THE EFFECT OF PERSONALITY TYPES ON SUBJECTIVE PERCEPTION OF CAREER SUCCESS: AN APPLICATION IN THE AVIATION INDUSTRY

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 53, 824 - 851, 22.07.2024

Abdullah Çelik , Şükran Sırkıntıoğlu Yıldırım

https://doi.org/10.35408/comuybd.1328862

Öz

In a globalizing world, the aviation sector contributes significantly to economic and social development and technological developments at regional, national, and international levels. In this context, for the aviation sector, which plays a role in shaping life, to carry this situation further, considering and evaluating the personality types of its employees and their satisfaction with success in their current careers will contribute to the relevant field in every aspect. In the business realm, which undergoes continuous evolution and growth, it is evident that personality traits associated with various personality types play a pivotal role in guiding ongoing changes and advancements. It is stated that emotions, thoughts, and behaviors that make people different can be shaped by environmental factors reflecting their personalities. The primary purpose of this study is to determine the effect of personality types on the career success of employees in the aviation sector and to examine the relationship between the related concepts. The objectives of this study data were gathered from the employees of a privately-owned airline company. The "Five-Factor Personality Types Scale" and "Career Success Scale" were utilized as measurement tools, both of which have undergone reliability testing. The data collection process involved the use of questionnaire techniques. Data were collected from a total of 274 employees. The data were obtained using the online survey method. Correlation analysis examined the concept association, while regression analysis assessed the impact. According to the findings, it was determined that there is a relationship between the five-factor personality types and career success and that the dimensions of responsibility and agreeableness positively and significantly affect career success. In contrast, the other dimensions do not considerably affect career success. Communication is essential in all areas of the aviation industry. Extraverted personalities can be advantageous in this field because they communicate well. However, in some technical positions or tasks requiring a high focus (supervisor, operations officer), a more introverted or focused personality may be preferred.

Anahtar Kelimeler

Career Success, Personality Traits, Aviation Industry

KİŞİLİK TİPLERİNİN KARİYER BAŞARISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: HAVACILIK SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Öz

Küreselleşen dünyada havacılık sektörünün bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde teknolojik gelişmelerin yanı sıra ekonomik ve sosyal alanlarda da gelişime büyük katkı sağladığı görülmektedir. Bu bağlamda hayatın şekillenmesinde rol oynayan havacılık sektörünün bu durumu daha ileriye taşıyabilmesi için hizmet veren çalışanlarının kişilik tipleri ve mevcut kariyerlerindeki başarı memnuniyetinin dikkate alınması ve değerlendirilmesi ilgili alana her açıdan katkı sağlayacaktır. Zamanla değişen ve gelişen iş hayatında, kişilik tipleriyle ilişkili olarak kişilik özelliklerinin mevcut değişime ve gelişime yön verdiği görülmektedir. İnsanları birbirinden farklı kılan ve çevresel faktörlerin etkisiyle şekillenebilen duyguların, düşüncelerin ve davranışların sahip olunan kişilikleri yansıttığı ifade edilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı havacılık sektöründe çalışanların kişilik tiplerinin kariyer başarıları üzerindeki etkisini saptamak ve ilgili kavramların ilişkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda özel bir havayolu şirketinin çalışanlarından güvenirlikleri test edilmiş olan “Beş Faktörlü Kişilik Tipleri Ölçeği” ve “Kariyer Başarısı Ölçeği” kullanılarak, anket tekniğiyle veri toplanmıştır. Toplam 274 çalışandan veri toplanmıştır. Veri, çevrimiçi anket uygulama yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Kavramlar arasındaki ilişkiyi test etmek amacıyla korelasyon analizinden, etkiyi test etmek amacıyla ise regresyon analizinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre beş faktörlü kişilik tipleri ile kariyer başarısı arasında ilişkinin var olduğu, sorumluluk ve uyumluluk boyutlarının kariyer başarısını pozitif yönde ve anlamlı olarak etkilediği diğer boyutların ise kariyer başarısına anlamlı bir etkide bulunmadığı tespit edilmiştir. Havacılık sektörünün her alanında iletişim oldukça önemlidir. Dışadönük kişilikler genellikle iletişimde iyi oldukları için bu alanda avantajlı olabilirler. Ancak, bazı teknik pozisyonlar veya yüksek düzeyde odak gerektiren görevlerde (süpervizör, harekat memuru), daha içe dönük veya odaklanmış bir kişilik tercih edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer Başarısı, Kişilik Tipleri, Havacılık Sektörü

Kaynakça

• Abele, A. E., Spurk, D., & Volmer, J. (2011). The Construct Of Career Success: Measurement Issues and an Empirical Example. Zeitschrift für ArbeitsmarktForschung, 43(3), 195-206.
• Allport, G. W. (1937). Personality:A Psychological İnterpretation (1 b.). New York: NY: Holt, Rinehart & Winston.
• Arıkan, G., Çimen, E. (2022). Beden Eğitimi ve Spor Bilimi (1 b.). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Avcı, U., & Turunç, Ö. (2012). Dönüşümcü Liderlik ve Örgüte güvenin Kariyer Memnuniyetine Etkisi: Lider-üye Etkileşiminin Aracılık Rolü. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 45-55.
• Boudreau, J. W., Boswell, W. R., & Judge, T. A. (2001). Effects Of Personality On Executive Career Success In The United States and Europe. Journal of vocational behavior, 58(1), 53-81.
• Budak, G., & Gürbüz, S. (2017). Öznel Kariyer Başarısı: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 87-99.
• Cullen, M. J., Sackett, P. R. (2003). Personality and Work: Reconsidering The Rol Of Personality ın Organizations. San Francisco: Jossey‐ Bass Publishers.
• Çetin, F., & Varoğlu, A. K. (2009). Özellikler Bağlamında Girişimcinin Beş Faktör Kişilik Örüntüsü. Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2), 51-66.
• Davis, S. F., & Joseph, J. P. (1996). Psychology (2. b.). London: Prentice Hall.
• Demirtaş, E. T. (2017). Kişilik ve Kişiliğin Temel Kavramları D. Kurt, E, Yıldız (Ed.), Kişilik Kuramları Gerçek Yaşamdan Kişilik Analizleri Örnekleriyle içinde, (s.2-31). Ankara: Pegem Akademi.
• Doğru, N., & Peker, R. (2004). Özsaygı Geliştirme Programının Lise Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Özsaygı Düzeylerine Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 316.
• Dyke, L. S., & Murphy, S. A. (2006). How We Define Success: A Qualitative Study Of What Matters Most To Women and Men. Sex roles, 55(5), 357-371.
• Erhan, T. (2022). Karanlık ve Aydınlık Üçlü Kişilik Özellikleri Bağlamında Yapıcı Sapma Davranışı: Havacılık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Journal of Aviation Research, 4(1), 146-163.
• Foster, N. A. (2009). Career Satisfaction of Sales Professionals: The Role of Personality. [Masters Theses].University of Tennessee.
• Gattiker, U. E., & Larwood, L. (1986). Subjective Career Success: A Study Ff Managers and Support Personnel. Journal of Business and Psychology, 1(2), 78-94.
• Gelissen, J., & Graaf, P. M. (2006). Personality, Social Background and Occupational Career Success. Social Science Research, 35(3), 702-726.
• Gökdeniz, İ., & Ethem, M. (2011). Kişilik İle Kariyer Seçimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(2), 23-36.
• Greenhaus, J., Parasuraman, S., & Wormley, W. (1990). Effects Of Race On Organizational Experiences, Job Performance Evaluations and Career Outcomes. Academy Of Management Journal, 33(1), 64-86.
• Hedges, P. (1997). Kişiliğinizi Tanımanın Yolları. (B. Büyükkal, Çev.) İstanbul: Rota Yayınları.
• Heinström, J. (2010). From Fear to Flow: Personality and Information Interaction (1 b.). Cambridge: Chandos Publishing.
• Heslin, P. (2005). Conceptualizing and Evaluating Career Success. Journal of Organizational Behavior, 26, 113-136.
• John, O. P., & Srivastava, S. (2022, 12 11). The Big-Five Trait Taxonomy:History, Measurement, and Theoretical Perspectives. University of California at Berkeley,: http://pages.uoregon.edu/sanjay/pubs/bigfive.pdf adresinden alındı.
• Judge, T. A., Cable, D. M., Boudreau, J. W., & Bretz, R. D. (1995). An Empirical Investigation Of The Predictors Of Executive Career Success. Personnel Psychology, 48(3), 485-519.
• Judge, T. A., Higgins, C. A., Thoresen, C. J., & Barrick, M. R. (1999). The Big Five Personality Traits, General Mental Ability and Career Success Across The Life Span. Personnel psychology, 52(3), 621-652.
• Judge, T., & Kammeyer-Mueller, J. (2007). Personality and Career Success. Handbook Of Career Studies, 59-78.
• Karakulle, İ., & Aydın, E. (2021). Kariyer Yönetimi ve Kariyer Planlama (1 b.). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Kariyawasam, J. D., & Welmilla, I. (2020). Impact of big five personality factors on career success: A study based on staff-level employees in a leading apparel firm in Sri Lanka. Kelaniya Journal of Human Resource Management, 15(2).
• Kırdök, O., & Kayadibi, O. (2018). Lise Öğrencilerinin Mesleki Kararsızlığının Yordayıcısı Olarak Kişilik Özellikleri. Journal of Strategic Research in Social Science, 4(1), 79-90.
• Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size For Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
• Luthans, F. (2010). Organizational Behavior: An Evidence-Based Approach. New York: Mcgrow Hill. N.Y. Masood, A., Rafique, R., Qaisar, S., & Musarat, R. (2017). Personality Traits As Predictor Of Job Performance In Police Officers. Bahria Journal of Professional Psychology, 16(2).
• Ng, T. W., Eby, L. T., Sorensen, K. L., & Feldman, D. C. (2005). Predictors of Objective and Subjective Career Success: A Meta‐analysis. Personnel Psychology, 58(2), 367-408.
• Otluoğlu-Çakmak, Ö. (2014). Kariyer Bağlılığının Kariyer Başarısı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi(23), 350-363.
• Öksüzoğlu, T. Ö., Kilili, R., & Cizrelioğulları, M. N. (2020). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kamu İşyerlerinde ve Sendikalarda Mobbing Bakış Açısı. İstanbul: Hiperlink Eğitim İletişim Yayın Gıda Sanayi ve Pazarlama Tic. Ltd. Şti.
• Özkalp, E., & Kırel, Ç. (1996). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları.
• Seibert, S. E., & Kraimer, M. L. (2001). The Five-factor Model Of Personality and Career Success. Journal of Vocational Behavior, 58(1), 1-21.
• Semeijn, J. H., Van Der Heijden, B. J., & Beuckelaer, A. D. (2020). Personality Traits and Types in Relation To Career Success: An Empirical Comparison Using The Big Five. Applied Psychology(2), 538-556.
• Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya (24. b.). Ankara: Yargı Yayınları.
• Srikanth, P. B., & Israel, D. (2012). Career Commitment & Career Success: Mediating Role Of Career Satisfaction. Indian Journal of Industrial Relations, 137-149, 137-149.
• Sutin, A. R., Costa, P. T., Eaton, W. W., & Miech, R. (2009). Personality and Career Success: Concurrent and Longitudinal Relations. European Journal of Personality, 23(2), 71-84.
• Şeşen, H. (2010). Kontrol Odağı, Genel Öz Yeterlik, İş Tatmini ve Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Ankara’da Bulunan Kamu Kurumlarında Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 200.
• Tatlıoğlu, K. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Beş Faktör Kişilik Kuramı’na Göre Kişilik Özellikleri Alt Boyutlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Tarih Okulu Dergisi(XVII), 939-971.
• Tuna, M., & Türkmen, F. (2015). Kişilik Tiplerinin Çatışmayı Yönetme Yöntemlerine Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 43-65.
• Uzunbacak, H. H., Zengin, S., & Çelik, Y. (2019). Sınırsız Kariyerin Kariyer Başarısı Üzerindeki Etkisinde Kariyer Bağlılığının Rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 629-642.
• Üzüm, B. & Şenol, L. (2019). A-B kişilik tiplerinin presenteizme etkisi: Havacılık sektöründe bir araştırma. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 979-1000.
• Wiersma, U. J., & Kappe, R. (2017). Selecting For Extroversion But Rewarding For Conscientiousness. European journal of work and organizational psychology, 26(2).
• Wilfling, S., Cantner, U., & Silbereisen, R. K. (2011). Which Big-five Personality Traits Drive Entrepreneurial Failure In Highly Innovative Industries?
• Wille, B., De Fruyt, F., & Feys , M. (2013). Big Five Traits and Intrinsic Success In The New Career Era: A 15 Year Longitudinal Study On Employability and Work-family Conflict. Applied Psychology: An International Review, 62, 124-156.