Birinci Dağlık Karabağ Savaşı Göçmenlerinin Sosyo-Ekonomik Sorunları: Bakü Binegedi İlçesi Örneği

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: Özel Sayı, 107 - 136, 03.09.2021

Gafar Shamilov , Canan Öykü Dönmez Kara

https://doi.org/10.35408/comuybd.973396

Öz

Araştırma konusu olan göç olgusu; insanların, ister sosyal, ekonomik isterse de siyasi nedenlerden dolayı yaşadığı yerleşim yerlerini değiştirmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Bu eylem, hem zorunlu hem de bireylerin kendi istekleri doğrultusunda gerçekleşmektedir. Bu bağlamda, yerleşim yerlerini değiştiren bireyler, göç ettikleri yeni yerlerde birçok sosyo-ekonomik sorunlarla karşılaşabilmektedir. Araştırma, 1991-1993 yılları aralığında Azerbaycan ve Ermenistan arasında gerçekleşen Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sonrası zorunlu göçe maruz bırakılan göçmenlerin karşılaştığı sosyo-ekonomik sorunların belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, araştırma alanı olarak zorunlu göçmenlerin bir arada yaşadığı Bakü’nün Binegedi Ilçesi’ne bağlı Ağasadık Geraybeli Mahallesi seçilmiştir. Yapılan araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmış ve desen olarak örnek olay deseni uygulanmıştır. Bu amaçla, zorunlu göçmenlerin bir arada yaşadığı Ağasadık Geraybeyli Mahallesi’nde on beş zorunlu göçmen ile görüşmeler gerçekleştirilmiş ve veriler elde edilmiştir. Katılımcılar ile yapılan görüşme sürecinde, 14 sorudan oluşturulmuş yarı yapılandırılmış görüşme formu yaklaşımı kullanılmıştır. Yapılan görüşmeler, katılımcıların izni çerçevesinde kayıt altına alınmış ve daha sonra 2010 Microsoft Office Word programına aktarılarak doküman şeklinde oluşturulmuştur. Elde edilen veriler, MAXQDA Analytcs 20 programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucu elde edilen verilere göre, zorunlu göçmenlerin, göç sonrası yaşadıkları yeni yerleşim yerlerinde sosyo-ekonomik sorunlarla karşılaştığı ortaya çıkmıştır. Göçmenlerin, karşılaştığı sosyo-ekonomik sorunların genellikle barınma, beslenme, istihdam, işgücü piyasası, eğitim ve sağlık alanlarında olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Göç, Zorunlu Göç, Zorunlu Göçmen, Dağlık Karabağ.

Kaynakça

• Kaynaklar Acer, Y., ve Kaya, İ. (2010). Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma. D. Aydemir (Dü.) içinde, Uluslararası Hukuk Temel Ders Kitabı Birinci Baskı, s. 219-236. Uşak Yayınları: Ankara.
• Acer, Y., Kaya, İ. ve Gümüş, M. (2010). Küresel ve Bölgesel Perspektiften Türkiye’nin İltica Stratejisi, USAK Yayınları:Ankara
• Aliyeva, Y., ve Hüseynov, T. (2011). İyirmi İl Məcburi Köçkün mü Olar? Azərbaycanda Məcburi Köçkünlər Və Yerli Əhalinin Ehtiyaclarının Məcburi Köçkünlük Probleminə Olan Münasibətin Müqayisəli Təhlili. Brukinqs İnstitutu və London İqtisadiyyat İnstitutu. Bakü.
• Aras, O. (2010). Azerbaycan Ekonomisine Etkileri Bakımından Karabağ Sorunu. Mənbə: R. Yılmaz, Qarabağ: Bildiklerimiz ve Bilmediklerimiz Şərq-Qərb Nəşriyyatı, Bakü. (257-293).
• Aydın, C. (2017). Göçmenlerin Karşılaştıklarıve Neden Olduklari Bazi Psikolojik Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir Analiz, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi , 305-316.
• Azerbaycan Respublikası Kaçkınların ve Zorunlu Göçmenlerin İşleri üzre Devlet Komitesi (2019) Kaçkınların ve Zorunlu Göçmenlerin Yaşam Koşullarının İyileştirilmesi ve İstihdamlarının Artırılması Üzre Devlet Programı. Erişim: 04.06.2020. http://idp.gov.az/az/activity/2/parent/25
• Azerbaycan Respublikası Kaçkınların ve Mecburi Göçmenlerin İşleri üzre Devlet Komitesi (2019) Kaçkınların ve Zorunlu Göçmenlerin Yaşam Koşullarının İyileştirilmesi ve İstihdamın Artırılması üzre Devlet Programı. Erişim: 04.06.2020. http://idp.gov.az/az/content/1/parent/1
• Bimay, M. (2019). Göçün Kentleşme Üzerindeki Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Etkileri: BATMAN ÖRNEĞİ. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Çalışkan, E. (2013). Mülteciler ve Sığınmacılar Hakkında İdarenin Görevleri-Yetkileri ve Yargısal Denetim. T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hukuk Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Ekici, Y. (2017). Azerbaycan ve Ermenistan Arasında Bitmeyen Dağlık Karabağ Sorunu. VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 2(1); 63-77.
• David T. Graham, D.T. (2000). The People Paradox: Human Movements and Human Security In A Globalising World. Migration, Globalisation and Human Security, Ed: David T. Graham ve Nana K. Poku, USA: Taylor and Francis Group, Routledge.
• Gönülaçan, A. (2016). "İç Göç Üzerine Sözlü Tarih Çalışması". Göç ve Kültür Sempozyum Bildiriler Kitabı1, Amasya Üniversitesi, Kıbatek Yayınları, Ankara. 309-405.
• İmanquliyev, B. (2021, 02 11). Karabağ Savaş Meydanından İnşaat Meydanına Çevrilmekte. AZERBAYCAN Resmi Devlet Gazetesi, Erişim:18.03.2021, http://www.azerbaijan-news.az/posts/detail/qarabag-savas-meydanindan-tikinti-meydancasina-cevrilir-1612989731.
• İnce, C. (2019). Göç Kuramları ve Suriye Göçü Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, International Journal of Society Researches. 11(18), 2581-2615.
• IOM. (2009, 02 21). Glossary on Migration, International Migration Law Series. Erişim: 14.02.2021, https://www.iom.int/key-migration-terms#Immigrant.
• Kamal, R. (2017, Ocak 25). Azerbaycan Resmi Devlet Gazetesi.Erişim: 08.06.2020, Zorunlu Göçmenler Devlet İmtiyazlarını Daha Etkin Kullanma Fırsatı Kazandılar: http://www.azerbaijan-news.az/view-114489/mecburi-kockunler-dovletin-guzestinden-daha-semereli-istifade-etmek-imkani-qazandilar
• Karataş, Z. (2015, Ocak). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kaygalak, S. (2009). Kentin Mültecileri: Neoliberalizm Koşullarında Zorunlu Göç ve Kentleşme.Dipnot Yayınları,Ankara.
• Memmedov, R., Süleymanlı, S., ve Abbasov, H. (2016). Azerbaycanlı Kaçkın ve Mecburi Köçkünlerin Problemleri Beynelhalk Teşkilatlar Müstevisinde. Seda Neşriyyat. Baku.
• Ogan, S. (2003, Bahar). Ermenistan’ın Tehcir Politikası ve Neticesi: Azerbaycan’da Göçmen (Kaçkın) Sorunu. Ermeni Araştırmaları, (9), http://www.eraren.org/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=69
• Oğan, S. (2010). Yüzyılın Dramı... Azerbaycan’da Göçmen (Kaçkın) Sorunu. Erişim: 10.02.2021 http://turksam.org/yuzyilin-drami-azerbaycan-da-gocmen-kackin-sorunu
• Özkul, O., ve Vermez, H. (2009). Dağlık Karabağ Göçmenlerinin Sosyo-Ekonomik Sorunları. Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı (51), 139-170.
• Özyılmaz, E. V. (2013). "Geçmişten Günümüze Dağlık Karabağ". Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 191-208.
• Petersen, W. (1958). A General Typology of Migration. American Sociological Review, 23 (3), 256-266.
• Subaşı, M., ve Okumuş, K. (2017, Haziran). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Tamer, M., ve Birvural, A. (2018). Zorunlu Göçün Toplumlarda Oluşturduğu Problemler. V. Özpolat, (ed.) Zorunlu Göçler ve Doğurduğu Sosyal Travmalar, 9-20.
• Taş, H., ve Özcan, S. (2013). "Türkiye’de İç Göçün Yoksulluğa ve İstihdama Etkileri". International Conference on Eurasian Economics, 289-298.
• Taşçı, F. (2009). "Bir Sosyal Politika Sorunu Olarak Göç". Kamu-İş, 10(4), 177-204.
• Yalçın , C. (2004). Göç Sosyolojisi. Anı Yayıncılık Ertem Matbaası. Ankara.
• Yeşilot, O. (2006). Karabağ Savaşının Sessiz ve Mağdur Tanıkları. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(15), 86-92.
• Yeşilot, O. (2010). Karabağ Savaşının Sessiz Ve Mağdur Tanıkları Kaçkın Ve Mecburi Göçkünlerin Problemleri. R. Yılmaz (ed), Karabağ: Bildiklerimiz ve Bilmediklerimiz (294-306). Şərq-Qərb Nəşriyyatı. Bakü, 294-307.
• Yetkin , P. (2019). Ezidilerin Zorunlu Göç Deneyimi: Batman Uğurca Köyü Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyoloji Ana Bilim Dalı.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. 11. Baskı Ankara.