AKILLI ŞEHİRLER ALANINDA YAYINLANAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 6, 71 - 118, 31.12.2024

Sena Gül Bozer , Demirhan Devran Tokatlı , Emel Güven , Tamer Eren

Öz

İleri düzey teknoloji ile donatılan kentler anlamına gelen akıllı şehir, bireylerin yaşam kalitesini yükseltmeyi ve daha yaşanılabilir bir gelecek sunmayı hedeflemiştir. Akıllı şehir uygulamasının temel amacı ise enerji kullanımından aynı anda tasarruf ve verim sağlamaktır. İlk izleri 20. yüzyılda görülen Akıllı Şehir, 21. yüzyılda artan bir ilgi görmeye başlamıştır. İlerleyen teknoloji hareketleri ve bilgi, iletişimin ilerlemesi buna sebep olarak gösterilebilmektedir. Bu sebeple yaklaşık son 9 yılda “Akıllı Şehir” alanında yazılan lisansüstü tez sayısı artış göstermiştir. Gerçekleştirilen çalışmada “Akıllı Şehir” alanında 2015-2024 yılları arasında yazılan 128 lisansüstü tez bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenerek Akıllı Şehir alanında araştırma yapmak isteyen araştırmacılara kolaylık sağlamak hedeflenmiştir. Çalışmada Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi (YÖKTEZ) veri tabanında yer alan lisansüstü tezler incelemeye alınmıştır. YÖKTEZ veri tabanında inceleme yapılırken arama terimi olarak “Akıllı Şehir” seçilmiş ve arama alanı tez adı-dizin olarak belirlenmiştir. Belirlenen kısıtlar sonucunda 128 lisansüstü tez değerlendirmeye alınmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda erişilen tezler; yıllar, türler, üniversiteler, üniversite türleri, enstitüler, ana bilim dalları, konular, araştırma yöntemleri ve anahtar kelimeler olarak analiz edilmiştir. Bu analizler sonucu elde edilen verilere göre son 3 yılda, çoğunluk olarak da 2023 yılında en yüksek lisansüstü tez sayısına ulaşılmıştır. Akıllı şehirler alanında en çok İngilizce dilinde lisansüstü teze yer verilmiştir. Bu lisansüstü tezlerin en çok Kocaeli Üniversitesinde ve çoğunlukla Devlet Üniversitelerinde yazıldığı görülmüştür. Bu lisansüstü tezlerin geneli yüksek lisans için yazılmış olup bu tezler en çok fen bilimleri enstitüsü alanında olduğu görülmüştür. Ayrıca en çok bilgisayar mühendisliği ana bilim dalında ve bilgisayar ve kontrol konusunda yazıldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Akıllı Şehir, Bibliyometrik Analiz, Teknoloji, Lisansüstü Tezler

Kaynakça

• Ahvenniemi, H., Huovila, A., Pinto-Seppa, I., & Airaksinen, M. (2017). What Are The Differences Between Sustainable And Smart Cities? Cities, (60), 234-245.
• Aksungur, B. N., Sever, H., Güven, E., & Eren, T. (2024). “İnsansız Hava Araçları Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi”. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 6(1), 21-29. Https://Doi.Org/10.51534/Tiha.1478605
• Altaş, A. (2017). “Türkçeye Tercüme Edilen Gastronomi Kitaplarının Bibliyometrik Analizi”. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 103-117.
• Ateş, M. & Erinsel Önder, D. (2019). ‘Akıllı Şehir’ Kavramı ve Dönüşen Anlamı Bağlamında Eleştiriler. Megaron, 14(1), 41-50. Https://Dx.Doi.Org/10.5505/ Megaron.2018.45087
• Avcı, E. (2024). Akıllı Şehirler İçin Üretken Yapay Zekâ Kavramsal Çerçevesi. Kent Akademisi, 17(5), 1654-1675. Https://Doi.Org/10.35674/Kent.1490925
• Avcı, M. & Kurudayıoğlu, M. (2022). “Türkçede İki Dillilik Çalışmalarının Bibliyometrik Analizi”. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 252-265. Https://Doi.Org/10.16916/ Aded.1030651
• Beşel, F. & Yardımcıoğlu, F. (2017). “Maliye Dergisi’nin Bibliyometrik Analizi: 2007- 2016 Dönemi”. Maliye Dergisi, 172, 133-151.
• Bilginer Özsaatçi, F. G. (2022). “Sosyal Medya Pazarlaması Alanındaki Yayınların Bibliyometrik Analizi”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 16(4), 3177-3192.
• Bulut, A. (2022). “Akıllı Kent Yaklaşımı ve Türkiye’deki Büyükşehirlerde Uygulama İmkânları: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve Hatay Büyükşehir Belediyesi Örnekleri”. Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Cohen, B. (2011). The Top 10 Smart Cities On The Planet. New York: Springer. https:// Www.Fastcompany.Com/90186037/The-Top-10-Smart-Cities-On-The-Planet, Çakır Demirhan, D. (2024a). “Akıllı Şehirler İçin Akıllı Yönetişim: Yerel Yönetimlerin Rolü”. Ombudsman Akademik (20), 179-206.
• Çakır Demirhan, D. (2024b). “Türkiye’nin Akıllı Şehir Dönüşüm Stratejisi: Kapsayıcı Politikalar Bağlamında Bir Analiz”. Yönetim Bilimleri Dergisi, 22(Özel Sayı: Endüstri 4.0 ve Dijitalleşmenin Sosyal Bilimlerde Yansımaları), 1499-1522. Https://Doi. Org/10.35408/Comuybd.1516495
• Çekiç S. (2022). Akıllı Şehir Teknolojileri ve Tek Işıklı Trafik Lambası / Smart City Technologies And Single Light Traffic Light. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Demir, Y., & Kılıç, S. (2022). “Blok Zincir ve Akıllı Şehir Kavramları Ekseninde Bibliyometrik Bir Çalışma”. Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 6(12), 82-101. Https://Doi.Org/10.31006/Gipad.1148359
• Deveboynu A. (2022). “Akıllı Şehirler Kapsamında Ekoturizm Destinasyon Planlanlama İmkânlarının Araştırılması / Researching Opportunities Of Ecotourism Destination Planning Within Smart Cities”. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
• Doğan, Ş. (2021). “Yerel yönetimlerde yenilikçilik kavramına yönelik nitel bir araştırma: Akıllı şehircilik örneği / A qualitative research on the concept of innovation in local governments: The sample of smart urbanism”. Yüksek Lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Duran, G. & Çelikkaya, S. (2019). “Türkiye’de Lojistik Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi”. G.Ü. İslâhiye İİBF Uluslararası E-Dergi, 3(3), 152-167.
• Erdal Avcı, E. (2023). “Toplum 5.0 üzerine yeni tartışmalar: Konya akıllı şehir uygulamaları”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Konya.
• Erdoğan, O. (2020). “Akıllı Kent Üzerine Yazılan Lisansüstü Tezlerin İçerik Analizi”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (2), 917-937.
• Fernández Áñez, V. (2016). Stakeholders Approach To Smart Cities: A Survey On Smart City Definitions.
• Giffinger, R., Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler-Milanović, N., & Meijers, E. (2007). Smart Cities - Ranking Of European Medium-Sized Cities. Http://Www. Smart-Cities.Eu/Download/Smart_Cities_Final_Report.Pdf
• Gil-Garcia, J. R., Pardo, T. A., & Nam, T. (2015). What Makes A City Smart? Identifying Core Components And Proposing An İntegrative And Comprehensive Conceptualization. Information Polity, 20, 61-87.
• Güven, E. & Eren, T. (2024). “Endüstriyel Kaza Araştırmalarına Yönelik Bibliyometrik İnceleme: Tezler Üzerine Bir Çalışma”, Kisgd, 8(2) 85–93, Doi: 10.33720/ Kisgd.1426403.
• Höjer, M., & Wangel, J. (2015). Smart Sustainable Cities: Definition And Challenges. Huovila, A., Bosch, P., & Airaksinen, M. (2019). Comparative Analysis Of Standardized Indicators For Smart Sustainable Cities: What Indicators And Standards To Use And When? Cities, 89, 141-153.
• Karayılmaz, C., & Özker, A. N. (2020). “Kamusal Nitelikli Özel Malların Sunumunda Akıllı Şehirler Olgusu: Akıllı Şehir Uygulamalarında Küresel Değişimler”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22(38), 82-100.
• Kaya, N. & Zeren, D. (2020). “Dijital Pazarlama: Ulusal Yazının Bibliyometrik Analizi”. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 35-52.
• Kemeç, A. (2020). “Akıllı Kent Konusunda Yazılmış Lisansüstü Tezlere Dair Bibliyografya Çalışması (2012-2020)”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(3), 1045-1056
• Kitchin, R. (2019). Toward A Genuinely Humanizing Smart Urbanism. Koçar Uzan, H. (2024). “Akıllı Şehir ve Yönetişim Temalı Makaleler Üzerine Bibliyometrik Analiz”. Yönetim Bilimleri Dergisi, 22(53), 938-960. Https://Doi. Org/10.35408/Comuybd.1398105
• Kourtit, K., Nijkamp, P., & Arribas, D. (2012). Smart Cities İn Perspective – A Comparative European Study By Means Of Self-Organizing Maps. The European Journal Of Social Science Research, 25(2), 229-246.
• Köseoğlu, Ö. & Demirci, Y. (2018). “Akıllı Şehirler ve Yerel Sorunların Çözümünde Yenilikçi Teknolojilerin Kullanımı”. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 4(2), 40- 57. Https://Doi.Org/10.25272/J.2149-8539.2018.4.2.03
• Kramers, A., Höjer, M., Lövehagen, N., & Wangel, J. (2014). Smart Sustainable Cities – Exploring ICT Solutions For Reduced Energy Use İn Cities. Environmental Modelling & Software, 56, 52–62.
• Lim, Y., Edelenbos, J., & Gianoli, A. (2019). Identifying The Results Of Smart City Development: Findings From Systematic Literature Review. Cities, 95, 1-13.
• Mora, L., Deakin, M., & Reid, A. (2019). Combining Co-Citation Clustering And Text-Based Analysis To Reveal The Main Development Paths Of Smart Cities. Technological Forecasting And Social Change, 142, 56-69.
• Muradoğlu, S. N. (2021). “Analyzing core components of smart cities by focusing on the renewable energy: Case study of sustainable urban furniture for Çorlu Republic Park / Akıllı şehirlerin temel bileşenlerinin yenilenebilir enerji odaklı analiz edilmesi: Çorlu Cumhuriyet Parkı sürdürülebilir kent mobilyaları örneği”. Yüksek Lisans tezi, İzmir Ekonomi Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İzmir.
• Öçal, B. (2023). “Türkiye’de Konteyner Taşımacılığı Alanında Hazırlanan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(85), 340-360. Https://Doi.Org/10.17755/Esosder.1201792
• Öztürk N. & Kurutkan M. N. (2020). “Kalite Yönetiminin Bibliyometrik Analiz Yöntemi ile İncelenmesi”. Journal Of Innovative Healthcare Practices, 1(1), 1-13.
• Partigöç, N. S. (2023). “Sürdürülebilir Kentsel Planlama Süreçlerinde Akıllı Şehir Yaklaşımının Rolü”. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 2(3), 174-189.
• Pınarcı, E. Ş., Vuruşkan, C. T., Güven, E., & Eren, T. (2024). “Türkiye’de Ekip Çizelgeleme Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi”. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 9(2), 118-130. Https://Doi.Org/10.46578/Humder.1509219
• Polat, C., Sağlam, M., & Sarı, T. (2013). “Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi’nin Bibliyometrik Analizi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 273-288.
• Polat, S. (2020). “Sosyoekonomi Dergisinde Yayınlanan Makalelerin Bibliyometrik Analizi: 2005-2019 Dönemi”. Sosyoekonomi, 28(45), 281-300. Https://Doi. Org/10.17233/Sosyoekonomi.2020.03.16
• Sanlı, Y. B., Baltacı, F., Güven, E., & Eren, T. (2024). “Siber Güvenlik Çalışmaları Üzerine Bibliyometrik Analiz”. Bilişim Teknolojileri Dergisi 17(3), 223-229. Https:// Doi.Org/10.17671/Gazibtd.1473206
• Savrun, B. & Mutlu, H. M. (2019). “Kent Lojistiği Üzerine Bibliyometrik Analiz”. Kent Akademisi, 12 (38), 364-386.
• Silik, C. E., & Özdemir Akgül, S. (2021). “Akıllı Şehir Endeksi Kapsamında Ankara’ya İlişkin Karşılaştırmalı Bir Analiz”. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 542–557.
• Şen, E. B. (2020). “Blok Zincir Teknolojisi ve Akıllı Şehir Sistemleri”. Uluborlu Mesleki Bilimler Dergisi, 3(1), 1-9.
• Ulubaş Hamurcu, A. (2023). “Akıllı Şehirler ve Sürdürülebilir Kentsel Dönüşüm”. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 2(4), 70-95.
• Urhan, O., & Güllü, K. (2023). “Veriye Dayalı Akıllı Şehir Oluşturmada Teknoloji Trendleri”. Şura Akademi, (2), 19-25.
• Ünsal, Ö. (2023). “Türkiye’deki akıllı şehirler için kullanılabilecek bir coğrafi veri modelinin oluşturulması ve Adapazarı örneği / Creating a geographical data model that can be used for smart cities in Turkey and the case of Adapazarı”. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünsal, Ö., & Avcı, S. (2023). “Akıllı Şehir Tartışmaları Üzerine Bir Değerlendirme ve Türkiye”. Mavi Atlas, 11(1), 87-104. Https://Doi.Org/10.18795/ Gumusmaviatlas.1229850
• Yaşar S., Poyraz Z., Yumuşak R., & Eren T. (2022). “ANP ve PROMETHEE Yöntemleri ile Akıllı Şehir Analizi: Ankara’da Bir Uygulama”, 8(1). 15-28.
• Yıldırım Becerikli, S. (2013). “Türkiye’de Sağlık İletişimi Üzerine Yazılan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi: Eleştirel Bir Bakış”. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(2), 25-36. Https://Doi.Org/10.1501/Ashd_0000000089