KENTSEL DÖNÜŞÜMDE AFETLERE DİRENÇLİ YAPILAR

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 4, 282 - 301, 31.07.2023

Mahmut Bilgehan

Öz

Depremler, seller, toprak kaymaları, kasırgalar ve orman yangınları her zaman meydana gelme olasılığı yüksek doğa olaylarıdır. İnsanlar bu doğa olaylarının oluşumunu engelleyemese de bu olayların afet haline gelmemesi için tedbir alıp hazırlık yapabilir. Afetlere hazırlıklı olma kapsamında afetlere dirençli kentler kavramı ortaya çıkmıştır. Türkiye’nin hiç bir bölgesi, afetlere karşı dirençli kentlere sahip olmadığından dolayı bu doğa olaylarının her birinin birer afet olma potansiyeli her zaman yüksektir. Türkiye, dünyanın en aktif faylarından bazılarına sahip bir deprem ülkesi olmakla birlikte sel, toprak kayması, orman yangını gibi başka diğer afetlere de maruz bir coğrafyada yer almaktadır. 19 Ağustos 1999 tarihinde Gölcük’te meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki deprem ve son olarak 6 Şubat 2023’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen ve asrın felaketi olarak adlandırılan sırasıyla 7.8 ve 7.7 büyüklüğündeki depremler ve sonucunda 50 binden fazla insanımızın vefat etmesi; kensel dönüşüm ile afetlere ve özellikle depreme dirençli olan güvenli yapılar oluşturmamız gerektiğinin önemini hepimize acı bir şekilde hatırlatmıştır. Bu çalışmada, kentsel dönüşümde afetlere dirençli yapılar oluşturma ve bu kapsamda yapı güvenliğinin nasıl sağlanması gerektiği konusu irdelenmiştir. Elde edilen sonuçlar kapsamında kentsel dönüşüm kapsamında afetlere dirençli yapılar oluşturabilmek için bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Dönüşüm, Afet, Deprem, Sel, Afetlere Dirençli Yapı

Kaynakça

• Benli, H., Bacanlı, M., Gündoğdu, Ş.T., Yaman, M.M., (2018). “Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri”, AFAD.
• DBYBHY, (2007). “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik”, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara.
• FEMA P-154, (2015). “Rapid Visual Screening of Buildings for Potential Seismic Hazards: A Handbook”, Federal Emergency Management Agency, Applied Technology Council (ATC), California https://www.fema.gov/sites/default/files/2020-07/fema_earthquakes_rapid-visual-screening-of-buildings-for-potential-seismic-hazards-ahandbook-third-edition-fema-p-154.pdf
• Kearney, A.T., (2012). Global Cities Index and Emerging Cities Outlook.
• Kundzewicz, Z.W., Kanae S, Seneviratne S.I., Handmer J., Nicholls N., Peduzzi P., Mechler R., Bouwer L.M., Arnell N., Mach K., Muir-Wood R., Brakenridge G.R., Kron W., Benito G., Honda Y., Takahashi K., Sherstyukov B., (2014). “Flood Risk and Climate
• Change: Global and Regional Perspectives”, Hydrological Sciences Journal, 59(1), 1-28 http://dx.doi.org/10.1080/02626667.2013.857411
• Özpalanlar, C.G., (2004). “Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımında Sismik İzolasyon ve Enerji Sönümleyici Sistemler”, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul https://polen.itu.edu.tr:8443/server/api/core/bitstreams/79bd68da-4ac2-4e64-ad84-fde4528b245a/content
• Riskli Yapı Yönetmeliği, (2012). “Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar”, İçişleri Bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Ankara.
• Stein, S., Wysession, M., (2013). “An Introduction to Seismology, Earthquakes, and Earth Structure”, ISBN: 978-0-865-42078-6, John Wiley & Sons, Inc.
• TMMOB İMO (İnşaat Mühendisleri Odası), (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan Depremleri Ön Değerlendirme Raporu, 14 Şubat 2023, https://www.imo.org.tr/Eklenti/8175,imo-deprem-raporu-2pdf.pdf?0
• Türkoğlu, H., (Akd. Dnş.), İstanbul Valiliği, (2014). “Afete Dirençli Şehir Planlama ve Yapılaşma”, İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP), Rehber Kitaplar.
• URL-1, Kentsel Dönüşümde 50 Soru 50 Cevap. https://kastamonu.csb.gov.tr/kentsel-donusumde-50-soru-50-cevap-i-5086 Son Erişim Tarihi: 27.05.2023
• URL-2, Doğu Akdeniz’in aktif tektonik haritası - Active tectonic map of the Eastern Mediterranean https://web.itu.edu.tr/~okay/AralOkayMapsAndDiagrams.htm Son Erişim Tarihi: 27.05.2023
• URL-3, AFAD 2011 Van Depremi Raporu. https://www.afad.gov.tr/afet-raporu---vandepremi Son Erişim Tarihi: 27.05.2023
• URL-4, Şanlıurfa’da Sel Felaketi. https://www.muzakerat.com/haber/sanliurfada-selfelaketi-170056 Son Erişim Tarihi: 27.05.2023
• URL-5, Kurşun Çekirdekli Kauçuk İzolatörler. https://www.arsankaucuk.com.tr/urunlerimiz/yapi-urunleri/kursun-cekirdekli-kaucuk-izolator/ Son Erişim Tarihi: 20.05.2023
• URL-6, T.C. İstanbul Valiliği İPKB, Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi Yeni Binasında Hizmete Başladı. https://www.arsankaucuk.com.tr/urunlerimiz/yapi-urunleri/kursun-cekirdekli-kaucuk-izolator/ Son Erişim Tarihi: 21.05.2023