Otel İşletmelerinde Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Örgüt Sağlığı Üzerine Etkileri: Afyonkarahisar İlinde Bir Araştırma

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 25, 161 - 200, 01.06.2015

Mustafa Sandıkcı Tuba Vural Özcan Zorlu

Öz

Turizm sektöründe özellikle 1950’li yıllardan sonra rekabetin artması ve küresel boyuta ulaşması ile bu sektör içerisinde yer alan konaklama işletmeleri varlıklarını sürdürebilmek için birçok yeni yönetim tekniğini bünyesinde uygulayarak başarı sağlama gayreti içerisine girmiştir. Bu süreçte işletmelerin başarı sağlamasında temel unsurlardan birisi işletme örgütünün sağlığı olmuştur. Temel olarak bir örgütün çevresine adapte olabilme, çalışanları arasında uyum yaratma ve hedeflerine ulaşma kabiliyeti şeklinde ifade edilen örgüt sağlığı kavramı, dinamik rekabet koşulları sonucunda, son dönemde yoğun olarak incelenmeye başlamıştır. Diğer yandan bir işletme örgütünün sağlıklı olabilmesi için bu örgütlerde etkin dönüşümcü liderlerin bulunması gerekir. Dolayısıyla işletmelerde örgütün sağlıklı kılınması için dönüşümcü liderlik davranışlarının örgüt sağlığı üzerine olan etkilerinin kapsamlı olarak araştırılması gerekmektedir. Bu kapsamda araştırmada Afyonkarahisar ilinde faaliyet gösteren termal konaklama işletmelerinde dönüşümcü liderlik davranışları ile örgüt sağlığı arasındaki ilişkiler incelenmiştir.Araştırma evrenini; Afyonkarahisar’da faaliyet gösteren Bakanlık belgeli termal turizm işletmelerinden ankete katılmayı kabul eden işletme çalışanları oluşturmaktadır. Çalışmada örnekleme yöntemi olarak “Kolayda Örnekleme Yöntemi” uygulanmıştır. Toplamda ulaşılması gereken minimum sayı 303 olarak hesaplanmış olup, hata payı, yanlış ya da eksik kodlama nedeniyle değerlendirmeye alınmayacak anketlerin olabileceği düşüncesiyle 500 adet anket formu dağıtılmış bunlardan ancak 400 adet anket elde edilebilmiştir. Elde edilen anketlerin incelenmesi sonucunda 36 anket değerlendirmeye uygun bulunmamış ve toplamda 364 anket değerlendirmeye alınmıştır. Araştırma kapsamında anketi yanıtlayan katılımcılara ait demografik değişkenlerin analiz edilmesinden sonra, söz konusu katılımcıların ankette yer alan örgüt sağlığı ölçeği ve dönüşümcü liderlik davranışları ölçeğine vermiş olduğu yanıtlar yüzde analizi, aritmetik ortalama ve standart sapma yöntemi ile analiz edilmiştir. Örgüt sağlığı ve dönüşümcü liderlik davranışları arasındaki ilişkinin ölçümüne yönelik korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir.Yapılan araştırmanın sonucunda genel olarak dönüşümcü liderlik davranışları ile örgüt sağlığı arasında ve iki değişkene ait tüm alt boyutlarda istatistikî olarak anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Örgüt Sağlığı, Dönüşümcü Liderlik, Konaklama İşletmeleri, Afyonkarahisar

Effects of Transformational Leadership Behaviours on Organizational Health in Hotels: A Study in

Öz

In the tourism sector, competition has increased rapidly after the 1950s. The growth of the tourism industry worldwide, is located within the accommodation sector enterprises, which ensure the success of applying the many new management techniques in order to survive. In this process, the most basic element to success; the health of the organization. Basically an organization’s ability to adapt to its environment, creating harmony between employees and the ability to achieve their goals as stated in the organization’s health, as a result of competitive conditions in recent years have been investigated extensively. The other hand, the organization must have effective transformational leaders to be healthy. Therefore, it is necessary to investigate their effects on the health of a comprehensive organization of transformational leadership behaviors of the organization to be healthy. In this research, the relationship between thermal hotel business in transformational leadership behaviors and organizational health in Afyonkarahisar were examined.Study population who agreed to participate in the survey of the Ministry certified businesses operating in Afyonkarahisar thermal hotel consists of those employees. In the study as a sampling method “Sampling Method” is used. For the total sample is calculated as the required number of 303. However, the margin of error, with the idea of the survey may not be considered due to incorrect or incomplete coding 500 questionnaires were distributed. However, 400 questionnaires were obtained. Examination of the resulting questionnaire was not appropriate to evaluate the results of 36 surveys. For this reason, it is only 364 questionnaires were evaluated. After analyzing demographic variables of participants who responded to the survey This survey is located organizational health survey participants scale and transformational responses given by the leadership behavior scales percentage analysis, we have calculated the mean and standard deviation values. Organizational health and transformational correlation analysis for the measurement of the relationship between leadership behavior were made

Anahtar Kelimeler

Organizational Health, Transformational Leadership, Lodging Enterprises, Afyonkarahisar

Kaynakça

• Akbaba Sadegül, Altun. Örgüt Sağlığı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2001
• Avolio, Bruce J., Waldman, David A. ve Yammarino Francis J., ‘’Leading in the 1990: The Four I’s of Transformational Leadership’’, Journal of European In- dustrial Training, 15 (4),1991, s. 9-16.
• Bass, M.Bernard. ‘’From Transactional to Transformational Leadership: Learning to Share the Vision’’, Organizational Dynamic,.18 (3), 1990, 19-31.
• Bass, M.Bernard. ‘’Two Decades of Research and Development in Transformatio- nal Leadership’’ European Journal of Work and Organizational Psychology. 8 (1) 1999, s.9-32
• Başaran, İbrahim E, Eğitim Yönetimi: Nitelikli Okul. (4. Baskı). 2000, Ankara
• Baytok, Ahmet. Hizmet İşletmelerinde Örgüt Kültürünün Oluşturulmasında Li- derin Rolü. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonka- rahisar, 2006.
• Bruhn, John G. Trust and the Health of Organizations. Kluwer Academic / Ple- num Publishers, New York, akt. Ardıç, Kadir ve Polatcı, Sema. (2007). İşgören Refahı Ve Örgütsel Etkinlik Kavramlarına Bütüncül Bir Bakış: Örgüt Sağlığı. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi. 2001, 21(1), 137-154.
• Burns J. M., Leadership, Harper & Row: New York, 1978.
• Cemaloğlu, Necati, ‘’Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin örgüt Sağlığı Üzerin- deki Etkisi’’ Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2007, Cilt: 2, 165-194.
• Çekmecelioğlu, Hülya G. Örgüt İkliminin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üze- rindeki Etkisi: Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim- ler Dergisi,2005, 6 (2) 23-39.
• Doğan, Altan ve Bozkurt, Serdar, ‘’İstanbul İlindeki Beş Yıldızlı Otellerin Örgütsel Sağlık Durumlarının Çalışanların Algıları ile Ölçümüne Yönelik Bir Araştır- ma’’, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi: Yönetim, 2008, 19 (60), s.61-73.
• Dünya Turizm Örgütü, http://dtxtq4w60xqpw.cloudfront.net/sites/all/files/pdf/ unwto_pisa2014_ipk_jk_2pp_0.pdf, Erişim Tarihi: 17.12.2014
• Dvir, Tally at all., ‘’Impact of Transformational Leadership on Follower Develop- ment and Performance: A Field Experiment’’, Academy of Management Jour- nal. 45 (4), 2002, s.735-744.
• Erdal, Mehmet. İşletmelerde Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Analizi, Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Projesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversite- si Kahramanmaraş, 2007.
• Ergin, U. Okul Sağlığının Oluşmasında Okul Yöneticilerinin Cinsiyetlerinin Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul, 2008.
• Gregory B.A, ‘’’The Effects of Situational Leadership on Organizational Health and Academic Achievement’’, Dissertation Abstracts International, 1986,47 (8), (2889-A).
• Gül, Hasan. ‘’İş Stresi, Örgütsel Sağlık ve Performans Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Araştırması’’, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İİBF Dergisi, Karaman, 2007, 9 (13), s.318- 332.
• Güzel, Tülay ve Akgündüz, Yılmaz. ‘’Liderlik Davranışlarının Orta Düzey Yöne- ticiler Üzerindeki Etkisi Ve Yöneticilerin Tükenmişlik Düzeyleri İle İlişkisi; Kuşadası Otel İşletmelerinde Bir Araştırma’’ Yönetim Bilimleri Dergisi. 2011, 9 (2), s.280- 296.
• İşcan, Ömer, F., Küresel İşletmecilikte Dönüştürücü Liderlik Anlayışı Büyük Öl- çekli İşletmelerde Bir Uygulama, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üni- versitesi, Erzurum, 2002, s.266-267
• Korkmaz, Mehmet. ‘’Örgütsel Sağlık Üzerinde Liderlik Stillerinin Etkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2007, Sayı: 49, 57-91.
• Lyden, J. A. ve Klingele, W. E. Supervising Organizational Health, Supervision, 2000, 61 (12), 3-6.
• Ören, Armağan. Günümüzün Liderlik Profili; Transformasyonel (Dönüştürücü) Liderlik Antalya Bölgesinde Bulunan Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araş- tırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, 2006.
• Özalp, İnan ve Öcal, Hülya. ‘’Örgütlerde Dönüstürücü (Transformational) Liderlik Yaklasımı’’Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,2000, 3 (4), s.207-226.
• Polatcı, Sema ve Ardıç, Kadir. ‘’İşgören Refahı Ve Örgütsel Etkinlik Kavramlarına Bütüncül Bir Bakış: Örgüt Sağlığı’’,Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 2007, 21 (1), s.137-154.
• Tüfekçi, Ahmet. Başarılı Bir Örgütsel Değişimin Gerçekleştirilmesinde Dönüştürü- cü Liderliğin Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üni- versitesi, Afyonkarahisar, 2006.
• Türker, Yusuf. (2010). İlköğretim Okullarının Etkililik Düzeyleri İle Örgüt Sağlığı Arasındaki İlişki, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, 2010.
• Uras, Meral. ‘’Lise Öğretmenlerinin Örgüt Sağlığının Moral, Yenilikçilik, Özerklik, Uyum ve Problem Çözme Yeterliği Boyutlarına İlişkin Algıları’’, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2000, Sayı. 7, 124-131.
• Wayn, K. Hoy and Cecil, G. Miskel. Educational Administration: Theory, Research and Practice. New York: McGraw-Hill, 1991
• Yavuz, Ercan. ‘’İşgörenlerin Dönüşümcü Liderlik ve Örgütsel Bağlılık İle İlgili Tu- tumlarına Yönelik Bir Araştırma’’,İşletme Araştırmaları Dergisi, Bursa, 1(2). 51-69.
• Yıldırım C, Okul Müdürlerinin Liderlik Stillerinin Örgütsel Sağlık Üzerindeki Et- kisi; Ankara İli Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversite- si,2006, Ankara.
• Yılmaz, Hakan. Stratejik Liderlik, Kumsaati Yayın Dağıtım, İstanbul, 2010.
• Yukl, Gary. ‘’Managerial Leadership: A Review of Theory and Research’’Journal of Managent, 15 (2), 1989, s.251-389.
• Zencir, Ebru. Bir Liderlik Modeli Olarak Personel Güçlendirme: Ankara’da Bulu- nan Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma, Yayımlan- mamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2004, s.60.