Self-Representation of the Romany Ethnicity in Social Media and Socio-Digital Compensation of the Otherness

Yıl 2019, Sayı: 57, 51 - 84, 31.12.2019

Semra Güzel Korver Savaş Keskin

https://doi.org/10.26650/CONNECTIST2019-0088

Öz

This study consists of a cultural analysis of social media usage as a platform for self-representation and socio-digital compensation of Roman users who are exposed to problems in terms of representation and recognition due to their position as a minority group in Turkey. The aim of the study, which examines the identity building of a group of Romany users organized on Facebook under the name of Romany Research Center, is to determine the functions, maneuvers and cultural aspects of the self-representation practices of the Romany ethnic identity under socio-digital conditions and to understand the ways in which digital building actions transform the relationship between identity and otherness in the context of Romany users. In the study, which focuses on representation of ethnicity and cultural identity, the netnography method, defined as social network ethnography, was used to analyze the cultural interfaces and shares on the page. Within the framework of the method, the shares on the community page were coded as cultural layers and identity generators, and a wide-ranging observation and document review process was undertaken. The cultural codes interpreted from a descriptive perspective show that the members who share the Romany identity think about the perception of being ‘We’ together with the Turkish national identity and construct another identity known as Gaco (Non-Romany). The findings of the study reveal that the organization/ composition of proving laundering and innocence is dominant instead of autonomous and positive constructs in the socio-digital construction process of the Romany ethnic identity. In this case, it may be argued that the community members continue to create an awareness of their problems by closing the information gap in a sense by freely displaying their positive identities that the media ignores.

Anahtar Kelimeler

Romany, ethnicity, identity, social media, self-representation

Sosyal Medyada Roman Etnisitesinin Öz-Temsili ve Ötekiliğin Sosyo-Dijital Telafisi

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de azınlık oluşları nedeniyle temsil ve tanınma sorununa maruz kalan Romanların sosyal medyayı öz-temsil ve sosyo-dijital telafi platformu olarak kullanışlarının kültürel analitiğini içermektedir. Roman Araştırma Merkezi adıyla Facebook’ta örgütlenen bir grup Roman kullanıcının kimlik inşasını inceleyen çalışmanın amacı, Roman etnik kimliğinin öz-temsil pratiğinin sosyo-dijital koşullar içerisindeki işleyişini, manevralarını ve kültürel görünümlerini saptamak ve dijital inşa eylemlerinin kimlik ve ötekilik arasındaki ilişkiyi dönüştürme biçimlerini Romanlar özelinde anlamaktır. Etnisite ve kültürel kimlik temsiline odaklanan çalışmada, sayfadaki kültürel arayüzleri ve paylaşımları analiz etmek için sosyal ağ etnografisi olarak tanımlanan netnografi yöntemi kullanılmıştır. Yöntem çerçevesinde topluluk sayfasındaki paylaşımlar birer kültürel katman ve kimlik üreteci olarak kodlanmış, geniş çaplı bir gözlem ve doküman incelemesi süreci yönetilmiştir. Betimsel perspektiften yorumlanan kültürel kodlar, Roman kimliğini paylaşan üyelerin ‘Biz’ olma algısını Türk ulus kimliği ile birlikte düşündüğünü ve ‘Gaco’ (Roman Olmayanlar) olarak adlandırdığı bir ötekinin varlığını inşa ettiğini göstermektedir. Çalışma bulguları, Roman etnik kimliğinin sosyo-dijital inşa sürecinde özerk ve pozitif kurgular yerine bir savunu, aklanma ve suçsuzluğu ispat etme kurgusunun/kompozisyonunun baskın olduğuna işaret etmektedir. Topluluk üyeleri medyanın görmezden geldiği olumsal kimliklerini göstererek, bir anlamda farkındalık/tanınma boşluğunu kapatmaya çabalamakta ve kendi sorunlarının jeneriğini yaratmayı sürdürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Roman, etnisite, kimlik, sosyal medya, öz-temsil

Kaynakça

• Acar, F. (2018, April 12). Yardımlaşma ve AB’den gelecek 4,5 milyon euro [Facebook Status Update]. Retrieved from https://www.facebook.com/groups/253556578354156/search/?query=AB%27den%20gelecek%204%2C5%20&epa=SEARCH_BOX).
• Akgül, Ö. (2006). Türkiye müzik piyasasında roman müzisyenler: meslekî örgütlenme ve kimliksel dönüşüm (Master’s Dissertation, Istanbul Technical University, Istanbul) Retrieved from https://polen.itu.edu.tr/bitstream/11527/12602/1/415031021.pdf.
• Akgül, B. (2010). Türkiye Çingenelerinin politikleşmesi ve örgütlenme deneyimleri. Öneri, 9(34), 213-222.
• Akıncı, M. A. (2014). Fransa’daki Türk göçmenlerin etnik ve dini kimlik algıları. BİLİG, 70, 29-58.
• Alp, H. (2016). Çingenelere yönelik nefret söyleminin Ekşi Sözlük’te yeniden üretilmesi. İLEF, 3(2), 143-172.
• Aytaç, A., M. (2017). Bir Türk’ü nereden tanırsınız. Gazeteduvar.com. Retrieved from https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2017/11/13/bir-turku-nereden-tanirsiniz/.
• Baker, U. (2017). Beyin ekran. İstanbul, Turkey: İletişim Yayınları.
• Baudrillard, J. (2015). Şeytana satılan ruh ya da kötülüğün egemenliği (O. Adanır, Trans.). Ankara, Turkey: Doğu-Batı Yayınları.
• Bauman, Z. (2009) Sosyolojik düşünmek (A. Yılmaz, Trans.). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Berger, J. & Mohr, J. (2011). Yedinci adam (S. Sökmen, Trans.). İstanbul, Turkey: Agora Kitaplığı
• Bouerdieu, P. (1989). Social space and symbolic power. Sociological Theory, 7(1), 14-25. DOI: 10.2307/202060
• Cemlyn, S., Margaret, G., Sally, B., Matthews, Z. & Whitwell, C. (2009). Research Report: inequalities experienced by Gypsy and traveller communities: a review. Retrieved from https://www.equalityhumanrights.com/sites/default/files/research_report_12inequalities_experienced_by_gypsy_and_traveller_communities_a_review.pdf.
• Condon, L., Bedford, H., Ireland, L., Kerr, S., Mytton, J., Richardson, Z. & Jackson, C. (2019). Engaging Gypsy, Roma, and traveller communities in research: maximizing opportunities and overcoming challenges. Sage Journals, 29(9), 1324-1333.
• Connolly, W. E. (1995). Kimlik ve farklılık (F. Lekesizalın, Trans.). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Corner, J. (1995). Television and public address. London, UK: Edward Arnold.
• Dişli, S. Ö. (2016). Çingene mi? Roman mı? bir inşa süreci. AÜDTCF Antropoloji Dergisi, 31, 97-117. D onath, J., S. (1998). Identity and deception in the virtual community. In P. Kollock & M. Smith (Eds.), Community in Cyber Spaces. London, UK: Routledge.
• Enli, G., S., & Thumim, N. (2012). Socializing and self-representation online: exploring Facebook. Observatorio Journal, 6(1), 87-105.
• Elbasan, A. (2018, 18 Kasım). Kanal T izledik sorular sorduk yanıt yok. Olsun hakim olmuş, doktor olmuş öğretmen olmuş romanlar var [Facebook Status Update]. Erişim Adresi: https://www.facebook.com/groups/253556578354156/search/?query=e%C4%9Fitimcilerin%20de%C4%9Feri%20s%C4%B1f%C4%B1r&epa=SEARCH_BOX).
• Facebook Kullanım Verileri. (2019, November 25). Statista. Retrieved from https://www.statista.com/statistics/272014/global-social-networks-ranked-by-number-of-users/.
• Goffman, E. (2014). Damga: örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar (Ş. Geniş et al., Trans.). Ankara, Turkey: Heretik Yayınları.
• Göker, G. & Keskin, S. (2016). Sosyal medyada topluluk ilişkileri: Karikateist Facebook topluluğu üzerine bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22, 88-108.
• Hall, S. (1997). The work of representation. In Stuart Hall (Ed), Representation: Cultural Representations and Signifying Practises (pp. 13-74), London, UK: Sage Publications.
• Hall, S. (2017). Temsil: kültürel temsiller ve anlamlandırma uygulamaları (İ. Dündar, Trans.). İstanbul, Turkey: Pinhan Yayıncılık.
• Ilgın, C. (2016, December 31). Romanları magazin malzemesi yapamazsınız [Facebook Status Update]. Retrieved from: https://www.facebook.com/groups/253556578354156/search/?query=magazin%20&epa=SEARCH_BOX
• Ilgın, C. (2017a, August 12). Avrupa Balkanlarda Çingeneler Olmasaydı Türkçe Yabancı Ülkelerde Yaygınlaşmazdı Hocaların Hocası İlber Ortaylı [Facebook Status Update]. Retrieved from https://www.facebook.com/groups/253556578354156/search/?query=hocalar%C4%B1n%20hocas%C4%B1%20ilber%20ortayl%C4%B1&epa=SEARCH_BOX)
• Ilgın, C. (2017b, May 12). Macaristan’ı bu sene Eurovision’da Roman müzisyen Joci Papai temsil ediyor! Şarkı sözlerinde ayrımcılığa vurgu yapılırken, şarkıda geleneksel Roman müziği ve Romanes de kullanılıyor [Facebook Status Update]. Retrieved from https://www.facebook.com/groups/253556578354156/search/?query=macaristan%27%C4%B1&epa=SEARCH_BOX
• İlhan, S., & Fırat, M. (2017). Bir inşa süreci olarak çingenelik: kuramsal bir çözümleme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 265-276.
• James, D. J. (2017). Transnational religious movements: faith’s flows. California, USA: Sage Publications.
• Jenkins, H. (2006). Convergence culture: Where old and new media collide. New York, USA: New York University Press.
• Karan, U. (2017). Görmezlikten gelinen eşitsizlik: Türkiye’de Romanların barınma ve eğitim hakkına erişimi. Uluslararası Azınlık Hakları Grubu (MRG). Sıfır Ayrımcılık Derneği.
• Kolukırık, S. (2008). Türkiye’de Rom, Dom ve Lom gruplarının görünümü. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 5(8), 143-153.
• Koptekin, D. (2017). Biz Romanlar siz gacolar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kozinets, R. V. (1998). On Netnography: initial reflections on consumer research investigations of cyberculture. Advances in Consumer Research, 25, 366-371.
• Kozinets, R. V. (2002). The field behind the screen: using netnography for marketing research in online communities. Journal of Marketing Research, 39(1), 61-72.
• Kozinets, R. V. (2010a). Netnografi: pazarlamacının gizli silahı. Retrieved from http://kozinets.net/wp-content/uploads/2012/01/netnography-turkish.pdf
• Kozinets, R. V. (2010b). Netnography: doing ethnographic research online. London, UK: Sage Publications.
• Levinas, E. (1998). Humanism of the other. Illionis, USA: University of Illionis Press.
• Manovich, L. (2001). The language of new media. Massachusetts, USA: MIT Press.
• Marsh, A. (2008). Etnisite ve kimlik: Çingenelerin kökeni (Ebru Uzpeder et al., Trans.). İstanbul, Turkey: Mart Matbaacılık.
• McLuhan, M. (1962). The Guttenberg galaxy: the making of typographic man. Toronto, Canada: University of Toronto Press.
• Mead, G., H. (1934). Mind, self and society. Chicago, USA: University of Chicago Press.
• Musse, M. F. (2016). Photography on Instagram: self-representation, ıdentity and new ways of sociability (Doctoral Dissertation, The University of Pompeu Fabra, Barcelona). Retrieved from https://www.tdx.cat/bitstream/handle/10803/401385/tmfm.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Nişancı, Ş., & Işık, C. (2015). Etnisite kavramının ideolojik serüveni. Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(9), 195-224.
• Oleaque, J. M. (2019). The representation of Gypsies in the media. Retrieved from https://www.accioncultural.es/virtuales/vidasgitanas/pdf_eng/vidas_git_art2_representacion_eng.pdf
• Oran, B. (2010). Azınlıklar. Retrieved from https://baskinoran.com/makale/Azinliklar-BaskinOran-IstAnsiklopedisi.pdf.
• Oran, B. (2014). Azınlıklar nasıl azınlık oldu?. In Yasemin İnceoğlu & Savaş Çoban (Eds.), Ötekiler ve Medya (pp. 17-50). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özmen, S., & Keskin, S. (2018). Sosyal medyada öz-temsil ve ötekiliğin ‘öteki’ boyutu: Karikateist toplumsalı üzerine inceleme. IntJCSS, 4(2), 533-558.
• Perkins, T. (2000). On friendship. Cambridge, UK: Polity Press.
• Posos-Devrani, A., E. (2017). Medyada ‘öteki’nin temsili: etnik komediler. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 926-949.
• Rettberg, J. W. (2017). Self-representation in social media. In J. Burgess, A. Marwick, & T. Poell (Eds.), Sage handbook of social media. California, USA: Sage Publication. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/305073320_Self--Representation_in_Social_Media.
• Rheingold, H. (1994). A Slice of life in my virtual community. In L. M. Harasim (Ed.), Global Networks: Computers And İnternational Communication (pp. 57-80). Cambridge: MA: MIT Press.
• Roman Araştırma Merkezi (2019a, November 24). Facebook. Erişim Adresi: https://www.facebook.com/groups/253556578354156/.
• Roman Araştırma Merkezi (2019b, November 24). Hakkında [Facebook Status Update]. Retrieved from https://www.facebook.com/groups/253556578354156/about/.
• Seber, H. (2013). Queen Elizabeth’s self-representation thorough the Petrarchan convention. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 227-238. Retrieved from https://dergipark.org.tr/download/article-file/616299.
• Shridevi, S., & Govindaraju, P. (2018). Influence of social media among Gypsies: a case study in Tamil Nadu. IJREAM, 4(4), 492-496.
• Taylor, C. (2005). Tanınmanın politikası, çokkültürcülük (Y. Salman, Trans.). İstanbul, Turkey: Yapı Kredi Yayınları.
• Uzpeder, E., Roussinova, S., D., Özçelik, S., & Gökçen, S. (2008). Biz buradayız: Türkiye’de Romanlar ayrımcı uygulamalar ve hak mücadelesi. İstanbul, Turkey: Mart Matbaacılık.
• Wacquant, L. (2011) Kent paryaları, ileri marjinalliğin karşılaştırmalı sosyolojisi (M. Doğan, Trans.). İstanbul, Turkey: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Wellman, B., & Gulia, M. (1999). Net surfers don’t ride alone: virtual communities as communities. In P. Kollock & M. Smith (Eds.), Communities as Cyberspace (pp. 1-26). New York, USA: Routledge.
• Wellman, B., Janet, S., Dimitrova, D., & Garton, L. (1996). Computer networks as socıal networks: collaborative work, telework, and virtual community. Annual Review Social, 22, 213-238.
• Yalçıner, R. (2014). Etnisite ve milliyetçilik: eleştirel bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 69(1), 189-215.
• Yanıkdağ, T. (2012). Türkiye’de yaşayan Romanların sorunları: Genel bir bakış. In L. Ürer (Ed.), Roman olup Çingene kalmak. İstanbul, Turkey: Melek Yayınları.
• Žižek, S. (2006). The parallax view. Massachusetts, USA: MIT Press.
• Žižek, S. (2019). Yamuk Bakmak (T. Birkan, Trans.). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.