İşyerinde Kişiler Arası Güven İle İşgören Sesliliği Arasındaki İlişkide Psikolojik Rahatlığın Aracılık Rolü

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 30, 51 - 68, 20.04.2018

Neslihan Derin

Öz

Bu çalışmanın amacı; işyerinde kişilerarası güven düzeyinin, işgörenlerin psikolojik rahatlıklarına ve sesliliklerine olan etkisini belirlemek ve kişilerarası güven ile işgören sesliliği ilişkisinde psikolojik rahatlığın aracılık rolü olup olmadığını saptamaktır. Araştırmanın hipotezleri Malatya İnönü Üniversitesinde çalışan 201 öğretim elemanından oluşan bir örneklem üzerinden test edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretim elemanlarının kişilerarası güven düzeyinin, hem işgören sesliliğini hem de psikolojik rahatlığı olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca, psikolojik rahatlığın kişilerarası güvenin bir boyutu olan yöneticiye güven ile işgören sesliliği ilişkisinde kısmi aracı rolünde; kişilerarası güvenin diğer bir boyutu olan iş arkadaşlarına güven ile işgören sesliliği ilişkisinde tam aracı rolünde olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın bulgularından yola çıkarak, kurum içerisinde kişiler arası güven düzeyinin artırılmasının, psikolojik rahatlığa ve işgören sesliliğine yol açacağı, çalışanların katılımcılığını ve dolaylı olarak kurumun performansını artıracağı söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Kişilerarası Güven, Psikolojik Rahatlık, İşgören Sesliliği, Yö

The Mediating Role of Psychological Safety in the Effect of Interpersonal Trust on Employee Voice in Workplace

Öz

The present study aims to investigate the effects of level of interpersonal trust on psychological safety and employee voice and whether psychological safety has mediating role on relationship between interpersonal trust and employee voice. Hypotheses of the study were tested with a sample of 201 academic staff from Malatya Inonu University. As a result of this study, it was determined that academic staff’s interpersonal trust level was effective on promoting psychological safety and employee voice. In addition, the results demonstrated that psychological safety has partial mediating role on the relation between trust put on the supervisor, a dimension ofinterpersonal trust, and employee voice; and full mediating role on the relationship
between trust to workmate, another dimension of interpersonal trust, and employee
voice. Based on the findings high interpersonal trust might boost participation and
organizational performance via psychological safety and employee voice.

Anahtar Kelimeler

Interpersonal Trust, Psychological Safety, Employee Voice, Manager Trust, Co-worker Trust, Moderating Role

Kaynakça

• Arslan Aykut ve Yener Serdar, “İşgören Sesliliği Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması Çalış- ması”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, cilt:14, sayı :1, 2016, s.173-191.
• Arslantaş C.Cüneyt. ve Dursun Meral, “Etik Liderlik Davranışının Yöneticiye Duyulan Güven ve Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisine Etkileşim Adaletinin Dolaylı Rolü”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt:8, sayı: 1, 2008, s.111-128.
• Asunakutlu Tuncer, “Örgütsel Güvenin Oluşturulmasına İlişkin Unsurlar ve Bir Değerlendirme”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 9, 2002, s.1-13.
• Balkar, Betül. “The Relationships between Organizational Climate, Innovative Behavior and Job Performance of Teachers.” International Online Journal of Educational Sci- ences Vol: 7, No:2 (2015): 81-92.
• Baltaş Acar, Ekip Çalışması ve Liderlik: Değişimin İçinden Geleceğe Doğru, İstanbul: Remzi Kitapevi, 2002.
• Brown Michael E. ve Treviño Linda K, “Ethical leadership: A review and future directions”, The Leadership Quarterly, No: 17, 2006, s. 595-616.
• Büyükdere Bengü B. ve Solmuş Tarık. “İş ve Özel Yaşamda Kişiler Arası Güven”, Solmuş Tarık (Ed.) Endüstriyel Klinik Psikoloji ve İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul: Beta Yayın ve Dağıtım, 2007, s. 59-70
• Çokluk Ömay, Şekercioğlu Güçlü ve Büyüköztürk Şener, Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik, 2. Baskı, Pegem Akademi, Ankara, 2012.
• Dyne Linn Van, Ang Soon ve Botero Isabel C “Conceptualizing Employee Silence and Employee Voice as Multidimensional Constructs”, Journal of Management Studies, Vol:40, No:6, 2003, s.1359-1392.
• Edmondson Amy C., “Learning from mistakes is easier said than done: Group and orga- nizational influences on the detection and correction of human error”, Journal of Ap- plied Behavioral Science, No:32, 1996, s.5–32.
• Edmondson Amy C. “Psychological Safety and Learning Behavior in Work Teams”, Ad- ministrative Science Quarterly,vol: 44, No:2,1999, s. 350-384.
• Edmondson, Amy C. Psychological safety, trust, and learning in organizations: A group- level lens. In R. M.Kramer, & K. S. Cook (Eds.), “Trust and distrust in organizations: Dilemmas and approaches” Russell Sage Found, New York, 2004, s. 239-272.
• Ekrot, Bastian, Johannes Rank ve Gemünden Hans.G., “Antecedents of project managers’voice behavior: The moderating effect of organization-based self-esteem and affective organizational commitment”, International Journal of ProjectManage- ment, Vol:34, No: 6, 2015, s.1028-1042.
• Erden Ali ve Erden Hale, “Predicting organizational trust level of school managers and teachers at elementary schools”, Procedia Social and Behavioral Sciences, No:1, 2009, s. 2180–2190.
• Ergeneli Azize ve Sağlam Arı Güler, “Krizde İşten Çıkarmaların Banka Yöneticileri Üzerine Etkileri: Örgütsel Bağlılık, Güven ve Güçlendirme Algıları”, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakül- tesi Dergisi, No:60, 2005, s.121-148.
• Ferres Natalie, Connell Julia ve Travaglione Anthony, “Coworker Trust As A Social Cata- lyst For Constructive Employee Attitudes”, Journal Managerial Psychology, Vol:19, No:6, 2004,s. 608-622.
• Gao Liping, Janssen Onne. ve Shi Kan, “Leader trust and employee voice: The moderat- ing role of empowering leader behaviors”, The Leadership Quarterly, No:22, 2011, s.787–798.
• Polat Soner, Eğitim Örgütleri İçin Sosyal Sermaye Örgütsel Güven, Ankara: Pegem Aka- demi Yayınevi, 2009.
• Rao-Nicholson Rekha, Khan Zaheer ve Stokes Peter, “Making great minds think alike: Emerging market multinational firms’ leadership effects on targets’ employee psy- chological safety after cross-border mergers and acquisitions”, International Business Review, No:2, 2016, s.103–113.
• Rathert Cherly, Ishqaidef Ghadir ve May Douglas R.,“Improving work environments in health care: Test of a theoretical framework”, Health Care Manage Rev, Vol: 34, No:4, 2009, s.334-343.
• Sağlam Arı Güler, “Yöneticiye Duyulan Güven Örgütsel Bağlılığı Artırır mı” Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, No:2, 2003, s.7-36.
• Schaubroeck, John, Lam, Siman ve Peng Ann Chunyan, “Cognition-based and affect-based trust as mediators of leader behavior influences on team performance”, Journal of Ap- plied Psychology, Vol:96, No:4, 2011, s. 863-871.
• Smith Douglas, Are your Employees bowling alone? How to build a trusting Organiza- tion”, Harvard Business Publishing Newsletters,1998.
• Tokgöz, Emrah, ve Ayatemiz Seymen, Oya, “Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bil- imler Enstitüsü Hakemli Dergisi, Vol:10, No:39, 2013, s.61-76.
• Travis DinikaJ., Gomez, Rabeca J. ve Mor Barak Michella, ”Speaking up and stepping back: examining the link between employee voice and job neglect” Children and Youth Ser- vices Review, Vol:3, No:10, 2011, 1831–1841.
• Tutar, Hasan ve Altınöz, Mehmet, “Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi: OSTİM İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi Si- yasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 65, No:2, 2010, 196-218.
• Tzafrir Shay S. ve Eitam-Meilik Meilik, “Theimpact of downsizing on Trust and employee practices in high techfirms: A longitudinal analysis”, Journal of High Technology Man- agement Research, No:16, 2005, 193–207.
• Venkataramani Vijaya, Zhou Le, Wangc Mo, Liao Hui ve Shi Jungi, “Social networks and employee voice: The influence of team members’and team leaders’ social network po- sitions on employee voice”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, No:132, 2016, s. 37–48.
• Vogelgesang Gretchen R. “How Leader Interactional Transparency Can Impact Follower Psychological Safety and Role Engagement”, Nebraska, United States:Copyright By Proquest Information and Learning Company, 2008.
• Walumbwa Fred O., ve Schaubroeck John, “ Leader personality traits and employee voice behavior: mediating roles of ethical leadership and work group psychological safety”, Journal of applied psychology, 94(5), 2009, s.1275-1286
• Yaşar Uğurlu Özlem ve Ayas Sibel, “The Relationship between Psychological Safety and Employee Voice: The Mediation Role of Affective Commitment and Intrinsic Motiva- tion”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Vol: 8, No:1, 2016, 223-239.
• Yener Serdar, “Paylaşılan Liderlik Davranışının İşten Ayrılmaya Etkisinde Psikolojik Güvenlik Algısının Aracı Değişken Rolü”, Haliç Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2015.
• Yener Serdar, “Psikolojik Rahatlık Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Sobiad, Kasım 2015, s. 280-305.
• Yener Serdar, Psikolojik Rahatlık Algısının İşgören Sesliliği ve Takım İşbirliği İlişkisinde Aracı Değişken Rolü, 1. Avrasya Pozitif Psikoloji Kongresi, İstanbul, 28-30 Nisan 2016.
• Yılmaz Veysel ve Çelik Eray, “Lisrel ile Yapısal Eşitlik Modellemesi I”, (PegemAkademi, Ankara, 2009.
• Zhang Yixiang, Fang Yulin, Wei Kwok-Kee. ve Chen Huaping, “Exploring the role of psy- chological safety in promoting the intention to continue sharing knowledge in virtual communities”, International Journal of Information Management, No: 30, 2010, s:425– 436.