Türkiye’de Ekoloji Hareketlerinin Sınırlı Sosyal Medya Kullanımı: Ekoloji Birliği Twitter Ağı Analizi Örneği

Yıl 2019, Sayı: 56, 31 - 66, 27.06.2019

Özlem Erkmen , Canan Arslan Burcu Gümüş İlknur Doğu Öztürk

Öz

Sanayi devriminin yarattığı toplum yapısı ve sınıfsal çatışmalar ilk toplumsal hareketlerin doğuşuna kaynaklık etmiştir. 20. yüzyılda çatışma konuları üçüncü kuşak insan hakları eksenine kayarken, kültürel ve sosyal konular etrafında şekillenen yeni toplumsal hareketler içinde en yoğun katılım bulanlardan biri de ekoloji hareketi olmuştur. Başlangıçta izole girişimlerden öteye geçemeyen pek çok ekoloji hareketi zamanla teknolojik gelişmelerin de kolaylaştırdığı ağlaşma fırsatlarını değerlendirerek, mücadele alanlarını genişletmiştir. Sosyal medyanın gelişmesiyle bu hareketler, bilgi ve gelişmeleri aktarabildikleri ve farklı kullanıcılarla etkileşimli bir ilişki kurabildikleri bir mecraya kavuşmuştur. Araştırmada, Türkiye’de ekolojik aktivist örgütlenmelerin sosyal medya kullanımlarına ilişkin bir analiz yapmak amacıyla; ekolojik örgütlerin Twitter’ı kullanım durumları, amaçları, kullanım sıklıkları, öne çıkan çevresel konular ve aktörler incelenmiştir. Twitter kullanım pratiklerindeki benzerlik ve farklılıklarla, paylaşımlarında öne çıkan konuların tespit edilmesi için nitel içerik analizi tekniğine başvurulurken; ekoloji ağında aktif olan aktörlerin ilişkileri de sosyal ağ analizi tekniğiyle incelenmiştir. Çalışmanın örneklemi Türkiye’de ekoloji alanında faaliyet gösteren 55 örgütün bir araya gelmesiyle kurulan Ekoloji Birliği çerçeve alınarak oluşturulmuştur. Sosyal ağ analizi Ekoloji Birliği ağında çatı örgütün etkinliğinin sınırlı kaldığını, Kuzey Ormanları Savunması’nın en baskın aktör olduğunu göstermektedir. İçerik analiziyse ekolojik örgütlerin ağı ağırlıkla ekolojik gündem ve platformun faaliyetleriyle ilgili gelişmeleri iletmek amacıyla kullandıklarını, özgün tweetlerinin sınırlı kaldığını ortaya koymaktadır. Araştırmanın bir diğer sonucu ise, Türkiye ekoloji ağında Twitter’ın kitleleri harekete geçirici bir araç olarak kullanımının sınırlı kaldığıdır. 

Anahtar Kelimeler

Ekoloji hareketi, sosyal ağ analizi, Twitter, sosyal medya, aktivizm

Ecological Movements’ Limited Use of Social Media in Turkey: A Social Network Analysis of Ecology Union within Twitter

Öz

The social structure and class conflicts caused by the Industrial Revolution were the main sources of first social movements. In the 20th Century, as the conflict issues moved towards the third generation human rights axis, among new social movements which came up around cultural and social issues, ecological movements were the ones with an intense number of participants. Ecological movements which started as isolated attempts, extended their struggle arena considering the networking opportunities enabled by technological developments. This research aims to analyze the social network usage of ecological organizations which operate in Turkey. An in depth analysis of Twitter use of ecological groups has been made including their purposes, frequencies of Twitter usage, prominent environmental issues and actors. Content analysis has been used in order to determine the differences and similarities in Twitter using 

practices and to find out the prominent issues. On the other hand, relationships among actors who are active on the ecological network has been determined by social network analysis. The sample of the study has been formed by taking Ecology Union, formed by the gathering of 55 local ecological organizations, as its framework. The social network analysis reveals that the Ecology Union has limited effect in the network and Northern Forests Defence (Kuzey Ormanları Savunması) is the most dominant actor. Through content analysis, it has been observed that ecological organizations use Twitter mostly to form ecological agenda and to inform their followers about the platform’s actions and related developments. However, genuine tweets posted are limited. Another outcome of the research is that in Turkey’s ecological network, Twitter is used only to a limited extend to activate masses. 

Anahtar Kelimeler

Ecological movements, social network analysis, Twitter, social media, activism

Kaynakça

• Adem, Ç. (2016). Non-state actors and environmentalism. In F. Adaman & M. Arsel (Eds.), Environmentalism in Turkey: Between democracy and development? (pp. 71–86). New York, USA: Routledge.
• Akkor Gül, A. (2005). A Media Agenda Setting Research: The Mardin Kızıltepe Event. In 3rd International Symposium Communication in the Millennium, May 11-13, 2005 (No. 1663, p. 29). Andolu Üniversitesi.
• Algül, F. (2014). Yeni Toplumsal Hareketler ve Sosyal Medya: Kuzey Ormanları Savunması Hareketine Yönelik Bir Örnek Olay İncelemesi. Marmara İletişim Dergisi, 22, 139-152.
• Alver, F. (2011). Basında Siyasal Liderlerin ve Köşe Yazarlarının Sosyal Haklara İlişkin İletilerinin Analizi. In Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu III (pp. 289-339). Kocaeli, Turkey: Petrol-İş Yayını.
• Ansari, A. (2012). The role of social media in Iran’s Green Movement (2009-2012). Global Media Journal-Australian Edition, 6, 1–6.
• Atauz, A. (1994, January/February). Çevreci hareketlerin Türkiye’yi sarsmayan on yılı. Birikim. Retrieved from http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/4939/cevreci-hareketlerin-turkiye-yi-sarsmayan-on-yili#. XDHPclwzZPY
• Bennett, W. L., & Segerberg, A. (2012). The logic of connective action: digital media and the personalization of contentious politics. Information, Communication & Society, 15(5), 739-768. http://dx.doi. org/10.1080/1369118X.2012.670661
• Bookchin, M. (2013). Ekolojik Bir Topluma Doğru. İstanbul, Turkey: Sümer Yayıncılık.
• Borgatti, S. P., & Everett, M. G. (2000). Models of core/periphery structures. Social Networks, 21, 375-395. http:// dx.doi.org/10.1016/S0378-8733(99)00019-2
• Bozkurt, Y., & Bayansar, R. (2016). Yeni toplumsal hareketler çerçevesinde çevreci hareket ve gezi parkı olayları. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(2), 276-293. http://dx.doi.org/10.11611/JMER178655
• Bruns, A., Highfield, T., & Burgess, J. (2013). The Arab spring and social media audiences English and Arabic twitter users and their networks. American Behavioral Scientist, 57, 871–898. http://dx.doi. org/10.1177/0002764213479374
• Brym, R., Godbout, M., Hoffbauer, A., Menard, G., & Zhang, T. H. (2014). Social media in the 2011 Egyptian uprising. The British Journal of Sociology, 65, 266–292.
• Çakır, S. Y. (2017). Sosyal medyada dijital aktivist hareketler üzerine kuramsal bir inceleme. E-GİFDER, 5(2), 753783. http://dx.doi.org/10.19145/e-gifder.303261
• Calvet-Mir, L., Maestre-Andrés, S., Molina J. L., & van den Bergh. J. (2015). Participation in protected areas: A social network case study in Catalonia, Spain. Ecology and Society, 20(4), 45. http://dx.doi.org/10.5751/ES07989-200445
• Carty, V. (2014). Arab spring in Tunisia and Egypt: The impact of new media on contemporary social movements and challenges for social movement Theory. International Journal of Contemporary Sociology, 51, 51-80.
• Castells, M. (2008). Ağ Toplumunun Yükselisi: Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. (E. Kılıç, Trans.). İstanbul, Turkey: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells, M. (2015). Networks of Outrage and Hope. Social Movements in the Internet Age. Malden, USA: Polity Press.
• Ceritli, İ. (2001). Çevreci hareketin siyasallaşma süreci. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 213-226.
• Çımrın, F. K. (2015). Bergama köylü hareketinin dünü ve bugünü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53). Retrieved from: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/70638
• Çoban, B. (2014). Sosyal medya d/ evrimi. In B. Çoban (Ed.) Sosyal medya d/ evrimi (pp. 9- 21). İstanbul, Turkey: Su Yayınları.
• Conway, B. A., Kenski, K., & Wang, D. (2015). The rise of Twitter in the political campaign: Searching for intermedia agenda-setting effects in the presidential primary. Journal of Computer- Mediated Communication, 20, 363380. http://dx.doi.org/10.1111/jcc4.12124
• Diani, M. (1992). The concept of social movements. The Sociological Review, 40(1). http://dx.doi. org/10.1111/j.1467-954X.1992.tb02943.x
• Diani, M. (1997). Social movements and social capital: A network perspective on movement outcomes. Mobilization: An International Quarterly, 2(2), 129-147.
• Doğu, B. (2019). Environment as Politics: Framing the Cerattepe Protest in Twitter. Environmental Communication, 13(5), 617-632. http://dx.doi.org/10.1080/17524032.2017.1406384
• Edman, H. (2007). Twittering to the top: A content analysis of corporate tweets to measure organization-public relations. (Doctoral dissertation, Louisiana State University, Baton Rouge, LA, USA) Retrieved from: https:// digitalcommons.lsu.edu/gradschool_theses/1726
• Elo, S., & Kyngas, H. (2007). The qualitative content analysis process. JAN Research Methodology, 107-115.
• Fuchs, C. (2006). The self-organization of social movements. Systemic Practice and Action Research, 19(1), 101137. http://dx.doi.org/10.1007/s11213-005-9006-0
• Furuncu, D. (2014). Yeni Toplumsal Hareketler, Küreselleşme ve Dijital Aktivizm: Gezi Parkı Örneği. (Master’s thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo, Sinema ve Televizyon Anabilim Dalı, İstanbul, Turkey) Available from YÖK Ulusal Tez Merkezi (No. 370345)
• Geçkin Onat, S. (2017). Yakınsama kültürü ve online çevreci katılım: Greenpeace, TEMA Vakfı, Karadeniz İsyandadır Platformu Üzerinde Bir Araştırma. Global Media Journal: Turkish Edition, 8(15), 276-304. Retrieved from: http://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/sites/default/files/14_semra_geckin_onat.pdf
• Gençer, Y. (2016). Sosyal medya ağlarında örgütlenme: Dijital aktivizmin toplumsal dönüşüme yansımaları. Intermedia International e-Journal, 2(3), 505-522. Retrieved from: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ intermedia/article/view/5000171193/5000154510
• Gerbaudo, P. (2012). Tweets and the Streets: Social Media and Contemporary Activism, London, UK: Pluto Press.
• Göktolga, O. (2013). Yeni siyaset ve ekolojik hareketler. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 127-136.
• Graneheim U.H., & Lundman B. (2004) Qualitative content analysis in nursing research: concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 24, 105-112.
• Gül, S. S., Sezer, M., & Nizam, Ö. K. (2015). Eylemcilerin gözünden bir sosyal hareket ve kent hakkı talebi olarak Taksim Gezi Parkı eylemleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1-28.
• Habermas, J. (1981). New Social Movements. Telos, 49, 33-37. http://dx.doi.org/10.3817/0981049033
• Heaney, M.T., & Rojas, F. (2009). Hybrid Politics: Social Movement Mobilization in a Multi-Movement Environment. Journal of Sociology, 119(4), 1047-1103. http://dx.doi.org/10.1086/674897
• Hermida, A., Lewis, S. C. & Zamith, R. (2014). Sourcing the Arab Spring: A case study of andy carvin’s sources on Twitter during the Tunisian and Egyptian revolutions. Journal of Computer-Mediated Communication, 19, 479–499. http://dx.doi.org/10.1111/jcc4.12074
• Herring, S. C., Scheidt, L.A., Kouper, I. & Wright, E. (2007). Longitudinal content analysis of blogs: In M. Tremayne (Ed.), Blogging 2003-2004. Blogging, Citizenship, And The Future Of Media, 3-20.
• Hodges, H. E., & Stocking, G. (2016). A pipeline of tweets: Environmental movements’ use of Twitter in response to the Keystone XL pipeline. Environmental Politics, 25, 223-247.
• Horuş, M. (2009, April). Türkiye Çevre Hareketi Halklaşırken, Metalürji Mühendisleri Odası Metalürji Dergisi. Retrieved from: http://politeknik.org.tr/site/index.php/polsecmenu/4-cevre/937-tuerkiye-cevre-hareketihalklarken-mehmet-horu.html
• Hougaard, S.A. (2017). Tweeting for a Cause: A Content Analysis of Successful Charitable Nonprofits’ Publishing Strategies on Twitter. (Master’s thesis, Brigham Young University College of Fine Arts and Communications, Utah, USA) Retrieved from: https://scholarsarchive.byu.edu/etd/6274/
• Isa, D., & Himelboim I. (2018). A social networks approach to online social movement: social mediators and mediated content in #freeajstaff Twitter network. Social Media + Society, January-March, 1-14. http://dx.doi. org/10.1177/2056305118760807
• Işık, G. (2013). Yeni toplumsal hareketler ve sanal gerçeklik boyutunda gezi parkı eylemleri. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8(1), 19-33.
• Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53, 59-68. http://dx.doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003
• Kasap, D. G. (2014). Türkiye Kamu Yönetiminde sosyal Medya Uygulamaları: Demokrasi ve Yurttaş Katılımı Üzerine Bir İnceleme. In B. Çoban (Ed.), Sosyal Medya D/evrimi (pp. 139-153). İstanbul, Turkey: Su Yayınları.
• Kavada, A. (2005). Exploring the role of the internet in the “movement for alternative globalization”: The case of the paris 2003 European social forum. Westminster Papers in Communication and Culture, 2(1), 72-95. http:// dx.doi.org/10.16997/wpcc.9
• Kaya, R. (2011). Bir Ekoloji Hareketi Olarak Yeşiller ve Türkiye’de Yeşiller Partisi. Retrieved from: https:// modernwish.files.wordpress.com/2012/01/yesil_dusunce_brosur_dizisi_2ramazan_kaya11.pdf
• Kiousis, S. (2001). Public trust or mistrust? Perceptions of media credibility in the information age. Mass Communication & Society, 4(4), 381-403. http://dx.doi.org/10.1207/S15327825MCS0404_4
• Korkmaz, A., Ustakara, F., & Aydın, U. (2018). Dijital aktivizm bağlamında artvin cerattepe olayları üzerine bir içerik analizi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 57-76. http://dx.doi.org/10.31123/akil.459321
• Kuyucu, M. (2014). Çevresel Haber Ortamı Olarak Twitter ve Twitter Gazeteciliği. UHIVE, 2(3), 159-189.
• Lamert, K. (2014). Environmental law ngos and social media use: An Analysis of Strategies and Organizational Impacts (Doctoral dissertation, Michigan University, USA) Retrieved from: https://deepblue.lib.umich.edu/ bitstream/handle/2027.42/107752/katelamb.pdf?sequence=1
• Lipsky, M. (1968). Protest as a political resource. American Political Science Review, 62, 1144-1158. http://dx.doi. org/10.2307/1953909
• Littau, J., & Jahng, M. R. (2016). Interactivity, social presence, and journalistic use of Twitter. Faculty Publications. Paper 9. Retrieved from: http://preserve.lehigh.edu/cas-journalism-faculty-publications/9
• Lu, H., & Hsiao, K. (2010). The influence of extro/introversion on the intention to pay for social networking sites. Information & Management, 47, 150-157. http://dx.doi.org/10.1016/j.im.2010.01.003
• Melucci, A. (1985) The Symbolic Challenge of Contemporary Movements. Social Research: An International Quarterly, 52(4), 789-816.
• Mermer, A. (2016). Yeni Sosyal Hareketler Bağlamında Bergama Mücadelesi (Master’s thesis, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anablim Dalı, Aydın, Turkey) Retrieved from: http:// adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/handle/11607/2813
• Morozov, E. (2007). Activism and New Media. Presentation delivered at “New Media Essentials” summer school of Transitions Online. Retrieved from: https://www.slideshare.net/evgeny.morozov/activism-and-new-mediaintroduction
• Morozov, E. (2011). The Net Delusion: The Dark Side of Internet Freedom. New York, USA: PublicAffairs.
• Ogan, C., & Varol, O. (2017). What is gained and what is left to be done when content analysis is added to network analysis in the study of a social movement: Twitter use during Gezi Park. Information, Communication & Society, 20, 1220–1238. http://dx.doi.org/1369118X.2016.1229006
• OHAL ekolojik mücadeleyi olumsuz etkiledi. (2017, December 30). Dokuz8 Haber. Retrieved from: https:// dokuz8haber.net/ekoloji-cevre/ohal-ekolojik-mucadeleyi-olumsuz-etkiledi/
• Parmelee, J. H. (2013). Political journalists and Twitter: Influences on norms and practices. Journal of Media Practice, 14, 291-305. http://dx.doi.org/10.1386/jmpr.14.4.291_1
• Rootes, C. (1995). The Green Challenge: The Development of Green Parties in Europe. London, UK: Routledge.
• Segerberg, A., & Bennett, W. L. (2011). Social media and the organization of collective action: Using twitter to explore the ecologies of two climate change protests. The Communication Review, 14, 197-215. http:// dx.doi.org/10.1080/10714421.2011.597250
• Sun, Y., DeLuca, K.M. & Seegert, N. (2017). Exploring environmentalism amidst the clamor of networks: A social network analysis of utah environmental organizations. Environmental Communication A Journal of Nature and Culture, 11(3), 332-352. http://dx.doi.org/10.1080/17524032.2015.1094101
• Şahin, Ü. (2007). Bir Sivil Toplum Teması Olarak Çevrecilik: Ekoloji Hareketlerinin Siyaset Dışına İtilmesi. Sivil Toplum: Düşünce & Araştırma Dergisi, 5(20), 77-89.
• Şahin, Ü. (2010, April 28). Çevre direnişlerinin buluşması. Radikal Gazetesi. Retrieved from: http://www.radikal. com.tr/radikal2/cevre-direnislerinin-bulusmasi-1006210/
• Şen, A. F., & Şen, Y. F. (2016). Online environmental activism in Turkey: The case study of “the right to water”, Global Bioethics, 27(1), 1-21. http://dx.doi.org/10.1080/11287462.2015.1137184
• Şengül, M. (2013). Türkiye’nin su politikası ve köylülerin öfkesi. Su kaynaklarının yönetimi: Politikalar ve sorunlar - küreselden yerele panel bildirileri, Nevşehir Üniversitesi İİBF, 29-41, Retrieved from: https://dosyalar.nevsehir. edu.tr/14238761182a7ce8e6e338332dc26e85/su_paneli_bildiri_kitabi.pdf
• Şengül, M., Kocatürk, G.A., & Bilgili, F. (2017). Sanal mekanda yerel çevre hareketleri: Türkiye’de HES karşıtı mücadelerler üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22, 2183-2207.
• Thoreau, D. H. (2016) Sivil İtaatsizlik. (C. Turan, Trans.) Ankara, Turkey: Say Yayınları.
• Touraine, A. (1985). An ıntroduction to the study of social movements. Social Research: An International Quarterly, 52(4), 749-787.
• Tremayne, M. (2014). Anatomy of protest in the digital era: A network analysis of Twitter and occupy wall street. Social Movement Studies, 13, 110–126.
• Turhan, D. G. (2017). Dijital aktivizm. Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 26(1), 26-44.
• Wang, R., Liu, W., & Gao, S. (2016). Hashtags and information virality in networked social movement: Examining hashtag cooccurrence patterns. Online Information Review, 40(7), 850-866. http://dx.doi.org/10.1108/OIR12-2015-0378
• Yates, L. (2015). Everyday politics, social practices and movement networks: Daily life in Barcelona’s social centres. The British Journal of Sociology, 66, 236–258. http://dx.doi.org/10.1111/1468-4446.12101
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara, Turkey: Seçkin Yayıncılık.