SAĞLIKTA DİJİTALLEŞMENİN YANSIMALARI: DİGİTAL HASTANELERİN SAĞLIK EKONOMİSİ PERSPEKTİFİNDEN ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: Özel Sayı: Endüstri 4.0 ve Dijitalleşmenin Sosyal Bilimlerde Yansımaları, 1877 - 1900, 30.09.2024

Hakan Akın , Burak Tekerek

https://doi.org/10.35408/comuybd.1516695

Öz

Dijital hastane konusundaki girişimlerin en temel gerekçelerden biri sağlık hizmetlerinde kaliteyi, memnuniyet düzeyini, etkililik ve verimliliği artırmak, maliyetleri düşürmektir. Araştırmanın amacı dijital hastanelere ekonomik değerlendirmelere ne ölçüde yer verildiğini ortaya koymak ve sağlık ekonomisi perspektifinden analiz etmektir. Çalışmada yöntem olarak nitel paradigmaya dayalı tümevarımcı yaklaşım benimsenmiştir. Bu kapsamda Türkiye’de dijital hastaneler konusundaki çalışmalara öncülük ettiği düşünülen Sağlık Bakanlığının resmi kurumsal raporları üzerinden doküman analizi tercih edilmiştir. Resmi kurumsal Yapılan analiz sonucunda Türkiye’de kamu yönetimine özgü dijital hastane girişimlerinde daha çok Elektronik Sağlık Kaydı Benimseme Modeli çerçevesinde (EMRAM-Electronic Medical Record Adoption Model) bir gelişme sağlandığı görülmektedir. Dijital sağlık alandaki çalışmalarda amaç olarak sağlık hizmetlerinde maliyetlerin azaltılması ve verimliliğin artırılması belirtilmesine rağmen; maliyet ve verimliliğin içinde yer aldığı sağlık ekonomisine özgü değerlemelerin sınırlı kaldığı görülmektedir. Dijital hastanelere yönelik ekonomik değerlendirme çalışmalarının gelişmeye açık bir alan olduğu düşünülmektedir. Dijital hastanelerin verimliliğine yönelik maliyet minimizasyonu, maliyet etkililik analizi ve maliyet değer analizi gibi yöntemler düşünülebilir. Kamu hastanelerindeki dijitalleşme girişimlerinin, düzenleyici etki analizleri çerçevesinde geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Ekonomisi, Kamu Politikası, Kamu Harcamaları, Bilişim Teknolojileri Yönetimi, Dijital Hastane

Etik Beyan

Açık kaynaklara dayanmaktadır.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Proje Numarası

yoktur

REFLECTIONS OF DIGITALIZATION IN HEALTH: ANALYSIS OF DIGITAL HOSPITALS FROM THE PERSPECTIVE OF HEALTH ECONOMICS

Öz

One of the main reasons for initiatives regarding digital hospitals is to increase the quality, satisfaction level, effectiveness and efficiency in healthcare services and to reduce costs. The aim of the research is to reveal to what extent economic evaluations are included in digital hospitals and to analyze them from the perspective of health economics. Inductive approach based on qualitative paradigm was adopted as the method in the study. In this context, document analysis was preferred over the official corporate reports of the Ministry of Health, which is thought to lead the studies on digital hospitals in Turkey. As a result of the official institutional analysis, it is seen that there has been a development in digital hospital initiatives specific to public administration in Turkey, mostly within the framework of the Electronic Health Record Adoption Model (EMRAM-Electronic Medical Record Adoption Model). Although the aim of studies in the field of digital health is to reduce costs and increase efficiency in healthcare services; It is seen that evaluations specific to health economics, including cost and efficiency, remain limited. Economic evaluation studies for digital hospitals are thought to be an area open to development. Methods such as cost minimization, cost effectiveness analysis and cost value analysis can be considered for the efficiency of digital hospitals. It is recommended that digitalization initiatives in public hospitals be developed within the framework of regulatory impact analyses.

Anahtar Kelimeler

Health Economics, Public Policy, Public Expenditures, Information Technology Management, Digital Hospital.

Proje Numarası

yoktur

Kaynakça

• Akın, H. (2021a). Beslenme Politikaları ve Sağlık Ekonomisi, Akın, H ve Güngör E.Ö. (Ed) Beslenme Politikaları içinde, (s.111-122). Ankara: Ankara Nobel Tıp Kitabevleri.
• Akın, H. (2021b). Kamu kurumlarında iç denetim uygulamalarının kamu malî yönetimi ve sağlık ekonomisi perspektifinden analizi: T.C. Sağlık Bakanlığı örneği. Scientific Journal of Finance and Financial Law Studies,1(1).
• Akın, H. (2024) Dijital Sağlık ve Sağlık Ekonomisi, Yardımcı, C (Ed.) Sağlık Ekonomisinde Güncel Konular ve Tartışmalar içinde, (s.189-197), Bursa: Ekin Yayınevi.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2), 27-40.
• Brent, R.J. (2003) Cost-benefit analysis and health care evaluations. Edward Elgar Publishing Limited. Massachusetts.
• Wilkinson, T., Wang, M., Friedman, J., & Prestidge, M. (2023). A framework for the economic evaluation of digital health interventions. World Bank Policy Research Working Paper 10407. Erişim: 02 Haziran 2024, https://openknowledge.worldbank.org/server/api/core/bitstreams/f8d4714e-44f5-43b1-bcc3-798cd0d85c9f/content
• Denzin, N. K. (1970). The research act: A theoretical introduction to sociological methods, Aldine Publishing Company.
• DSÖ (2016) Monitoring and evaluating digital health interventions: a practical guide to conducting research and assessment. Geneva: World Health Organization.
• DSÖ (2021) Global Strategy on Digital Health 2020-2025. Geneva: World Health Organization.
• Drummond, M., A. Manca, and M.J.I.j.o.t.a.i.h.c. Sculpher, Increasing the generalizability of economic evaluations: recommendations for the design, analysis, and reporting of studies. International Journal of Technology Assessment in Health Care, 2005. 21(2): s. 165.
• HIMSS (2021) Dijital Dönüşüm. Erişim: 01 Eylül 2021. https://www.himss.org/what-we-do-solutions/digital-health-transformation/achievement-list
• KMYKK, Kamu Malî Yönetim ve Kontrol Kanunu (2003, 10 Aralık). Resmî Gazete (Sayı: 25326). Erişim: 01 Temmuz 2024, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5018&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Merriam, S. B. (1988). Case study research in education: A qualitative approach, Jossy-Bass Publishers.
• MÜ (2023) HIMSS Avrupa’18’de Türkiye rüzgârı esti, Erişim: 03 Mart 2023, https://www.medipol.edu.tr/haberler/himss-avrupa18de-turkiye-ruzgari-esti
• Nguyen, K. H., Wright, C., Simpson, D., Woods, L., Comans, T., & Sullivan, C. (2022). Economic evaluation and analyses of hospital-based electronic medical records (EMRs): a scoping review of international literature. NPJ Digital Medicine, 5(1), 29.
• Nguyen, K. H., Comans, T., Nguyen, T. T., Simpson, D., Woods, L., Wright, C., ... & Sullivan, C. (2024). Cashing in: cost-benefit analysis framework for digital hospitals. BMC Health Services Research, 24(1), 694.
• SB (2012) T.C. Sağlık Bakanlığı 2013-2017 Stratejik Planı (s.103-154), Erişim: 16 Eylül 2022, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/9843/0/saglik-bakaligi-stratejik-plan--2013-2017pdf.pdf?_tag1=732DB6BBC0692DEE6FC458B050 35CFCDB14F1F97
• SB (2013) T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2013 (s.22-24), Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/34219/0/tc-saglik-bakanligi-faaliyet-raporu-2013pdf.pdf?_tag1=03C3787466AFEC393786F1A5BA53 D77FCCFF277D
• SB (2014a) T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2014 (s.119-121), Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/34218/0/tc-saglik-bakanligi-faaliyet-raporu-2014pdf.pdf?_tag1=DD0B6F02EE291F189A88436 88AB03E13FA3509A0
• SB (2014b) T.C. Sağlık Bakanlığı Performans Programı 2014 (s.62-64), Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/35668/0/2014-yili-performans-programipdf.pdf?_tag1=2E597692A266C200A9E48AB8B27980 F293BA4753
• SB (2014c) Neden Dijital Hastane? Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/TR,5009/neden-dijital-hastane.html
• SB (2015a) T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2015 (s.87-89). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/35665/0/2015-yili-faaliyet-raporupdf.pdf?_tag1=C13EAAB588E866B53FAC1BEFC668A4CF0 E491E26
• SB (2015b) T.C. Sağlık Bakanlığı Performans Programı 2015 (s.62-64). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/35667/0/2015-yili-performans-programipdf.pdf?_tag1=3FCA5A9E7CCCA1DE0FEF73D64C 2F2520F5607E42.
• SB (2016a) T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2016 (s.128-130). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/9844/0/saglik-bakanligi-2016-yili-faaliyet-raporupdf.pdf?_tag1=FA91BC9A51DADBF3C 970884C53AE196A71068D91.
• SB (2016b) T.C. Sağlık Bakanlığı Performans Programı 2016 (s.61-63). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/35666/0/2016-yili-performans-programipdf.pdf?_tag1=91FBEF69B0D773D5B8266481193F07 47D3015213
• SB (2017a) T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2017 (s.150-152). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/34224/0/tc-saglik-bakanligi-faaliyet-raporu-2017pdf.pdf?_tag1=74EE31ED7661C2397D9E75 8F51661198C7D24AF8
• SB (2017b) T.C. Sağlık Bakanlığı Performans Programı 2017. Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/9845/0/saglik-bakanligi-perfo rmans-programi-2017pdf.pdf?_tag1=C862AD0ECF5D29A633E7C39A3931 55C628AA7D42
• SB (2018) T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2018 (s.120-122). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/34225/0/tc-saglik-bakanligi-faaliyet-raporu- 2018pdf.pdf?_tag1=D41FAD613499B70338F7 A1337C05BF50936BB04F
• SB (2018b) Tam Donanımlı Dijital Hastane Kılavuzu. Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/Eklenti/23473/0/tam-donanimli-dijital-hastane-kilavuzupdf.pdf
• SB (2019a) T.C. Sağlık Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planı (s.31-152). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/42252/0/ stratejikplan2019-2023pdf.pdf?_tag1=FEFC0CCFF547FAF8DE0744312859 D8314B38FDDB
• SB (2019b) T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2019 (s.146-148). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/36626/0/tc-saglik-bakanligi-faaliyet-raporu-2019pdf.pdf?_tag1=B2C121BEA48144C0FF27A CC9B9796D4ACE1846DB
• SB (2020) T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2020 (s.142-144). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/40174/0/2020-faaliyet-raporupdf.pdf?_tag1=CFE4DA6D46D2723FAEA3B955BC4E198F EDE93BBE
• SB (2021). T.C: Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2021 (s.136-138). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/42666/0/2021-faaliyet-raporupdf.pdf?_tag1=A479EA3416AA5E001B71B4D2F670F3588B 41D42C
• SB (2022). T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2022 (s.121-123). Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/45199/0/2022-faaliyet-raporupdf.pdf?_tag1=A972367F71B5F050EA1DDC0E1AD110D EDF904131
• SB (2023). T.C. Sağlık Bakanlığı Faaliyet Raporu 2023 (s.136-138), Erişim: 12 Temmuz 2024, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/47771/0/tc-saglik-bakanligi-2023-yili-faaliyet-raporupdf.pdf?_tag1=4D19D223F5876E6C9800 6F5A03950CEF3A7C104B
• TCCB (Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı) II 100 Günlük İcraat Programı. Erişim: 12 Temmuz 2024, https://tccb.gov.tr/assets/dosya/2018-12-13-ikinci100gun.pdf
• Tekerek, B. (2023). Ankara’daki Özel Hastanelerin Dijital Hastane EMRAM Standartlarına Uygunluğunun İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara