İŞ BECERİKLİLİĞİ VE ÇALIŞAN İYİ OLUŞU ÜZERİNE NİCEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Sayı: Özel Sayı, 241 - 270, 29.09.2022

Ali Şahin Örnek , Selda Topkaya , Fuat Fırat Çevik

https://doi.org/10.35408/comuybd.1151163

Cited By: 1

Öz

Geleneksel insan kaynakları yönetim anlayışının 1980’li yıllardan itibaren yerini stratejik insan kaynakları yönetimine bırakması insan sermayesini şirketler açısından çok daha önemli hale getirmiştir. Yapılan araştırmalar göstermektedir ki çalışanların temel yeteneklerinin yatırımla desteklenmesi şirketlere hem rakipleri tarafından taklit edilmesi zor bir farklılık hem de yüksek verimlilik getirmektedir. Çalışanlar açısından ise becerikliliklerinin artmasının birçok maddi ve manevi unsura etki etmesi beklenebilir. Bu noktadan hareketle yapılan araştırmada çalışan iş becerikliliği ile çalışan iyi oluşu arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma sonucunda beklenen, çalışanların iş becerikliliğinin artmasının moral ve motivasyonlarını güçlendirerek, kendilerini çalıştıkları yere ait hissetmelerini sağlaması ve buna benzer birçok olumlu unsuru ortaya çıkarması yönündedir. Bu noktadan hareketle iş becerikliliği ile çalışan iyi oluşu arasındaki ilişki nicel araştırma metotları kullanılarak incelenmiştir. Geliştirilen hipotezleri sınamak için gerekli olan veriler Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nde görevli toplam 330 idari ve akademik personelden toplanmıştır. Verilerin toplanmasında kolayda örnekleme yöntemi ve anket tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda diğer araştırmaların çoğunluğuyla benzer sonuçlar elde edildiği gibi bazı farklılıklar olduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş Becerikliliği, Çalışan İyi Oluşu, Yaşamsal İyi Oluş, İş Yerinde İyi Oluş, Psikolojik İyi Oluş.

A QUANTITATIVE STUDY ON JOB CRAFTING AND EMPLOYEE WELL-BEING

Öz

Strategic human resources management, since the 1990s has replaced the
traditional human resources management approach. It has subsequently made
human capital much more important to organizations. Research shows that it both
increases firms’ productivity and creates a difference that is difficult to imitate by
their competitors to support the core competencies of employees with investment.
From the employees’ perspective, the increase in their skills affects many physical
and moral factors. The relationship between job crafting and employee well-being
was examined from this point of view in the study. The result of the research reveals
that the increase in employee job crafting will increase their general well-being and
strengthen their morale and motivation. In this theoretical framework, the
relationship between job crafting and employee well-being was examined by using
quantitative research methods. The data required to test the developed hypotheses
were collected from a total of 330 administrative and academic personnel working
at Çanakkale Onsekiz Mart University. Convenience sampling method and survey
were used in data collection. The analysis results of the data, we found positive and
significant relationships between the sub-dimensions of job crafting and well-being
in life, well-being at work and psychological well-being. 

Anahtar Kelimeler

Job Crafting, Employee Well-Being, Well-Being in Life, Well-Being at Work, Psychological Well-Being.

Kaynakça

• Akın, A.; Sarıçam, H.; Kaya, Ç.; Demir, T. (2014). Turkish Version of Job Crafting Scale (JCS): The Validity and Reliability Study, Educational Research Association, The ınternational Journal of Educational Researchers 5(1): pp.10-15.
• Aldana, Steven G., Financial Impact of Health Promotion Programs: a Comprehensive Review of the Literature, American Journal of Health Promotion, 15, (2001), pp. 296-320.
• Aslan, Ş., ve Güzel, Ş. (2020). İş Becerikliliği, Çalışmaya Tutkunluk, Örgütsel Erdemlilik, Duygusal Öz Yeterlilik ve Duygusal Zeka Değişkenlerinin Sosyo- Demografik Açıdan Farklılıkları , EKEV Akademi Dergisi, 24(82): 435-462.
• Aslan, Ş.; Güzel, Ş. (2020). İş Becerikliliği, Çalışmaya Tutkunluk, Örgütsel Erdemlilik, Duygusal Öz Yeterlilik ve Duygusal Zekâ Değişkenlerinin Sosyo- Demografik Açıdan Farklılıkları, EKEV Akademi Dergisi, 24(82): 435-462.
• Avolio, B.J. ve Sosic, J.J. (1999) A life-span Framework for Assessing the Impact of Work on White-collar Workers. In S.L. Willis ve J.D. Reid (Eds) Life in the Middle: Psychological and Social Development in the Middle Age (pp. 251-274). San Diego, CA: Academic Press.
• Aydın, K: (2020). İş Becerikliliğinin İş Tatmini Üzerine Etkisi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İnsan Kaynakları Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Ayyıldız, F.N. (2018). Çalışan Sesinin, Örgüte Bağlılığa ve Çalışan Mutluluğuna Etkisi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İnsan Kaynakları Yönetimi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ahmet ERKUŞ, pp. 1-135.
• Bacaksız, E. F.; Tuna R.; Seren A. K. H. (2013). İş Becerikliliği Ölçeğinin Sağlık Sektöründe Geçerlik Güvenirliği: Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma, Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Bildiriler Kitabı, Trabzon, 153-160.
• Bacaksız, E.F.; Tuna, R.; Seren, A.K.H.; (2018). Reliability and Validity of the Turkish Version of the Job Performance Scale Instrument, Journal of Nursing Research, Cilt 26, s.1, ss. 27-35.
• Bandura A, (1993). Perceived Self- Efficacy in Cognitive Development and Functioning. Educational Pschologist, 28(2), 117-148.
• Bakker, A.B.; Tims, M.; Derks, D. (2012). Proactive Personality and Job Performance: The Role of Job Crafting and Work Engagement, Human Relations, 65(10), ss. 1359-1378.
• Berg, J. M., Dutton, J.E., & Wrzesniewski, A. (2007). What is Job Crafting and Why Does It Matter?, 1-8. https://positiveorgs.bus.umich.edu/wp-content/uploads/What-is-Job-Crafting-and-Why-Does-it-Matter1.pdf
• Berg, J. M., Dutton, J. E. ve Wrzesniewski, A. (2013). “Job Crafting And Meaningful Work”, American Psychological Association, 81-104.
• Bertland, A. (2009). “Virtue Ethics in Business and the Capabilities Approach”, Journal of Business Ethics, 84(1), 25-32.
• Campbell, A., Converse, P.E., ve Rodgers, W.L, (1976). The Need to Belong: Desire for Interpersonal Attachments as a Fundamental Human Motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497.
• Demerouti, E. (2014). Design Your Own Job Through Job Crafting, European Psychologist, Vol. 19(4), p.237–247.
• Diamante, T., Natale, S.M., London, M. (2006). Organizational Wellness, Health Promotion in Practice, Editörler Sherri Sheinfeld Gorin, Joan Arnold, ss. 460-494.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
• Diener, E., Seligman, M,E.P (2004). Beyond Monay Toward an Economy of Well-Being, American Pschology Society, Vol. 5, N.1, pp. 1-31.
• Durmuş, B., Yurtkoru, S., Çinko, M. (2018). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi 7.Basım, Beta Yayınları, İstanbul.
• Dutton, Jane E; Wrzesniewski, Amy (2020). What Job Crafting Looks Like, Harvard Business Review, March, 12.
• Elia, J. and Rouse, M. J. (2016). Do Workplace Wellness Programs Work? Plans and Trusts, 34 (5), 12-17.
• Ergün, E. ve Nartgün, Ş. (2017). Öğretmen Öznel İyi Oluş Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması , Sakarya University Journal of Education, 7(2), 385-397.
• Harter, J.K., Schmidt, F.L., ve Keyes, C.L. (2002). Well-Being in the Workplace and its Relationship to Business Outcomes: A Review of the Gallup Studies. In C.L. Keyes ve J. Haidt (Eds.) Flourishing The Positive Person and the Good Life (pp. 205-224), Washing D.C. American Psyshological Association.
• Hoeger, Werner W. K.; . Hoeger, Sharon A; Hoeger, Cherie I.; Meteer, Andrew D. (2022). Lifetime Physical Fitness and Wellness: A Personalized Program, Cengage, Boston.
• Howard Krista J.; Howard, Jeffrey T.; Smyth, Alessa F. (2012). The Problem of Absenteeism and Presenteeism in the Workplace, (Ed.: Robert J. Gatchel Izabela Z. Schultz), Handbook of Occupational Health and Wellness, Springer, New York, 151-179.
• https://www.ilo.org/safework/areasofwork/workplace-health-promotion-and-well-be ing/WCMS_118396/lang--en/index.htm Erişim Tarihi: 01.07.2022
• https://resources.workable.com/stories-and-insights/employee-wellbeing-caring-for-your-people Erişim Tarihi: 07.07.2022.
• Iaffaldano, M.T. ve Muchinsky, P.M. (1985) Job Satisfaction and Job Performance: A Meta Analysis. Psychological Bulletin, 97, 251-273.
• Ingusci, E., Callea, A.; Chirumbolo, A., Urbini, F. (2016). Job Crafting and Job Satisfaction in a Sample of Italian Teachers: The Mediating Role of Perceived Organizational Support, Electronik Journal of Applied Statistical Analysis, 9(4): ss. 675-687.
• Judge, T.A., Thoresen, C.J., Bono, J.E., ve Patton, G.K. (2001). The Job Satisfaction-Job Performance Relationship: A Qualitative and Quantitative Review, Psychological Bulletin, 127, pp. 376-407.
• Judge, T.A., ve Watanabe, S. (1993). Another Look at the Job Satisfaction-Life Satisfaction Relationship, Journal of Applied Psychology, 78(6)m 939-948.
• Jones, Damon, Molitor, David ve Reif, Julian (2020). “What Do Workplace Wellness Programs Do? Evidence From the Illinois Workplace Wellness Study”, The Quarterly Journal of Economics, doi:10.1093/qje/qjz023, pp. 1747-1791.
• Kanbur, E. ve Mazıoğlu, V. (2021). Psikolojik İyi Oluşun İş Becerikliliğine Etkisi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 10(2), 1839- 1857.
• Karataş, M.T. (2019). İşe Adanmışlık, İş Becerikliliği ve İşgören Performansı Etkileşimi: Havacılık Sektöründeki Bir Firmada Araştırma, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Karagözoğlu, Cengiz (2005). Sporda Psikolojik Destek, Morpa Yayınları, İstanbul.
• Kaygın, Erdoğan, Bağcıoğlu, Deniz (2018). Çalışanların Öz Yeterliliklerinin ve Esenlik Algılarının İşe Adanmışlıklarına Etkisi: İlaç Sektörü Örneği, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 2, ss. 607-626.
• Kerse, Gökhan (2019). İş Becerikliliği ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: “İşe İlişkin Değişiklikler, Memnuniyeti Artırabilir mi?” İnsan ve İnsan Dergisi, Cilt 6, Sayı 20, ss. 205-218.
• Kerse, Gökhan (2017), İş Becerikliliği (Job Crafting) Ölçeğini Türkçe’ye Uyarlama ve Duygusal Tükenme ile İlişkisini Belirleme, Journal of Business Research Turk, İşletme Araştırmaları Dergisi, DOI: 10.20491/isarder.2017.332, ss.283-304.
• Kerse, G. ve Babadağ, M. (2019). “Dönüştürücü Liderliğin İş Becerikliliği Üzerindeki Etkisi: Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama”, İş ve İnsan Dergisi, 6(2), s.133-143.
• Kim, H.L; Woo, E., Uysal, M., Kwon, N. (2018). The Effects of Corporate Social Responsibility (CSR) on Employee Well-Being in the Hospitality Industry, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 30, No.3.pp. 1584-1600.
• Kohn, M.L., ve Scholer, C. (1982). Job Conditions and Personality: A Longitudinal Assessment of their Reciprocal Effect. American Journal of Sociology, 87, 1257-1286.
• Kulik, C. T. ve Oldham, G. R. (1987). Work Design as an Approach to Person - Environment Fit. Journal of Vocational Behavior, 31(3), 278-296.
• Leana, C.; Appelbaum, E.; Shevchuk, I. (2009). Work Process and Quality of Care in Early Childhood Education: The Role of Job Crafting. Academy of Management Journal, 52(6), 1169-1192.
• Linde, Bennie (2015). The Value of Wellness in the Workplace A Perspective of the Employee-Organisation Relationship in the South African Labour Market, Springer, New York.
• Lyubomirs, S. (2001). Why are Some People Happier Than Others? The Role of Cognitive Motivational Processes in Well-Being. American Psychology, 56(3), 239–249.
• Mathieu, C.; Neumann, C.S.; Hare, R.D.; Babiak, P. (2014). A Dark Side of Leadership: Corporate Psychopathy and Its Influence on Employee Well-Being and Job Satisfaction, Personality and Individual Differences, 59, pp. 83-88.
• Mattke, Soeren; Liu, Hangsheng;, Caloyeras, John P.; Huang, Christina Y.; Van Busum, Kristin R.; Khodyakov, Dmitry; Shier, Victoria (2013). Workplace Wellness Programs Study, Final Report, RAND Corporation, Santa Monica.
• Meister, Jeanne (2021). The Future Of Work Is Employee Well-Being, Forbes. Erişim Tarihi: 18.03.2022. https://www.forbes.com/sites/jeannemeister/2021/08/04 /the-future-of-work-is-worker-well-being/?sh=a5d089a4aed0
• Mercanoğlu, Anıl Onur; Şimşek, Kerem Yıldırım (2021). Rekreasyon ve Çalışan Verimliliği: Nitel Bir Araştırma, GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics, Volume: 3, Issue 2, p. 1-16.
• Murray, C.J.L., ve Lopez, A.D. (Eds) (1996). The Global Burden of Disease: A Comprehensive Assessment of Mortality and Disability from Diseases, Injuries, and Risk Factors in 1990 and projected to 2020. Cambridge, MA: Harvard School of Public Health.
• Niessen, C., Weseler, D. ve Kostova, P. (2016). “When And Why Do Individuals Craft Their Jobs? The Role Of Individual Motivation And Work Characteristics For Job Crafting”, Human Relations, 69(6), 1287-1313.
• Özgenç, K. ve Erhan, T. (2021). “İş Becerikliliği Üzerine Kavramsal Bir İnceleme”, International Journal of Business, Economics and Management Perspective Dergisi, 5(2), 733-748.
• Page, K.M.,& Vella-Brodrick, D.A. (2009). The “what,” “why” and “how” of employee well-being: A new model. Social Indicators Research, 90(3), 441-458.
• Şahin, Yekta. (2017). “Pozitif Psikolojik Sermayenin, İş Becerikliliği ve Üretkenlik Karşıtı İş Davranışları Üzerindeki Etkileri” Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Yönetim ve Psikoloji Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Seçkin, Şeyda Nur (2019) İç Denetim Odağı, İş Becerikliliği ve İşin Anlamlılığı İlişkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 15, S. 3, ss: 889-903.
• Singh, Agya Jit; Kaur, Ramneet (2021). Psychological Skills Training for Human Wellness, SAGE, New Delhi.
• Slemp, Gavin R. ve Dianne A. Vella-Brodrick. (2013). “The Job Crafting Questionnaire: A New Scale To Measure The Extent To Which Employees Engage in Job Crafting”, International Journal of Wellbeing, 3/2 126-146.
• Sözber, Halil Sezgi (2019). “Algılanan Dışsal Prestijin, İş Becerikliliğinin ve Algılanan Kişi-Örgüt Uyumunun İş-Aile Çatışması Üzerindeki Etkileri”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim Organizasyon ve Örgütsel Davranış Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Spector, P.E. (1997). Job Satisfaction: Application, Assessment, Cause and Consequences, Thousand Oaks, CA: Sage.
• Tims, M., Bakker, A. B. ve Derks, D. (2013). “The impact of job crafting on job demands, job resources, and well-being”, Journal of Occupational Health Psychology, 18(2), 230-240.
• Tims, M., Bakker, A. B. ve Derks, D. (2012). “Development and Validation of the job Crafting Scale”, Journal of Vocational Behavior, 80(1), 173-186.
• TÜİK, “Sağlık Harcamaları İstatistikleri, 2019”, TÜİK Haber Bülteni, 19 Kasım 2020, Sayı: 33659.
• Weziak-Bialowolska1, Dorota; Bialowolski, Piotr; Sacco, Pier Luigi; VanderWeele, Tyler J.; McNeely, Eileen (2020). Well-Being in Life and Well-Being at Work: Which Comes First? Evidence From a Longitudinal Study, Frontiers in Public Health, April, 8, 1-12.
• Wright, T.A., ve Cropanzano, R. (2000). Psychological Well-Being and Job Satisfaction as Predictors of Performance, Journal of Occupational Health Psychology, 5, pp. 84-94.
• Wright, T.A. ve Bonnet, D.G. (1997). The Role of Pleasantness and Activation-Based Well Being in Performance Prediction, Journal of Occupational Heath Psychology, 2, pp. 212-219.
• Wrzesniewski, A., LoBuglio, N., Dutton, J. E. ve Berg, J. M. (2013). Job Crafting And Cultivating Positive Meaning And Identitity In Work. Advances in Positive Organizational Psychology, 1, 281–302.
• Wrzesniewski, A.; Dutton, J.E.(2001). Crafting a Job: Revisioning Employees as Active Crafters of Their Work” Academy of Management Review, 26(2): ss. 179-201.
• Wrzesniewski, A., McCauley, C., Rozin, P., ve Schwarts, B. (1997). Jobs, Careers and Callings: People’s Relations to Their Work. Journal of Research in Personality, 31, pp. 21-33.
• Yavuz, M. ve Artan, İ. (2019). “İş Zanaatkârlılığı (Job-Crafting) Kavramı: Türkçe İş Zanaatkârlılığı Ölçeğinin Geliştirilmesi”, İşletme Fakültesi Dergisi 20(1), s.95-125.
• Zhang, F.; Parker, S.K. (2018). “Reorienting Job Crafting Research: A hierarchical structure of jobcrafting concepts and integrative review”, Journal of Organizational Behavior, The Job Annual Revıew, 40, 126-146.
• Zheng, X; Zhu, W.; Zhao, H.; Zhang, C. (2015). Employee Well-being in Organizations: Theoretical Model, Scale Development, and Cross-Cultural Validation, Journal of Organizational Behavior, 36, 621-644.
• Zula, Ken (2017). Workplace Wellness Programs: A Comparison Between Best Practice Guidelines and Implementation, The Journal of Applied Business Research – May/June, 30(3), 783-791.