party, Turkish Type Presidency Suggestion, The Party Presidential System, Presidential System of the USA

Kaynakça

• ABD Anayasası.
• Lijphart, Arend. Demokrasi Modelleri, Çev. Güneş Ayas, Utku Umut Bulsun, İthaki Yayınları, İstanbul, 2014.
• Atılım Üniversitesi Siyasi ve Ekonomik Araştırmalar Laboratuvarı, http://seal.atilim.edu.tr/ baskanlik-sistemi, (Erişim Tarihi: 02.12.2015).
• Bal, Faruk. MHP Parlamenter Sistemin Demokratikleştirilmesinden Yanadır, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı: 51, Ankara, 2013.
• Bezci, Bünyamin. Demokrasi ve Başkanlık Sistemi, Yönetim Bilimleri Dergisi (3:2), Muğla, 2005.
• Çam, Esat. Çağdaş Devlet Sistemleri, Der Yayınları, İstanbul, 2000.
• Döner, Ayhan. Başkanlık Siteminin Türkiye’de Uygulanabilirliği, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı: 51, Ankara, 2013.
• Duverger, Maurice. Siyasi Partiler, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1974.
• Ekrem, Yaşar Akçay. Amerika’da Siyasal Yapı ve Karar-Alma Mekanizması: Kongre, Baş- kan ve Yardımcı Organlar, Gümüşhane Üniversitesi SBE E-Dergi, Gümüşhane, 2010.
• Erdem, Fazıl Hüsnü. Hükümet Sistemi Tartışmalarında Kuvvetler Ayrılığı (Dengesi) İlke- sini Yeniden Düşünmek, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı: 51, 2013.
• Erdoğan, Mustafa. Anayasa Hukuku, 7. Baskı, Orion Kitabevi, Ankara, 2011.
• Ergül, Teoman. Başkanlık Sistemi, içinde Erdal Onar (der.) Türkiye’nin Başkanlık Sistemi- ne veya Yarı-Başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli midir?, Ankara, Şen Matbaa, 2005.
• Ergül, Teoman. Başkanlık Sistemi, içinde Ergun Özbudun (der.) Başkanlık Sistemi Tartış- maları, Ankara, Şen Matbaa, 2005.
• Ergül, Teoman. Başkanlık Sistemi, içinde Serap Yazıcı (der.) Başkanlık Sistemleri: Türkiye için bir Değerlendirme, Ankara, Şen Matbaa, 2005.
• Evcimen, Günsev. Başkanlık Hükümeti sistemi : “RATIO POLITICA”SI ve Türkiye, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 47, Sayı: 1, Ankara, 1992.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin. Başkanlık Sistemi Tartışmaları, Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ba- şak Matbaa, Ankara, 2010.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin. Başkanlık Sistemi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, Malatya, 2012.
• Giegerich, Thomas. Anasaya Mahkemelerinde Üyelerin Atanması ve Üyeliğin Sona Ermesi: Meşruiyet, Kalite, Bağımsızlık ve Tarafsızlık Taleplerinin Uzlaştırılması İçin Benimse- nen Usuller, Anayasa Mahkemesi’nin 48. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen “Yargı Bağımsızlığı, Tarafsızlığı ve Sorumluluğu” Konulu Bilimsel Toplantı Bildirisi, Ankara, 2010.
• Göze, Ayferi. Siyasal Düşünceler ve Yönetimler (15. Baskı), Beta Yayınları, İstanbul, 2015.
• Gözler, Kemal. Hükümet Sistemleri, http://www.anayasa.gen.tr/hsistemleri.htm (Erişim Tarihi: 02.12.2015).
• Guy Olson, “USA, Elections in Briefs”, Ocak 2008, (Erişim Tarihi: 22.12.2016).
• Hakyemez, Yusuf Şevki. Yeni Anayasa’da Türkiye’nin Hükümet Sistemi, Stratejik Düşünce Merkezi, İstanbul, 2011.
• Kalağan, Gökhan ve Beceren, Ertan. Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemi; Türkiye’de Uygu- lanabilirliği Tartışmaları, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 11, İstanbul, Bahar 2007/2.
• Komisyon Çalışması Neticesinde Oluşan Tam Metin, TBMM Başkanlığı Anayasa Site- si, https://anayasa.tbmm.gov.tr/calismalara_iliskin_belgeler.aspx, (Erişim Tarihi: 12.11.2016).
• Odyakmaz, Zehra. Kaymak, Ümit ve Ercan, İsmail. Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, 15. Baskı, XII Levha Yayınları, İstanbul, 2012.
• Özbudun, Ergun. İngiltere’de Parlamento Egemenliği Teorisi, A. Ü. Hukuk Fakültesi Der- gisi, Cilt: 25, Sayı: 1-2, Ankara, 1968.
• Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2004.
• Parsak, Mehmet. “Parlamenter/Başkanlık/Yarı-Başkanlık Hükümet Sistemlerine Genel Bir Bakış ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Hükümet Sistemi”, TASAV Makale No: 1, Kasım 2012, (Erişim Tarihi: 22.12.2016).
• Peter Buisseret, Parliamentary or Presidential Government?, Princeton University http:// www.princeton.edu/politics/about/file-repository/public/Buisseret-Pres-or-Parl.pdf, (Erişim Tarihi: 16.12.2013).
• SDE Analiz, Yusuf Şevki Hakyemez, “Yeni Anayasa’da Türkiye’nin Hükümet Sistemi” adlı raporu, İstanbul, Eylül 2011.
• Szılágyı, Ilona Maria. Presidential Versus Parliamentary Systems, AARMS, Vol. 8, No. 2, Budapest, 2009.
• Taner, Ahmet. Demokrasi, Hesap Verme Sorumluluğu ve Hükümet Modelleri, UÜ İİBF Dergisi, Cilt: 34, Sayı: 1, Bursa, 2015.
• Yanık, Murat. Başkanlık Sitemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı: 51, Ankara, 2013.