Kamu Adaletinin Büyük Veri Aracılığı ile İnşası: Şule Çet Davası Üzerine Bir Twitter Analizi

Yıl 2020, Sayı: 58, 291 - 328, 30.07.2020

Onur Dursun Filiz Yıldız

https://doi.org/10.26650/CONNECTIST2020-0009

Öz

Bu çalışma, büyük veri temelli sosyal ağların özellikle de Twitter’ın toplumsal hareketlerde ve hak arama mücadelelerinde sunmuş olduğu fırsatlara odaklanmıştır. Twitter gibi sosyal medya ortamlarının ne ölçüde bir kamusal alan özelliği taşıdığını tartışan çalışma, sivil/kamu adaletinin bu mecralarca sağlanabilme potansiyeline ışık tutmaya çalışmıştır. 29 Mayıs 2018 tarihinde gerçekleşen Şule Çet cinayetinin mahkeme sürecinin takibi için Twitter’da @ suleicinadalet kullanıcı adıyla açılan Şule Çet Dayanışma Platformu’nun tweetleri analize tabi tutulmuştur. Hesabın 1 Şubat 2019 - 31 Aralık 2019 tarihleri arasındaki tweet, retweet ve fav hareketliliği incelenerek görselleştirilmiştir. İkinci aşamada ise yine bu hesabın 01 Eylül - 31 Aralık 2019 tarihleri arasındaki 783 tweeti, çeşitli kategoriler altında nicel içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışma, Twitter gibi sosyal ağların, kamusal alan olma ve kamusal topluluğu iletişime/etkileşime geçirebilme ve örgütleyebilme yolunda önemli olanaklar yarattığını; sosyal ağlar üzerinden örgütlenen kamusal toplulukların sivil/kamu vicdanı/adaleti aracılığıyla resmi/yasal adaletin sağlanmasına katkı yapma potansiyeli taşıyabildiğini göstermiştir. Sosyal ağların, dezavantajlı konumda olan kesimlerin sesi olabildiğini ve uğradıkları adaletsizlik karşısında hak mücadelesine girebildiklerini ve başarılı olabildiklerini ortaya koymuştur. Çalışmada sosyal ağlara, sorunlu yanları irdelenmekle birlikte, genel anlamda bir olanak olarak yaklaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şule Çet cinayeti, sosyal medya, Twitter, yarı kamusal alan, sivil kamu vicdanı adaleti

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Construction of Public Justice through Big Data: A Twitter Analysis of the Şule Çet Case

Öz

This study focuses on the opportunities provided by social networks based on Big Data, specifically Twitter, for social movements and rights struggles. Discussing to what extent social media environments like Twitter act as a public sphere, this study tried to shed light on the potential of these channels to provide civil/public justice. Tweets from the Şule Çet İçin Adalet Platform created by the username @suleicinadalet in order to follow the trial of the Şule Çet murder on May 29, 2018 were subjected to analysis. The tweet, retweet and favourite counts of the account between February 1st, 2019 and December 31st, 2019 were examined and visualised. In the second stage of the study, 783 tweets from this account between September 1st and December 31st, 2019 were subjected to quantitative content analysis under various categories. Social networks like Twitter create crucial opportunities as a public sphere, and public communities within this public sphere can communicate/interact and organise via social networks. In the study, it is seen that public communities organised on social networks can lead to secure legal justice through civil/public conscience/ justice. At the same time, the study revealed that social networks can be the voice of disadvantaged people/ groups, and that they can fight for rights and succeed in the face of injustice. In this study, social networks were approached as an opportunity in general terms, although their problematic aspects were scrutinised.

Anahtar Kelimeler

Şule Çet murder, social media, Twitter, semi-public sphere, civil public conscience justice

Kaynakça

• Adaklı, G. (2006). Türkiye’de Medya Endüstrisi: Neoliberalizm Çağında Mülkiyet ve Kontrol İlişkileri. Ankara, Turkey: Ütopya Yayınları.
• Adaklı, G. (2010). Neoliberalizm ve medya: Dünya’da ve Türkiye’de medya endüstrisinin dönüşümü. Mülkiye Dergisi, 34(269), 67-84.
• Akbıyık, N., & Öztürk, M. (2012). Sivil toplum ve sosyal medya perspektifinde “Arap baharı” ve “Wall Street’i işgal et” eylemleri. Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi II Bildiri Kitapçığı (pp. 19-20).
• Al-Khouri, A. M. (2012). Data ownership: Who owns ‘my data’? International Journal of Management & Information Technology, 2(1), 1-8.
• Anderson, J. W. (2003). New media, new publics: Reconfiguring the public sphere of Islam. Social Research: An International Quarterly, 70(3), 887-906.
• Arendt, H. (2018). Kamu Vicdanına Çağrı: Sivil İtaatsizlik (Y. Coşar, Trans.). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Atabek, Ü. (2013). Yeni medya ve yeni iletişim düzeni. Mülkiye Dergisi, 37(3), 175-182.
• Babacan, M. E. (2014). Sosyal medya sonrası yeni toplumsal hareketler. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 135-160.
• Babacan, M. E. (2015). Yeni medya bağlamında toplumsal hareketler ve yeni insanın karakter analizi. Folklor/ Edebiyat, 21(83), 295-307.
• Babacan, M., Haşlak, İ., & Hira, İ. (2011). Sosyal medya ve Arap Baharı. Akademik İncelemeler Dergisi (AID), 6(2), 63-92.
• Baran, K. S., Fietkiewicz, K. J., & Stock, W. G. (2015). Monopolies on social network services (SNS) markets and competition law. In F. Pehar, C. Schlögl, C. Wolff (Eds.), Re:inventing Information Science in the Networked Society. Proceedings of the 14th International Symposium on Information Science (ISI 2015), Zadar, Croatia, 19th-21st May 2015 (pp. 424-436). Glückstadt: Verlag Werner Hülsbusch.
• Başlar, G. (2013). Yeni medyanın gelişimi ve dijitalleşen kapitalizm. Akademik Bilişim, 823-831.
• Bek, M. G. (2010). Karşılaştırmalı perspektiften Türkiye’de medya sistemi. Mülkiye Dergisi, 34(269), 101-125.
• Binark, M. B., & Karataş, Ş. (2016). Yeni medyada yaratıcı kültür: Troller ve ürünleri ‘Caps’ler. TRT Akademi, 1(2), 426-448.
• Breuer, A., Landman, T., & Farquhar, D. (2015). Social media and protest mobilization: Evidence from the Tunisian revolution. Democratization, 22(4), 764-792.
• Bulut, Ç. K. (2015). NWICO’dan WSIS’e: Uluslararası iletişimde dönüşüm ve mücadele. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 41.
• Carveth, R. (1998). The economics of online media. In A. Alexander, J. E. Owers, R. Carveth, C. A. Hollifield, & A. N. Greco (Eds.), Media Economics (pp. 265-282). UK: Routledge.
• Coşar, Y. (2018). Önsöz: Sivil İtaatsizlik. In Y. Coşar (Ed.), Kamu Vicdanına Çağrı: Sivil İtaatsizlik (pp. 9-28). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Cottle, S. (2011). Media and the Arab uprisings of 2011. Journalism, 12(5), 647-659. https://doi. org/10.1177/1464884911410017
• Çalışkan, O. (2014). Kamusal alan bağlamında ağ toplumu ve yeni kamusal alan arayışı. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(1), 41-62.
• Çildan, C., Ertemiz, M., Küçük, E., Tumuçin, H. K., & Albayrak, D. (2012). Sosyal medyanın politik katılım ve hareketlerdeki rolü. Akademik Bilişim, 3.
• boyd, d., & Crawford, K. (2012) Critical questions for big data, information / provocations for a cultural, technological, and scholarly phenomenon. Communication & Society, 15(5), 662-679. https://doi. org/10.1080/1369118X.2012.678878.
• Mol, D. (2016). LGBTİ hareketinin hak ve temsil mücadelesi ve siyasal iletişim faaliyetleri (Doctoral dissertation, Ankara University, Institute of Social Sciences).
• Djankov, S., McLiesh, C., Nenova, T., & Shleifer, A. (2003). Who owns the media? The Journal of Law and Economics, 46(2), 341-382.
• Downey, J., & Fenton, N. (2003). New media, counter publicity and the public sphere. New Media & Society, 5(2), 185-202.
• Dursun, O. (2012). Türk medyasının sermaye yapısı ve siyasal iktidarla ilişkisi üzerine bir inceleme. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 1-22.
• English, C. A. (2013). The public sphere and online social media: Exploring the use of online social media as discursive spaces in an Irish context. https://doi.org/10.14705/rpnet.2013.000086
• Filibeli, T. E. (2016). Gezi parkı protestoları ve haber dili: Barış gazeteciliği perspektifiyle haber analizleri. Galatasaray Üniversitesi İleti-ş-im Dergisi, 25, 39-74.
• Fuchs, C. (2014). Social media and the public sphere. TripleC: Communication, Capitalism & Critique, 12(1), 57-101. https://doi.org/10.31269/triplec.v12i1.552
• Fuchs, C. (2018). Sosyal Medya: Eleştirel Bir Giriş (D. Saraçoğlu, & İ. Kalaycı, Trans.). İstanbul, Turkey: Nota Bene.
• Gerhards, J., & Schäfer, M. S. (2010). Is the internet a better public sphere? Comparing old and new media in the USA and Germany. New Media & Society, 12(1), 143-160.
• Ghannam, J. (2011). Social Media in the Arab World: Leading up to the Uprisings of 2011. Washington DC, USA: Center for International Media Assistance.
• Guo, L., & Vargo, C. (2015). The power of message networks: A big-data analysis of the network agenda setting model and issue ownership. Mass Communication and Society, 18(5), 557-576.
• Habermas, J. (1974). The public sphere: An encyclopedia article. New German Critique, 3, 49-55.
• Habermas, J. (2018). Sivil İtaatsizlik: Demokratik Hukuk Devletinin Denektaşı / Almanya’da Otoriter Legalizm Karşıtlığı. In Y. Coşar (Ed.), Kamu Vicdanına Çağrı: Sivil İtaatsizlik (pp. 122-143). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Habermas. J. (2009). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (T. Bora, Trans.). İstanbul, Turkey: İletişim Yayınları.
• Hoeren, T. (2014). Big data and the ownership in data: Recent developments in Europe. European Intellectual Property Review, 36(12), 751-754.
• Hurlburt, G. F. (2012). Web 2.0 social media: A commercialization conundrum. IT Professional, 14(6), 6-8.
• Hülür, A. B., & Akçay Bekiroğlu, H. (2016). Ortadoğu’da demokratikleşme sürecinde yeni medyanın yeri. II. Ortadoğu Sempozyumu, 4-7 Mayıs 2016, Kırıkkale, Türkiye.
• Jenkins, H. (2016). Cesur Yeni Medya Teknolojiler ve Hayran Kültürü (N. Yeğengil, Trans.). İstanbul, Turkey: İletişim Yayınları.
• Kadıoğlu, Z. K. (2018). Türkiye’de medya sahipliği ekseninde mülkiyet yapılarındaki değişimin kronolojik analizi (1950-2010). İnsan & İnsan, 5(16), 100-120.
• Kahn, R., & Kellner, D. (2004). New media and internet activism: From the ‘Battle of Seattle’to blogging. New Media & Society, 6(1), 87-95.
• Karagöz, K. (2013). Yeni medya çağında dönüşen toplumsal hareketler ve dijital aktivizm hareketleri. İletişim ve Diplomasi, 1(1), 131-156.
• Kepenek, E., & Öztokat, E. (2018, December 7). “Şule Çet Cinayeti Kronolojisi.” BİA Haber Merkezi. Retrieved from https://m.bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/203299-sule-cet-cinayeti-kronolojisi
• Khondker, H. H. (2011). Role of the new media in the Arab Spring. Globalizations, 8(5), 675-679.
• Kırık, A. M. (2012). Arap Baharı Bağlamında Sosyal Medya-Birey Etkileşimi ve Toplumsal Dönüşüm. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(3), 87-98.
• Korkmaz, A. (2012). Arap Baharı sürecinde internet ve sosyal medyanın rolü. In International Symposium on Language and Communication: Research Trends and Challenges (ISLC) (pp. 2147-2153).
• Kuyucu, M. (2013). Türkiye’de çapraz medya sahipliği: Medya ekonomisine olumsuz etkileri ve bu etkilerin önlenmesine yönelik öneriler. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8(1), 144-163.
• Kuyucu, M. (2014). Medya ekonomisi ve başrol oyuncuları: Bugünün ve yarının medya aktörlerinin gözünde reklamcılar ve tüketiciler. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication TOJDAC, 4(1).
• Lawson-Borders, G. (2003). Integrating new media and old media: Seven observations of convergence as a strategy for best practices in media organizations. International Journal on Media Management, 5(2), 91-99.
• Loader, B. D. (2008). Social movements and new media. Sociology Compass, 2(6), 1920-1933.
• Narin, B., Ayaz, B., Fırat, F., & Fırat, D. (2017). Büyük veri ve gazetecilik ilişkisi bağlamında veri gazeteciliği. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8(30), 215-235. https://doi.org/10.5824/1309‐1581.2017.5.010.x
• Noam, E. M. (2016). Who Owns the World’s Media?: Media Concentration and Ownership Around the World. UK: Oxford University Press.
• Okerson, A. (1996). Who owns digital works? Scientific American, 275(1), 80-84.
• Özsoy, A. (2014). Alternatif Medya, Gezi Parkı Eylemleri ve Çapul TV Örneği. Mersin Üniversitesi Akademik Bilişim Conference, Mersin, Turkey.
• Öztürk, F. (2019). Şule Çet davası sonuçlandı: Çağatay Aksu ve Berk Akand cinayet ve cinsel saldırıdan ‘iyi hâl indirimli’ ceza aldı. BBC Türkçe. Retrieved from https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-50660568
• Papacharissi, Z. (2002). The virtual sphere: The internet as a public sphere. New Media & Society, 4(1), 9-27.
• Pickard, V. (2015). Media ownership. The International Encyclopedia of Political Communication, 1(4). https://doi. org/10.1002/9781118541555.wbiepc206
• Rawls, J. (2018). Sivil itaatsizliğin tanımı ve haklılığı. In Y. Coşar (Ed.), Kamu Vicdanına Çağrı: Sivil İtaatsizlik (pp. 55- 78). İstanbul, Turkey: Ayrıntı Yayınları.
• Sallan Gül, S., Sezer, M., & Kahya Nizam, Ö. (2015). Eylemcilerin gözünden bir sosyal hareket ve kent hakkı talebi olarak Taksim Gezi Parkı eylemleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1-28.
• Sandoval, M., & Fuchs, C. (2015, August 14). Alternatif medyanın eleştirel bir teorisine doğru (D. Sayıntı, Trans.). Ayrıntı Dergi.
• Sarıoğlu, E. B. (2020). Sosyal medyada adalet kavramı: Kadına ve çocuğa yönelik şiddetin sosyal medyadaki yansımaları. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 45, 291-317.
• Sine, R. (2017). Alternatif Medya ve Haber Toplumsal Hareketlerde Habercilik Pratikleri. Konya, Turkey: Litera Türk Yayınevi.
• Şule Çet davasında sanıklardan skandal savunma (2019, February 2). BirGün Gazetesi. Retrieved from https:// www.birgun.net/haber/sule-cet-davasinda-saniklardan-skandal-savunma-246103
• Tekvar, S. O. (2017). Türkiye’de feminist alternatif medyanın işlevselliği: Bir alternatif medya örneği “Kadınların Postası” projesinin incelenmesi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 6(1).
• Timisi, N. (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi. Ankara, Turkey: Dost Kitabevi.
• Uludağ, A. (2019, December 25). Şule Çet davasında gerekçeli karar açıklandı. Cumhuriyet Gazetesi. Retrieved from http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1710836/sule-cet-davasinda-gerekceli-karar-aciklandi.html
• Van Dijk, J. (2013). The Culture of Connectivity: A Critical History of Social Media. Oxford, UK: Oxford University Press.
• Yarar, N. (2016). Dijital aktivizm ve dijital eylem repertuvarı tipolojisi. In N. Timisi (Ed.), Dijital Kavramlar, Olanaklar, Deneyimler (pp. 215-247). İstanbul, Turkey: Kalkedon Yayınları.
• Yargının çarkını yine toplum çevirdi. (2019, November 21). Memurlar.net. Retrieved from https://www.memurlar. net/haber/868421/yarginin-carkini-yine-toplum-cevirdi.html
• Yegen, C. (2013). Demokratik ve yeni bir kamusal alan olarak sosyal medya. ANEMON Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 119-135.
• YMK4 (2019). Yeni Medya Çalışmaları IV. Ulusal Kongre Genel Değerlendirme ve Sonuç Bildirgesi. Retrieved from http://yenimedya.org.tr/content/kongre-sonu%C3%A7-bildirgesi