Doğrudan Yabancı Yatırımların Teknolojik Yayılma ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 30, 105 - 122, 20.04.2018

Yılmaz Köprücü

Öz

20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, küreselleşme hareketleri ile doğrudan yabancı yatırımların (DYY) gelişmekte olan ülkelere yönelmiş ve ekonomik büyüme üzerinde etki yaratmıştır. Söz konusu etki araştırmacılar tarafından analiz edilmiş ve literatüre azımsanmayacak derecede yayın kazandırılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye’ye ait 1981-2013 dönemini kapsayan yıllık verilerle DYY ile büyüme arasında uzun dönemli ilişki araştırılmıştır. Bunun için kullanılan yöntem Johansen koentegrasyon yöntemidir. Modelin değişkenleri; kişi başına düşen GSYİH, doğrudan yabancı yatırımlar, beşeri sermaye, dışa açıklık ve yurtiçi yatırımlardır. Ardından, DYY’nin teknolojik yayılma etkisi yapıp yapmadığı incelenmiştir. Kişi başına GSYİH, DYY, beşeri sermaye ve yatırımların logaritma formu kullanılmıştır. Bulgulara göre, değişkenlerin birinci farklarının durağan oldukları ve DYY ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişkinin olduğu gözlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme, Eşbütünleşme, Türkiye

The Effect of Foreign Direct Investment on Technological Spillo- ver and Economic Growth: Turkey Case

Öz

From the second half of the 20th century on, foreign direct investment (fdi) has been directed to the developing countries and has affected economic growth. The so-called effect have been analyzed by some researchers, and the analyses made by the researchers have provided a considerable number of papers for the literature in this field. Hence, theories about fdi have been improved by scientists. In this paper, the long-termed relationship between foreign direct investment and growth was examined using the annual data of Turkey covering the period of 1981-2013. The method used for investigating this relationship is “Johansen Cointegration” method. The variables of the model are GDP per person, foreign direct investment, human capital, openness and investment. And then, it has been investigated whether
fdi generate a technological spillover effects. We used logarithm form of GDP per
person, fdi, human capital and investment variables. According to the findings, we
observed that variables’ first differences are stationary and there is a long-termed
relationship between fdi and economic growth

Anahtar Kelimeler

Foreign Direct Investment, Economic Growth, Cointegration, Turkey

Kaynakça

• Ağayev, S., “Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Geçiş ekonomileri örneğinde panel eşbütünleşme ve panel nedensellik analizleri”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(1), 2010, s.159-184.
• Alagöz, M., Erdoğan, S., Topalli, N., “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Eko- nomik Büyüme: Türkiye Deneyimi 1992-2007”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bil- imler Dergisi, 7(1), 2008, s.79-89.
• Altintaş, M., Güvercin, D., Uğurlu, E., “Geçiş Ekonomilerinde Doğrudan Yabancı Ser- maye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Ekonomik Yaklaşım”, 19(Özel Sayı), 2006, s.17-32.
• Ayaydin, H., “Doğrudan Yabancı Yatırımlar ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi”, 26, 2010, s.133-145.
• Becketti, S., Introduction to Time Series Using Stata, (Texas: Stata Press, 2016).
• Bengoa, M., Sanchez-Robles, B., “Foreign direct investment, economic freedom and growth: New evidence from Latin America”, European Journal of Political Eco- nomy, 19(3), 2003, s.529-545.
• Borensztein E., Gregorio J. De ve Lee J-W., “How does foreign investmentaffect econo- mic growth?”, Journal of International Economic,. 45, 1998, s.115–135.
• Branstetter, L., “Is Foreign Direct Investment a Channelof Knowledge Spillovers? Evi- dence From Japan’s FDI in the Unites States”, Journal of International Economics, 68, 2005, s.325-344.
• Chakraborty, C., Basu, P. “Foreign direct investment and growth in India: A cointegra- tion approach”, Applied Economic, 34(9), 2002, s.1061-1073.
• Coe D. T. ve Helpman, E., “International R&D Spillovers”, Europian Economic Review, 39, 1995, s. 859-887.
• Coe D. T. ve Helpman, E. ve Hoffmaister, A. W., “International R&D Spillovers and Institutions”, Europian Economic Review, 53, 2009, s.723-741.
• Dar, A. A., Muhammad T., and Mehmood B., “Is there a relationship between foreign direct investment, human capital, trade openness and economic growth of Paki- stani economy?”, Science International-(Lahore), 28(1), 2016, s.715-719.
• Demirhan, E., “Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 2005, s.75-88.
• Dickey, D., Fuller, W. A., “Distribution of Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of American Statistical Association, 74, 1979, s.427-431.
• Ekinci, A., “Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Büyüme ve Istihdama Etkisi: Türkiye Uygulaması (1980-2010)”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 2011, s.71-96.
• Elliott, G., Rothenberg, Thomas J. ve Stock, James H., “Efficient Tests for an Autoregres- sive Unit Root”, Econometrica, 64(4), 1996, 813–36.
• Falvey, R., Mcgregor, N. F. ve Khalid, A., “The Liberalisation and Growth: A Threshold Exploration”, Journal of the Asia Pacific Economy, 18(2), 2013,s.230-252.
• Feridun, M., Sissoko, Y., “Impact of FDI on Economic Development: A Causality Analy- sis for Singapore, 1976-2002”, International Journal of Economic Sciences and Ap- plied Research, 4(1), 2011, s.7-17.
• Growth and Export for Slovakia”, Procedia Economics and Finance, 15, 2014, s.123- 128.
• Şahin, D., “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(19), 2015, s.159-172.
• Şimşek, M., “Ihracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Türkiye Ekonomisi Verileri ile Ana- lizi, 1960-2002”, DEU İ.İ.B.F. Dergisi, 18(2), 2003, s.43-63.
• Vergil, H., Karaca, C., “Gelişmekte Olan Ülkelere Yönelik Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Panel Veri Analizi”, Ege Ak- ademik Bakış, 10(4), 2010, s.1207-1216.
• World Bank, Data, http://data.worldbank.org/. (Erişim Tarihi:2016).
• Yaşgül, S., “Küreselleşme, Çok Uluslu Şirketler ve Şirket Birleşmeleri: Dünya İlaç En- düstrisi Örneği” içinde Alkan Soyak, (der.) Küreselleşme, İktisadi Yönelimler ve Sosyopolitik Karşıtlıklar (İstanbul: OM Yayınevi, 2002), s. 211-261.