Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

EFQM Mükemmellik Modeli Girdi Kriterlerinin Yenileşim Performansı ve Kurumsal Performansa Etkisi ile Kurum Kültürünün Düzenleyici Rolü Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 47, 62 - 100, 28.01.2023
https://doi.org/10.35408/comuybd.1173371

Öz

EFQM mükemmellik modeli günümüzde örgütlerin üstün performans hedeflerine erişmesini sağlayacak en iyi stratejik araçlarından biri olarak kabul edilebilir. EFQM mükemmellik modeli aynı zamanda örgütlerin sürdürülebilir bir yenilik anlayışı ile uzun vadede müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler ve toplum gibi tüm paydaşlarının giderek artan ve çeşitlenen beklentilerine cevap verebilmesinde önemli bir yol gösterici rol oynamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, EFQM mükemmellik modelini benimseyerek uygulayan örgütlerde, modelin bağımsız değişkeni olan girdi kriterlerinin (liderlik, çalışanlar, strateji, işbirlikleri ve kaynaklar ile süreçler, ürünler ve hizmetler) bağımlı değişkenleri olan kurumsal ve yenileşim performanslarına olan olası etkisini test edebilmektir. Aynı zamanda örgütlerde bilinçli stratejik çabalarla oluşturulan kalite odaklı kurum kültürünün EFQM modeli girdi kriterlerinin yenileşim performansı ve kurumsal performansa olan etkisinde düzenleyici bir role sahip olabileceği öngörülmektedir. Çalışma kapsamında Türkiye’de özel sektörde faaliyet gösteren orta ve büyük ölçekli işletmelerde farklı pozisyonel düzeylerde görev yapmakta olan 402 özel sektör yöneticisi ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, EFQM mükemmellik modeli girdi kriterlerinin yenileşim performansı ve kurumsal performans üzerinde pozitif yönlü etkisinin varlığı tespit edilmiştir. Kurum kültürü değişkenin ise bu etkide düzenleyici rolünün varlığı kabul edilmiştir. Alan yazın incelendiğinde, EFQM mükemmellik modeli girdi kriterlerinin yenileşim performansı ve kurumsal performansa etkisi ile kurum kültürünün bu etkide düzenleyici rolünü inceleyen bütünleşik bir modele rastlanmamıştır. Bu yönüyle araştırmanın bilimsel literatüre ve yönetimsel gelişmelere anlamlı katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Kaynakça

  • Ali, M., Shastri, R.K. (2010). Implementation of total quality management in higher education. Asian Journal of Business Management, 2 (1), 9-16.
  • Alpkan, L., Ergün, E., Bulut, Ç., Yılmaz, C. (2005). Şirket girişimciliğinin şirket performansına etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2), 175-189.
  • Altamony, H. (2017). A theoretical perspective view on the relationship between the EFQM excellence model and innovation activities in the public sector in the United Arab Emirates. International Journal of Business Management and Economic Research, 8 (2), 902-911.
  • Altun, Ş. (2008). İnovasyonla başarıyı yakalayan Türkler. 2.Baskı, İstanbul: MediaCat Kitapları.
  • Antoncıc, B., Hısrıch, R.D. (2001). Intrapreneurship: construct refinement and cross-cultural validation. Journal of Business Venturing, 16, 495–527.
  • Antony, J., Bhattacharyya, S. (2010). Measuring organizational performance and organizational excellence of smes – part 2: an empirical study on smes in India. Measuring Business Excellence, 14 (3), 42-52.
  • Araújo, M., Sampaio, P. (2014). The path to excellence of the Portuguese organizations recognized by the EFQM model. Total Quality Management and Business Excellence, 25 (5-6), 427-438.
  • Baron, R. M., Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51 (6), 1173-1182.
  • Blackmon, V.Y. (2008). Strategic Planning and Organizational Performance: An Investigation Using the Balanced Scorecard in Non-Profit Organizations (doctoral dissertation), Capella University, Minneapolis.
  • Bohoris, G.A. (1995). A comparative assessment of some major quality awards. International Journal of Quality and Reliability Management, 12 (9), 30-43.
  • Calantone, R.J., Cavusgil, S.T., Zhao, Y. (2002). Learning orientation, firm innovation capability, and firm performance. Industrial Marketing Management, 31, 515– 524.
  • Cameron, K.S., Quinn, R.E. (2006). Diagnosing and Changing Organizational Culture, Jossey-Bass, San Francisco.
  • Corredor, P., Goni, S. (2010). Quality awards and performance: is there a relationship. The Total Quality Management Journal, 22 (5), 529-538.
  • Cook, T.J., Vansant, J., Stewart, L., Adrıan, J. (1995). Performance measurement: lessons learned for development management. World Development, 23(8), 1303-1315.
  • Dale, B. (2003). Managing Quality, 4 th. ed., Oxford: Blackwell Publishing.
  • Dasgupta, S., Gupta, B. (2019). Espoused organizational culture values as antecedents of internet technology adoption in an emerging economy. Information and Management, 56, 1-13.
  • Denison, D.R., Mishra, A.K. (1995). Toward a theory of organizational culture and effectiveness. Organization Science, 6 (2), 204-223.
  • EFQM (2016). Excellence Award Recognition Book. EFQM.
  • Elçi Ş. (2006). İnovasyon Kalkınma ve Rekabetin Anahtarı. İstanbul: Nova Yayıncılık.
  • Ghobadian, A., Woo, H.S., (1996). Characteristics, benefits and shortcomings of four major quality awards. International Journal of Quality and Reliability Management, 13 (2), 10-44.
  • Groysberg, B., Lee, J., Price, J., Cheng, Y. J. (2018). The leader’s guide to corporate culture: how to manage the eight critical elements of organizational life. Harvard Business Review, (96), 44-52.
  • Gujarati, D.N. (1995). Basic Econometrics, 4th ed., New York: United State Military Academy.
  • Türkiye Kalite Derneği, http://www.kalder.org/ (Erişim tarihi: 27 Şubat 2020).
  • Jahanshahi, A. A., Rezaei, M., Nawaser, K., Ranjbar V., Bairagi, B. K. (2012). Analyzing the effects of electronic commerce on organizational performance: evidence from small and medium enterprise. African Journal of Business Management, 6(15), 6486-6496.
  • Kalder (2013). EFQM Mükemmellik Modeli 2013, İstanbul: Kalder Yayınları.
  • Kalder (2018), Faaliyet raporu, http://www.kalder.org/upload/files/PDF/Faaliyet_Raporlari/2018_KalDer_Faaliyet_Raporu.pdf (Erişim tarihi: 27 Şubat 2020).
  • Kanji, G.K. (1994). Total quality management and statistical understanding. Total Quality Management and Business Excellence, 5 (3), 105-114.
  • Kanji, G.K. and Sá, P.M. (2003). Sustaining healthcare excellence through performance measurement. Total Quality Management and Business Excellence, 14 (3), 269-289.
  • Kanji, G.K. and Yui, H. (1997). Total quality culture. Total Quality Management and Business Excellence, 8 (6), 417-428.
  • Kaplan R.S., Norton, D.P. (1996). The Balanced Scorecard: Translating Strategy into Action. Cambridge: Harvard Business School Press.
  • Karabulut A.T. (2016). Stratejik Yenilik Yönetimi, 2.Basım, İstanbul: Papatya Yayıncılık.
  • Kimball, B. (2005). Cultural Transformation in Health Care: A White Paper That Describes the Complex Nature of Organizational Culture and Its Role in Health Care Organizations, The Robert Wood Johnson Foundation.
  • Merriam-Webster Online Dictionary, https://www.merriam-webster.com/dictionary/culture (Erişim tarihi: 20 Eylül 2021).
  • OECD and Eurostat (2005). Oslo Manual Guidelines for Collecting and Interpreting Innovation Data, 3. Baskı, Ankara: Tübitak.
  • Pham, T.D.M. (2020). On the relationship between total quality management practices and firm performance in Vietnam: the mediating role of non-financial performance. Management Science Letters, 10 (8), 1743-1754.
  • Porter, M. (1996). What is strategy. Harvard Business Review, 74 (6), 61-78.
  • Prajogo, D.I., Ahmed, P.K. (2006). Relationships between innovation stimulus, innovation capacity, and innovation Performance. R and D Management, 36 (5), 499-515.
  • Schein, E.H. (2004). Organizational Culture and Leadership, 3rd. ed., San Francisco: Jossey-Bass.
  • Simpson, S., Cacioppe, R. (2001). Unwritten ground rules: transforming organization culture to achieve key business objectives and outstanding customer service. Leadership and Organization Development Journal, 22(8), 394-401.
  • Stahl, M.J., Steger, J.A. (1977). Improving r&d productivity: measuring innovation and productivity - a peer rating approach. Research Management, 20 (1), 35-38.
  • Stevenson J. ve Kaafarani, B. (2012). Breaking Away; How Great Leaders Create Innovation That Drives Sustainable Growth – and Why Others Fail, Sürüden Ayrılmak; Büyük Liderler Sürdürülebilir Büyümeyi Yakalayan İnovasyonu Nasıl Yaratırlar, Çeviren: Seber Y., İstanbul: Doğan Kitap.
  • Tan,K. (2002). A comparative study of 16 national quality awards. The Total Quality Magazine, 14 (3), 165-171.
  • Thorpe, R., Holloway, J. (2008). Performance Management: Multidisciplinary Perspectives, New York: Palgrave McMillian.
  • Tourish, D., Pinnington, A. (2002). Transformational leadership, corporate cultism and the spirituality paradigm: an unholy trinity in the workplace. Human Relations, 55 (2), 147-172.
  • Tutar, H., Erdem, A.T. (2020). Örnekleriyle Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve SPSS Uygulamaları, 1.Baskı., Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Uzkurt, C., (2010). İnovasyon yönetimi: inovasyon nedir, nasıl yapılır ve nasıl pazarlanır?. Asomedya Dergisi, 5, 36-51.
  • Van den Berg, P.T., Wilderom, C.P.M. (2004). Defining, measuring, and comparing organizational cultures. Applied Psychology-An International Review, 53 (4), 570 –582.
  • Vitale, M., Mavrinac, S. C., Hauser, M. (1994). New process/financial scorecard: a strategic performance measurement system. Planning Review, 22 (4), 12-16.
  • Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Zizlavsky, O. (2016). Innovation performance measurement: research into Czech business Practice. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 29 (1), 816-838.

A Research on the Effect of the EFQM Excellence Model Enablers on Innovation Performance and Corporate Performance with Moderator Role of Organizational Culture

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 47, 62 - 100, 28.01.2023
https://doi.org/10.35408/comuybd.1173371

Öz

Today, the EFQM excellence model can accepted as one of the best strategic tools for organizations to reach the high-performance goals. The EFQM excellence model also plays an important role in helping organizations respond to the ever-increasing and diversifying expectations of all stakeholders such as customers, employees, suppliers and society in the long run, with a sustainable innovation approach. The main purpose of this study is testing the probable impact of the enablers (leadership, employees, strategy, collaborations and resources, processes, products and services) which are the independent variables of the model on the organizational and innovation performances which are the dependent variables, in organizations that adopt and implement the EFQM excellence model. At the same time, it is foreseen that quality-oriented organizational culture created with conscious strategic efforts in organizations can have a moderator role in EFQM excellence model enablers on the innovation performance and organizational performance. Within the scope of the study, survey was conducted with 402 private sector managers working at different positional levels in medium and large-scale enterprises operating in the private sector in Turkey. According to the findings, it has been determined that the EFQM excellence model enablers have a positive effect on innovation performance and corporate performance. The organizational culture variable has been accepted to have a moderator role in this effect. When the literature is examined, no integrated model has been found that research the effect of the EFQM excellence model enablers on innovation performance and corporate performance, as well as the role of organizational culture in this effect. In this respect, it can be thought that the research can make a significant contribution to the scientific literature and managerial developments.

Kaynakça

  • Ali, M., Shastri, R.K. (2010). Implementation of total quality management in higher education. Asian Journal of Business Management, 2 (1), 9-16.
  • Alpkan, L., Ergün, E., Bulut, Ç., Yılmaz, C. (2005). Şirket girişimciliğinin şirket performansına etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2), 175-189.
  • Altamony, H. (2017). A theoretical perspective view on the relationship between the EFQM excellence model and innovation activities in the public sector in the United Arab Emirates. International Journal of Business Management and Economic Research, 8 (2), 902-911.
  • Altun, Ş. (2008). İnovasyonla başarıyı yakalayan Türkler. 2.Baskı, İstanbul: MediaCat Kitapları.
  • Antoncıc, B., Hısrıch, R.D. (2001). Intrapreneurship: construct refinement and cross-cultural validation. Journal of Business Venturing, 16, 495–527.
  • Antony, J., Bhattacharyya, S. (2010). Measuring organizational performance and organizational excellence of smes – part 2: an empirical study on smes in India. Measuring Business Excellence, 14 (3), 42-52.
  • Araújo, M., Sampaio, P. (2014). The path to excellence of the Portuguese organizations recognized by the EFQM model. Total Quality Management and Business Excellence, 25 (5-6), 427-438.
  • Baron, R. M., Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51 (6), 1173-1182.
  • Blackmon, V.Y. (2008). Strategic Planning and Organizational Performance: An Investigation Using the Balanced Scorecard in Non-Profit Organizations (doctoral dissertation), Capella University, Minneapolis.
  • Bohoris, G.A. (1995). A comparative assessment of some major quality awards. International Journal of Quality and Reliability Management, 12 (9), 30-43.
  • Calantone, R.J., Cavusgil, S.T., Zhao, Y. (2002). Learning orientation, firm innovation capability, and firm performance. Industrial Marketing Management, 31, 515– 524.
  • Cameron, K.S., Quinn, R.E. (2006). Diagnosing and Changing Organizational Culture, Jossey-Bass, San Francisco.
  • Corredor, P., Goni, S. (2010). Quality awards and performance: is there a relationship. The Total Quality Management Journal, 22 (5), 529-538.
  • Cook, T.J., Vansant, J., Stewart, L., Adrıan, J. (1995). Performance measurement: lessons learned for development management. World Development, 23(8), 1303-1315.
  • Dale, B. (2003). Managing Quality, 4 th. ed., Oxford: Blackwell Publishing.
  • Dasgupta, S., Gupta, B. (2019). Espoused organizational culture values as antecedents of internet technology adoption in an emerging economy. Information and Management, 56, 1-13.
  • Denison, D.R., Mishra, A.K. (1995). Toward a theory of organizational culture and effectiveness. Organization Science, 6 (2), 204-223.
  • EFQM (2016). Excellence Award Recognition Book. EFQM.
  • Elçi Ş. (2006). İnovasyon Kalkınma ve Rekabetin Anahtarı. İstanbul: Nova Yayıncılık.
  • Ghobadian, A., Woo, H.S., (1996). Characteristics, benefits and shortcomings of four major quality awards. International Journal of Quality and Reliability Management, 13 (2), 10-44.
  • Groysberg, B., Lee, J., Price, J., Cheng, Y. J. (2018). The leader’s guide to corporate culture: how to manage the eight critical elements of organizational life. Harvard Business Review, (96), 44-52.
  • Gujarati, D.N. (1995). Basic Econometrics, 4th ed., New York: United State Military Academy.
  • Türkiye Kalite Derneği, http://www.kalder.org/ (Erişim tarihi: 27 Şubat 2020).
  • Jahanshahi, A. A., Rezaei, M., Nawaser, K., Ranjbar V., Bairagi, B. K. (2012). Analyzing the effects of electronic commerce on organizational performance: evidence from small and medium enterprise. African Journal of Business Management, 6(15), 6486-6496.
  • Kalder (2013). EFQM Mükemmellik Modeli 2013, İstanbul: Kalder Yayınları.
  • Kalder (2018), Faaliyet raporu, http://www.kalder.org/upload/files/PDF/Faaliyet_Raporlari/2018_KalDer_Faaliyet_Raporu.pdf (Erişim tarihi: 27 Şubat 2020).
  • Kanji, G.K. (1994). Total quality management and statistical understanding. Total Quality Management and Business Excellence, 5 (3), 105-114.
  • Kanji, G.K. and Sá, P.M. (2003). Sustaining healthcare excellence through performance measurement. Total Quality Management and Business Excellence, 14 (3), 269-289.
  • Kanji, G.K. and Yui, H. (1997). Total quality culture. Total Quality Management and Business Excellence, 8 (6), 417-428.
  • Kaplan R.S., Norton, D.P. (1996). The Balanced Scorecard: Translating Strategy into Action. Cambridge: Harvard Business School Press.
  • Karabulut A.T. (2016). Stratejik Yenilik Yönetimi, 2.Basım, İstanbul: Papatya Yayıncılık.
  • Kimball, B. (2005). Cultural Transformation in Health Care: A White Paper That Describes the Complex Nature of Organizational Culture and Its Role in Health Care Organizations, The Robert Wood Johnson Foundation.
  • Merriam-Webster Online Dictionary, https://www.merriam-webster.com/dictionary/culture (Erişim tarihi: 20 Eylül 2021).
  • OECD and Eurostat (2005). Oslo Manual Guidelines for Collecting and Interpreting Innovation Data, 3. Baskı, Ankara: Tübitak.
  • Pham, T.D.M. (2020). On the relationship between total quality management practices and firm performance in Vietnam: the mediating role of non-financial performance. Management Science Letters, 10 (8), 1743-1754.
  • Porter, M. (1996). What is strategy. Harvard Business Review, 74 (6), 61-78.
  • Prajogo, D.I., Ahmed, P.K. (2006). Relationships between innovation stimulus, innovation capacity, and innovation Performance. R and D Management, 36 (5), 499-515.
  • Schein, E.H. (2004). Organizational Culture and Leadership, 3rd. ed., San Francisco: Jossey-Bass.
  • Simpson, S., Cacioppe, R. (2001). Unwritten ground rules: transforming organization culture to achieve key business objectives and outstanding customer service. Leadership and Organization Development Journal, 22(8), 394-401.
  • Stahl, M.J., Steger, J.A. (1977). Improving r&d productivity: measuring innovation and productivity - a peer rating approach. Research Management, 20 (1), 35-38.
  • Stevenson J. ve Kaafarani, B. (2012). Breaking Away; How Great Leaders Create Innovation That Drives Sustainable Growth – and Why Others Fail, Sürüden Ayrılmak; Büyük Liderler Sürdürülebilir Büyümeyi Yakalayan İnovasyonu Nasıl Yaratırlar, Çeviren: Seber Y., İstanbul: Doğan Kitap.
  • Tan,K. (2002). A comparative study of 16 national quality awards. The Total Quality Magazine, 14 (3), 165-171.
  • Thorpe, R., Holloway, J. (2008). Performance Management: Multidisciplinary Perspectives, New York: Palgrave McMillian.
  • Tourish, D., Pinnington, A. (2002). Transformational leadership, corporate cultism and the spirituality paradigm: an unholy trinity in the workplace. Human Relations, 55 (2), 147-172.
  • Tutar, H., Erdem, A.T. (2020). Örnekleriyle Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve SPSS Uygulamaları, 1.Baskı., Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Uzkurt, C., (2010). İnovasyon yönetimi: inovasyon nedir, nasıl yapılır ve nasıl pazarlanır?. Asomedya Dergisi, 5, 36-51.
  • Van den Berg, P.T., Wilderom, C.P.M. (2004). Defining, measuring, and comparing organizational cultures. Applied Psychology-An International Review, 53 (4), 570 –582.
  • Vitale, M., Mavrinac, S. C., Hauser, M. (1994). New process/financial scorecard: a strategic performance measurement system. Planning Review, 22 (4), 12-16.
  • Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Zizlavsky, O. (2016). Innovation performance measurement: research into Czech business Practice. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 29 (1), 816-838.
Toplam 50 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Burak Tekmen 0000-0003-2935-0074

Özlem Atan Tarlacı 0000-0002-9667-4573

Yayımlanma Tarihi 28 Ocak 2023
Gönderilme Tarihi 10 Eylül 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 21 Sayı: 47

Kaynak Göster

APA Tekmen, B., & Atan Tarlacı, Ö. (2023). EFQM Mükemmellik Modeli Girdi Kriterlerinin Yenileşim Performansı ve Kurumsal Performansa Etkisi ile Kurum Kültürünün Düzenleyici Rolü Üzerine Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 21(47), 62-100. https://doi.org/10.35408/comuybd.1173371

Sayın Araştırmacı;

Dergimize gelen yoğun talep nedeniyle Ekim 2024 sayısı için öngörülen kontenjan dolmuştur, gönderilen makaleler ilerleyen sayılarda değerlendirilebilecektir. Bu hususa dikkat ederek yeni makale gönderimi yapmanızı rica ederiz.

Yönetim Bilimler Dergisi Özel Sayı Çağrısı
Yönetim Bilimleri Dergisi 2024 yılının Eylül ayında “Endüstri 4.0 ve Dijitalleşmenin Sosyal Bilimlerde Yansımaları” başlıklı bir özel sayı yayınlayacaktır.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi tarafından 5-6 Temmuz 2024 tarihlerinde çevrimiçi olarak düzenlenecek olan 4. Uluslararası Sosyal Bilimler Konferansı’nda sunum gerçekleştiren yazarların dergi için ücret yatırmasına gerek olmayıp, dekont yerine Konferans Katılım Belgesini sisteme yüklemeleri yeterli olacaktır.
Gönderilen makalelerin derginin yazım kurallarına uygun olması ve DergiPark sistemi üzerinden sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Özel sayı ana başlığı ile ilgisiz makaleler değerlendirmeye alınmayacaktır. Özel sayı için gönderilen makalelerin "Makalemi özel sayıya göndermek istiyorum" kutucuğu işaretlenerek sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Özel sayı için gönderilmemiş makalelerin bu sayıya eklenmesi mümkün olmayacaktır.
Özel Sayı Çalışma Takvimi
Gönderim Başlangıcı: 15 Nisan 2024
Son Gönderim Tarihi: 15 Temmuz 2024
Özel Sayı Yayınlanma Tarihi: Eylül 2024

Dergimize göndereceğiniz çalışmalar linkte yer alan taslak dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Çalışmanızı aktaracağınız taslak dergi yazım kurallarına göre düzenlenmiştir. Bu yüzden biçimlendirmeyi ve ana başlıkları değiştirmeden çalışmanızı bu taslağa aktarmanız gerekmektedir.
İngilizce Makale Şablonu için tıklayınız...

Saygılarımızla,