THE MODERATING ROLE OF PSYCHOLOGICAL TRUST IN THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL SUPPORT AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT: A STUDY IN EDUCATIONAL INSTITUTIONS AFFILIATED TO ISTANBUL PROVINCIAL DIRECTORATE OF NATIONAL EDUCATION

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: Özel Sayı: Endüstri 4.0 ve Dijitalleşmenin Sosyal Bilimlerde Yansımaları, 1638 - 1666, 30.09.2024

Turgay Kaymakcı , İhsan Yiğit

https://doi.org/10.35408/comuybd.1510844

Öz

Throughout their lives, people spend most of their lives in their workplace environments. In this process, employees' attitudes towards their organizations are positively or negatively affected by the organizational support they receive or perceive from their environment in the workplace. As a result, employees can see themselves as a part of the organization according to the organizational support they feel. Employees who cannot feel organizational support in organizations feel distant from the organization and become disenchanted with their work and organization over time.
In the 21st century, the success of organizations in achieving their goals and the sustainability of this success are directly related to the motivation, satisfaction and commitment of employees to their organizations.
On the other hand, in environments where employees do not trust their organizations psychologically, the desired performance cannot be achieved. Changes in management science, which changes and develops according to the conditions of the day, have played a major role in bringing the emotional needs of employees to the forefront in organizational management. It is seen that meeting the psychological trust needs of employees in organizations is a very important factor in achieving the goals of organizations. In this context, despite all technological and



scientific developments, the fact that the most important resource of organizations is human does not change.
This study aims to investigate whether psychological trust has a regulatory role in the organizational support-organizational commitment relationship of teachers and administrators in public/private schools affiliated to the Ministry of National Education in Istanbul.
Considering that the population is homogeneous, the number of samples representing the population is 384 and 3 Likert scale questionnaires with 400 teachers, vice principals and principals were used in the study. The fact that the research was conducted for the first time in the context of public/private schools is considered to make a great contribution to the literature and practice.
According to the results of this study, employees' perception levels of organizational support have a statistically significant and positive effect on organizational commitment. In addition, it was determined that psychological trust positively affects organizational commitment and psychological trust plays a regulatory role in this relationship.

Anahtar Kelimeler

Organizational Support, Organizational Commitment, Psychological Trust

ÖRGÜTSEL DESTEK ÖRGÜTSEL ADANMIŞLIK İLİŞKİSİNDE PSİKOLOJİK GÜVENİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ: İSTANBUL İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜNE BAĞLI EĞİTİM KURUMLARINDA BİR ARAŞTIRMA

Öz

İnsanlar, yaşamları boyunca hayatlarının çoğunu işyerinde içinde bulundukları ortamlarda geçirmektedirler. Çalışanların bu süreçte işyerlerinde çevrelerinden aldıkları veya algıladıkları örgütsel destek oranında örgütlerine olan tutumları olumlu veya olumsuz olarak etkilenmektedir. Bunun sonucunda çalışanlar, kendilerini hissettikleri örgütsel destek durumuna göre örgütün bir parçası olarak görebilmektedir. Örgütlerde örgütsel desteği hissedemeyen çalışanlar kendilerini örgütten uzak hissetmekte ve zaman çerisinde işinden, örgütünden soğumaktadır.
21. yüzyılda örgütlerin hedeflerine ulaşma başarısı ve bu başarının sürdürülebilirliği, çalışanların motivasyonu, memnuniyeti ve örgütlerine olan bağlılığıyla doğrudan ilişkili olduğu değerlendirilmektedir.
Diğer taraftan çalışanların örgütlerine psikolojik olarak güvenmediği ortamlarda istenilen performansa ulaşılamamaktadır. Günün şartlarına göre değişim ve gelişim gösteren yönetim biliminde de gerçekleşen değişiklikler, örgütsel yönetimde çalışanların duygusal ihtiyaçlarının ön plana çıkmasında büyük bir rol oynamıştır. Örgütlerde çalışanların psikolojik güven ihtiyaçlarının gözetilerek karşılanması, örgütlerin hedefine ulaşmasında çok önemli bir unsur olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, bütün teknolojik ve bilimsel gelişmelere rağmen örgütlerin en önemli kaynağının insan olduğu gerçeği değişmemektedir.
Bu çalışma, İstanbul ilinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmi/özel okullardaki öğretmen ve idarecilerin örgütsel destek-örgütsel adanmışlık ilişkisinde psikolojik güvenin düzenleyici rolü olup olmadığını araştırmayı amaçlamaktadır.
Araştırmada anakütle örneklem seçimi evrenin homojen olduğu dikkate alındığında anakütleyi temsil eden örneklem sayısı 384 olup, çalışmada 400 öğretmen, Müdür Yardımcısı ve Müdürle yapılan likert ölçekli 3 anket çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın resmi/ özel okullar bağlamında ilk defa yapılmış olması alanyazın ve uygulamaya büyük bir katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.
Bu araştırmanın sonuçlarına göre, çalışanların örgütsel destek algı düzeyleri örgütsel adanmışlığı istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde etkilemektedir. Buna ek olarak psikolojik güvenin örgütsel adanmışlığı pozitif yönde etkilediği ve psikolojik güvenin bu ilişkide düzenleyici rol üstlendiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Destek, Örgütsel Adanmışlık, Psikolojik Güven

Kaynakça

• Akdağ Z. M. (2020), Örgütsel Güven ve İşe Adanmışlık İlişkisi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Allen, N. J. and Meyer, J. P. (1990). The Measurement and Antecedents Of Affective, Continuance and Normative Commitment To The Organization. Journal of Occupational Psycholog, 63, 1-18.
• Altındağ, E. (2011), Aile Şirketlerinde Stratejik Yönelim Düzeylerinin Tespiti ve Firma Performansı Üzerinde Etkisi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Kocaeli.
• Altunay, E. (2017). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Güven ve Adanmışlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Milli Eğitim, 213, 27-66.
• Asım Özdemir (2010), İlköğretim Okullarında Algılanan Yönetici Desteğinin ve Bireycilik-Ortaklaşa Davranışcılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle İlişkisi, Educational Administration: theory and Practice, Vol 16 Issue 1 pp 93-112.
• Bakker Arnold B.,Schaufeli Wilmar B., Leiter Michael P, Taris Toon W. (2008). Work Engagement: An Emerging Concept in Occupational Health Ppsychology. Work and Stress, 22(3), 187-200.
• Bayram, L. (2006). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139
• Büyükbeşe, T., ve Gökaslan, M. O. (2018). İşe gömülmüşlük, işe adanmışlık ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Bir alan çalışması. Mukaddime, 9(2), 135-154.
• Carmeli, A.,and Gittell, J. H. (2009). High‐quality Relationships, Psychological Safety, and learning from failures in work organizations. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 30(6), 709–729.
• Castellano, W. G. (2016). 21. Yüzyıl İşgücü Adanmışlığı İçin Uygulamalar: Değişen İş Yerinde Yetenek Yönetiminin Zorlukları. (Çeviri Editörü Kunday, Ö.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Celep, C. (1998). Eğitim Örgütlerinde Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlığı. Türk Eğitim Derneği Eğitim ve Bilim Dergisi, 22(108)
• Ceylan A.,Türkyılmaz H., Örgütsel Güven ve İşe Adanmışlık İlişkisi,Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal Of International Social Research Cilt: 14 Sayı: 77 Nisan 2021.
• Çeçe F. (2023), Örgütsel Öğrenmenin İş Performansı Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Destek ve Yüksek Performanslı İnsan Kaynakları Uygulamalarının Aracılık Rolleri: Tekstil Sektöründe Bir Araştırma, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul.
• Çetin, A., Alacalar, A. (2016). İş Yaşamında Yalnızlığı Yordamada Kişilik Özellikleri İle Algılanan Sosyal Ve Örgütsel Desteğin Rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt. 12, Sayı, 27, 193-216.
• Çetin, F., Basim, H. N. ve Ayy, O. (2011). Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik İle İlişkisi: Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 61-70.
• Çınar, Ö. (2013). Yapısal Eşitlik Modellemesi İle İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Destek ve Örgütsel Adaletin Örgütsel Çıktılar Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Aracılık Rolü: Kahramanmaraş Bankacılık Sektöründe Bir Alan Araştırması, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Kahramanmaraş.
• Edmondson, A. (1999). Psychological Safety and Learning Behavior in Work Teams. Administrative Science Quarterly, 44(2), 350-383.
• Edmondson, A. C. (2002). Managingthe risk of learning: Psychological Safety in Work Teams (pp. 255-275). Cambridge, MA: Division of Research, Harvard Business School.
• Edmondson, A. C.,and Lei, Z. (2014). Psychological safety: The History, Renaissance, and Future of an İnterpersonal Construct. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 1(1), 23–43.
• Eisenberger, R., R. Huntington and D. Sowa. (1986). Perceived Organizational Support, Journal of Applied Psychology, 71, 500-507.
• Eisenberger, R., S. Armeli, B. Rexwinkel, P. D. Lynch and L. Rhoaades. (2001). Reciprocation of Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psychology, 86.1, 42-51
• Eren, E., (1998). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Basım ve Yayınevi.1998. S.224.
• Fındıklı, M. A. (2014). Algılanan Lider Desteği ve Algılanan Örgütsel Destek ile İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü: İstanbul’da Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25.77, 136 – 157.
• Görgülü, H. (2022). Algılanan Örgütsel Destek ve Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm, Örgütsel Bağlılık ve İş Doyumu Üzerindeki Etkisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Eskişehir.
• Hakanen, J. J., R. Perhoniemi, S. Toppinen-Tanner, (2008). “Positive Gain Spirals at Work: From Job Resources to Work Engagement, Personal Initiative and Work-unit Innovativeness”,Journal of Vocational Behavior , 73/1, 78.
• İnce, A.R. (2016). Algılanan Örgütsel Desteğin İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkisinde Yönetici Desteğinin Aracılık Rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 649-660.
• İzgören, A. Ş. (2018). Geleceği Yönetmek, Elma Yayınevi, Ankara.
• Jha, S. (2018). “Team Psychological Safety and Team Performance: A Moderated Mediation Analysis of Psychological Empowerment”. International Journal of Organizational Analysis. 27(4), ss. 903-924.
• Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Kılıçaslan, S., Derin, N., Ilkım, N. (2022). Algılanan Örgütsel Destek İle İşe Adanmışlık Arasındaki İlişkide Kişiliğin Aracılık Etkisi. İzmir İktisat Dergisi. 37(3). 607-629.
• Kmiec, J.J(2010), A study of the Effectiveness of a Pilot training program in an Organizational Setting: An Intervention for work Engagement, Submitted to the Graduate School of The University of Southern Mississippi in Partial Ful fillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy.
• Koyuncu, T. (2013). Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Örgütsel Güven Düzeyleri İle İşe Bağlılıkları Arasındaki İlişki, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Köse, S.(2021). Örgütsel Adalet ve Yönetici Desteği İle İhbarcılık (Whıstleblowıng) Arasındaki İlişkide Psikolojik Güvenliğin Aracılık Rolü, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Denizli.
• Kurtessis, J. N., R. Eisenberger, M. T. Ford, L. C.Buffardi, K. A. Stewart, K. A. And C. S. Adis. (2017). Perceived Organizational Support: A Meta-Analytic Evaluation of Organizational Support Theory. Journal of Management, 43(6), 1854-1884.
• Lee, Junghoon (Jay) and Chihyung “Michael” Ok (2015); “Drivers Of Work Engagement: An Examination Of Core Self-Evaluations and Psychological Climate Among Hotel Employees,” International JournalOf Hospitality Management 44 (2015), 84–98.
• Mayer, R.C.,Davis, J.H., Schoorman, F.D. (1995). An İntegrative Model of Organizational Trust, Academy of Management Review, 20, 709-734.
• Meriç, E.,Öztürk Çiftci, D., ve Yurtal, F. (2019). Algılanan Örgütsel Destek ve İşe Adanmışlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(1), 65-74.
• Meyer, R. C. And Schoorman, F. D. (1998). Differentiating Antecedents of Organizational Commitment: A Test of March and Simon’s Model. Journal of Organizational Behavior, 19(1), 15-28.
• Morrow, P.C. (1983). Concept Redundancy İn Organizational Research: The Case of Work Commitment. Academy of Management. Sayı: 8, 486-500.
• Newman, A., Donohue, R., & Eva, N. (2017). Psychological Safety: A Systematic Review of The Literature. Human Resource Management Review, 27(3), 521–535.
• Nunnally, J. C.,Bernsteın, I. H., (1994), Psychometric Theory, 3nd Ed., Mcgraw-Hill Inc., New York.
• Özeren, E., Arslan, A. ve Demirtaş, Ö. (2019). İKY Uygulamalarının İşe Adanmışlık ve İş Yaşam Dengesi Üzerindeki Etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1, 211-228.
• Öztürk, C. ve Özdoğan, D. (2022). Örgütsel Bağlılık İle İş Doyumu İlişkisi. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(17), 1-10.
• Polat, S. ve E. Aktop. (2010). Öğretmenlerin Duygusal Zeka ve Örgütsel Destek Algılarının Girişimcilik Davranışlarına Etkisi. Akademik Bakış Dergisi 22, 1-20.
• Randall, D.M. and Cote, J.A. (1991). Interrelations ships of Work Commitment Constructs. Work and Occuptions. Sayı:18, S.194-212.
• Reichers, A. E. (1985). A Review and Reconceptualization of organizational Comminment. Academy of Management Review, (10)3, 465-476.
• Rhoades L, Eisenberger R. Perceived organizational support: a review of the literature. J. Appl Psychol. 2002 Aug;87(4):698-714.
• Saruhan, Ş.C.; Özdemirci, A., (2018). Bilim, Felsefe ve Metodoloji. İstanbul: Beta Yayınları.
• Schein, E. H. (1993). How Can Organizations Learn Faster? The Problem Of Entering The Green Room. Sloan Management Review, 34, 85–92.
• Settoon, R. P., N. Bennett and R. C. Liden. (1996). Social Exchange in Organizations: Perceived Organizational Support, Leader-Member Exchange and Employee Reciprocity. Journal of Applied Psychology, 81, 219-227.
• Tiwari, B., & Lenka U. (2016). Building Psychological Safety For Employee Engagement İn Post-Recession. Development and Learning İn Organizations, 30(1), 19-22.
• Tokgöz, N. (2011). Örgütsel Sinisizm, Örgütsel Destek ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Elektrik Dağıtım İşletmesi Çalışanları Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6, 363-387.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların Algıladıkları Örgütsel Destek ve İş Stresinin Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi. Yönetim ve Ekonomi, 17(2):183-206.
• Üren S. ve Çorbacıoğlu S. (2012). Algılanan Örgütsel Desteğin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: İmalat Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir İşletme Örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14/1, 29-52.
• Yavan, Ö. (2016).Örgütsel Davranış Düzleminde Adanmışlık.Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 278-296.
• Yener, S. (2015). Psikolojik Rahatlık Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(13), 280–305.
• Yolaç, G. (2008). Satış Elemanlarının Örgütsel Bağlılığı Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Dergipark Akademik. Cilt 8, Sayı 30, 155 – 161.