Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Sosyal Güvenlik: Dünya’da ve Türkiye’de Gelişimi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 30, 177 - 196, 20.04.2018

Bora Yenihan

Öz

Sosyal politikalar modern anlamda sanayi devrimi ile birlikte doğmuş ve uygulanması konusunda sosyal güvenlik sistemleri gibi çeşitli araçlar kamu gücü ile geçmişten günümüze kadar kullanılagelmiştir. Sosyal güvenlik anlayışı ve sistemlerindeki gelişmeler başta işçi sınıfı olmak üzere toplumun tamamına çalışma yaşamında ve sosyal yaşamda karşılaşabilecekleri sosyal risklere karşı güvence vermeyi amaçlamış ve sürekli bir gelişim içinde olmuştur. Dönemler itibariyle Dünya’da ve Türkiye’de sosyal güvenlik alanında yaşanan gelişmeler birbirinden farklı olmakla beraber özellikle cumhuriyetin ilanından sonraki süreçte Türkiye, batı toplumlarındaki gelişmeleri takip ederek, sosyal güvenlik sisteminin daha modern ve toplumun ihtiyaçlarına yönelik bir hale getirmeye çalışmıştır. Bu çalışma, öncelikle sosyal politikaları doğuran sebepleri inceleyerek, sosyal politikaların uygulama araçlarından olan sosyal güvenlik anlayışı ve sistemlerinin dünyada ve Türkiye’deki gelişim süreçlerini karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Literatür taranarak yapılan çalışmada sanayi devrimi sonrasındaki zaman süreci kendi içinde dönemlere ayrılmış, gelişmiş ülkeler ve Türkiye’deki gelişmeler karşılaştırılarak incelenmiştir. Türkiye’nin sosyal güvenlik anlayışının, Dünya ile kıyaslandığında çeşitli sebeplerden dolayı geç bir dönemde geliştiği ve bununla bağlantılı olarak bir sistem haline gelmesinin de geç bir döneme denk geldiği görülmüştür. Bu geç kalınmışlığın başta finansman sorunu olmak üzere kayıt dışı istihdam gibi sorunları da beraberinde getirdiği, ayrıca Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin bir revizyon ve yenilenme ihtiyacı taşıdığı ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Industrial Revolution, Working Class, Social Policy, Social Security

Understanding Social Security As A Tool of Social Policy: An Analysis of Development of Social Security In The World and Turkey

Öz

Social policies are born with the industrial revolution in the modern sense, and a variety of tools such as social security systems have been used in the implementation of public power in the past to the present. It was intended to provide security against social risks they might encounter in working and social life of the entire
society, including development, primarily working class in the social security system
and understanding, and it has been in continuous development. The respective
periods being different developments in the field of social security in the developed
countrys and Turkey with especially in the next period the proclamation of the
republic, Turkey, following the developments in western society has tried to make
one for the needs of more modern and society of the social security system. This
study primarily examining the reasons causing social policies, understanding and
application of the social security system with the means of social policy aims to
compare the development of the world and in Turkey. Period of time after scanning
the literature devoted to their studies during the period of the industrial revolution,
were compared with developments in the world and Turkey. Turkey’s approach to
social security, when compared with the world, it is developed at a later time for
several reasons, and associated therewith the system has also become clear that
coincided with a late period. Because of this late developed period, it has occurred
financial and undeclared work issues. Also it is understood that Turkey needs an
overhaul and renewal of the social security system

Anahtar Kelimeler

Industrial Revolution, Working Class, Social Policy, Social Security

Kaynakça

• Alpar, Bülent (2000), “ILO Sosyal Güvenlik Nihai Raporu ve Gerçekleşen Değişiklikler”, Kamu-İş Dergisi, Cilt 5, Sayı 4, s. 1-16.
• Alper, Yusuf, Değer, Çağaçan ve Sayan, Serdar (2012), “2050’ye Doğru Nüfus Bilimi ve Yönetim: Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış”, TÜSİAD Yayınları, Yayın No: TÜSİAD-T/2012-11/535, İstanbul.
• Altan, Ömer Zühtü (2011), “Sosyal Politika”, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, No: 900, Eskişehir.
• Aydın, Fazıl (2014), “Avrupa Sosyal Şartı”, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ya- yınları, Yayın No 06, Ankara.
• Ayhan, Abdurrahman (2012), “Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Güvenlik İlkeleri”, Sos- yal Güvenlik Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s. 41-55.
• Bedir, Eyüp, Özaydın, Mehmet Merve ve Metin, Banu (2013), “Sosyal Politika 1”, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, No: 1589, Eskişehir.
• Bigat, Şevket Güney (2007), “Ülkemizde İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunun Tarihsel Gelişi- mine Kısa Bir Bakış”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 81, Sayı 1, s. 43-52, İstanbul.
• Boden, Rebecca (2005), “Taxation Research as Social Policy Research”, Taxation: An In- terdisciplinary Approach to Research, Oxford University Press, s. 105-121, USA-New York.
• Çelik, Abdulhalim (2002), “Küreselleşme Sürecinde Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Dönü- şümü ve Türkiye”, Şeker-İş Yayınları, Ankara.
• Çubuk, Ali (1983), “Sosyal Politika ve Sosyal Güvenlik”, Gazi Üniversitesi Yayınları, An- kara.
• Dilik, Sait (1988), “Sosyal Güvenliğin Tarihsel Gelişimi”, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgi- ler Fakültesi Dergisi, Cilt 43, Sayı 1-2, s. 41-80, Ankara.
• Ekin, Nusret, Alper, Yusuf ve Akgeyik, Tekin (1999), “Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Arayışlar: Özelleştirme ve Yeniden Yapılandırma”, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No 1999-69, İstanbul.
• Ersöz, Halis Yunus (2003), “Doğuşundan Günümüze Sosyal Politika Anlayışı ve Sosyal Politika Kurumlarının Değişen Rolü”, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Mecmua- sı, Cilt 53, Sayı 2, s.119-144, İstanbul.
• Ersöz, Halis Yunus (2011), “Sosyal Politikada Yerelleşme”, İstanbul Ticaret Odası Yayınla- rı, Yayın No: 2010-99, İstanbul.
• Gerek, Nüvit, Karaca, Nuray Gökçek, Baybora, Dilek ve Kocabaş, Fatma (2013), “İş ve Sos- yal Güvenlik Hukuku”, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Yayın No 1776, Eskişehir.
• Gökbayrak, Şenay (2010), “Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Dönüşümü”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, s. 141-162.
• Gümüş, Erdal (2010), “Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sistemi: Mevcut Durum, Sorunlar ve Öneriler”, Seta Analiz, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, s. 1-20.
• Gündüz, Yılmaz, Kaya, Mehmet ve Aydemir, Cahit (2012), “Ahilik Teşkilatında ve Günü- müzde Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, s. 37-54, Afyon.
• Güvercin, Cemal Hüseyin (2004), “Sosyal Güvenlik Kavramı ve Türkiye’de Sosyal Güven- liğin Tarihçesi”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt 57, Sayı 2, s. 89-95, Ankara.
• Güzel, Ali, Okur, Ali Rıza ve Caniklioğlu, Nurşen (2012), “Sosyal Güvenlik Hukuku”, Beta Yayınları, Yenilenmiş 15. Baskı, İstanbul.
• Çelik, Aziz (2013), «Sosyal Politikanın Kökleri ve Gelişimi», Ders Notları, https:// azizcelik2013.files.wordpress.com/2013/10/sosyal-politikanc4b1n-kc3b6kleri-ve- gelisimi.pdf, Erişim Tarihi 14.11.2015.
• Fişek, Gürhan (2008), “Sosyal Hizmet ve Sosyal Yardımların Sosyal Politika Araçları İçe- risindeki Yeri (“Genel”i “Yerel”e İndirmek), http://2015.ses.org.tr/2008/02/sosyal-hiz- met-ve-sosyal-yardrosyal-politika-ararerisindeki-yeri-geneli-yerele/, Erişim Tarihi 14.11.2015.
• https://www.mess.org.tr/ti.asp?eid=4916, Erişim Tarihi 14.11.2015.
• http://urundergisi.com/makaleler.php?ID=1641, Erişim Tarihi 14.11.2015.
• http://www.unicef.org/turkey/udhr/_gi17.html, Erişim Tarihi 14.11.2015.
• http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:1:0::NO:::, Erişim Tarihi 14.11.2015.
• https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/sosyalsart.pdf, Erişim Tarihi 14.11.2015.
• http://dosya.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/m137.pdf, 16.11.2015.
• http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.5510&MevzuatIliski=0&source XmlSearch, Erişim Tarihi 16.11.2015.
• http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/7217.pdf, Erişim Tarihi 16.11.2015.
• http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/15037.pdf, Erişim Tarihi 16.11.2015.
• http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/26488, Erişim Tarihi 16.11.2015.
• http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/15655, Erişim Tarihi 16.11.2015.